اینک پس از ماهها درگیری دامنه‌دار جهان با پاندمی کرونا به خصوص در کشورمان ایران که بر اساس سنت، فرهنگ و باورهای دینی و اعتقادی "زن" به عنوان کدبانو و مدیر امورات خانه و خانواده جایگاهی والا و بی‌بدیل دارد "ضدعفونی همه اشیاء و سطوح درون منزل، تهیه ماسک بهداشتی صورت، ادآوری و تکرار موکد به اعضای خانواده، نظارت دائمی بر آنها در عمل به اقدامات پیشگیرانه و رعایت فاصله فیزیکی هنگام حضور در اجتماع" به یکی از وظایف روزمره زنان مبدل شده که هر روز تازه‌نفستر از دیروز بدون خستگی آن را انجام می‌دهند.
زنان به این ترتیب در جای‌جای کشور از جمله خراسان رضوی با نگرانی از شیوع ویروس همه‌گیر کرونا و ابتلای خود و اعضای خانواده به بیماری کویید ۱۹ همه تلاششان را معطوف بر مراقبت و پیشگیری کرده و به عنوان پرستارانی دلسوز و از جان گذشته بطور شبانه‌روزی نه تنها دست‌اندرکار ایفای این نقش مهم هستند بلکه در صورت ابتلاء هریک از اعضای خانواده باز هم این مادران و زنان خانواده هستند که عضو بیمار و به قرنطینه رفته را تا بازیابی سلامتش تیمار و پرستاری می‌کنند.
بر این اساس "خانواده سالم" نیازمند مادر و زن سالم در محیط خانه است تا با روی پا بودن خود، محافظ سلامت و تندرستی خانواده و فراتر از آن پاسدار صحت و عافیت جامعه در چارچوب بنیان اساسی آن یعنی خانواده باشد.
بر این اساس گرچه همه‌گیری ویروس کرونا محدود به جنسیت و یا گروه سنی خاصی نیست اما توجه به نقش ویژه و موثر زنان در سطوح مختلف اقدامات پیشگیرانه و حتی درمان بیماری کووید ۱۹ در قالب خانه خانواده گویای این واقعیت است که در این دوران بحرانی عطف توجه هرچه بیشتر نسبت به حفظ سلامتی زنان، از الزامات بنادین مبارزه با بحران کرونا است.
۴۹.۶ درصد جمعیت شش میلیون و ۴۳۴ هزار و ۵۰۱ نفری خراسان رضوی را زنان تشکیل می‌دهند. نسبت جمعیت زنان و مردان در کشور هم کمابیش در همین حد است.
هرم سنی جمعیت سه میلیون و ۱۹۱ هزار و ۵۱۳ نفری جمعیت زنان در خراسان رضوی نیز شامل ۲۶.۹ درصد صفر تا ۱۴ سال، ۶۷.۵ درصد ۱۵ تا ۶۴ سال و ۵.۶ درصد بالاتر از ۶۵ سال است.
سلامت زنان در دوره کرونا
معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی چندی پیش در گفتگو با ایرنا اعلام کرد: هفته ملی سلامت بانوان ایران که بطور مختصر "سبا نامیده می‌شود امسال با در نظر گرفتن شرایط ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا و بیماری کووید ۱۹ با موضوع "سلامت زنان در دوره کرونا" برگزار شد.
دکتر علیرضا رییسی افزود: گرچه شواهد ملی و بین‌المللی حاکی خطر مستقیم بیشتر ویروس همه‌گیر کرونا برای مردان است اما تداوم این وضعیت می‌تواند بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی زنان نیز تاثر گذاشته و آسیبهای جدی به خانواده و جامعه وارد کند.
وی به وظایف سنگین زنان در مواجهه با اپیدمی کرونا اشاره و بیان کرد: علاوه بر بیماری و مرگ و میر ناشی از بیماری کووید ۱۹ در زنان "نگرانیهای مرتبط با سلامت مادر و نوزاد در دوره بارداری و پس از زایمان در این شرایط بحرانی، افزایش وظایف و مسولیتهای زنان در داخل خانواده، وظایف سنگین زنان برای اقدامات پیشگیرانه و مراقبت از بیماران در خانواده، وظایف زنان برای اداره امور فرزندان در شرایط تعطیلی مدارس، مشکلات ناشی از مرگ و بیماری همسران، مشکلات زنان سرپرست خانوار، زنان بدسرپرست و بدرفتاریها و آسیبهای آنان درون خانواده، فشارهای اقتصادی ناشی از تعطیلی و قرنطینه‌ها" عوامل ایجاد آسیبهای جدی به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی زنان هستند.
معاون وزیر بهداشت ادامه داد: در این شرایط کارکنان نظام سلامت از بهورز، مراقب، ماما، پرستار و نیروهای خدماتی تا کادر تخصصی بیمارستانهای کشور نیز که اکثریت آنان را زنان تشکیل می‌دهند با مخاطرات جدی سلامت جسم و روان مواجهند.
وی گفت: زنان برای گذار از این دوره سخت زندگی نیازمند آگاهی، هوشیاری و حمایت همه‌جانبه در درون خانواده و محیط بزرگ جامعه هستند.
هفته ملی سلامت بانوان ایرانی
بر اساس جمیع ملاحظات موجود، آخرین هفته مهر که از بیست و چهارمین تا سی‌امین روز این ماه همه‌ساله با عنوان "هفته ملی سلامت بانوان" شناخته می‌شود امسال با محوریت بحران ویروس همه‌گیر کرونا و توجه ویژه نسبت به نقش زنان در این دوران برگزار شده است.
در این چارچوب مواردی همچون "پیشگامی زنان در خودمراقبتی و حفاظت از خود و اعضای خانواده در پیشگیری از کووید ۱۹، تکریم بانوان فداکار کادر بهداشت و درمان و معرفی شیوه زندگی سالم زنان و بیماری کووید ۱۹" مورد توجه و تاکید قرار گرفته‌اند.
همچنین در قالب برنامه‌های سراسری هفته ملی سلامت بانوان ایرانی که امسال با بحران کرونا همزمان شده "باروری ایمن و سالم، سلامت روانی زنان در دوره بیماری همه‌گیر، نقش زنان در ترویج آموزش و اطلاعات معتبر برای پیشگیری، ممانعت از انتشار باورهای غلط در امر پیشگیری و درمان بیماری کووید ۱۹ و همچنین پیشگیری از آسیبهای شغلی و اجتماعی زنان در دوران اپیدمی کرونا" زیر ذره‌بین کارشناسان رفت تا سطح آگاهی مردم نسبت به نقش حیاتی زنان در سلامت عمومی جامعه به نحو موثری ارتقاء یابد.
مسوول واحد سلامت خانواده در مرکز بهداشت کاشمر می‌گوید: این اقدامات نقش زیادی در حساس‌سازی کل جامعه اعم از زنان، مردان، مدیران و سیاستگذاران پیرامون اولویتهای لازم برای سلامت زنان دارد.
ماندانا ملکی‌زاده افزود: اجرای چنین برنامه‌هایی در سطح ملی به فرهنگ‌سازی برای مراقبتهای دوره‌ای جهت رسیدن به اهداف پیشگیری از بیماریهای ناتوان‌کننده زنان و مرگ و میر زودرس در این قشر می‌انجامد که بهبود آن بر افزایش سطح امید به زندگی در کل جامعه کمک شایانی می‌کند.
وی ادامه داد: گرچه همیشه زنان برای حفظ سلامتی خود و خانواده نیازمند آگاهی‌بخشی هستند، در شرایط کنونی ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا گذار از این دوره سخت نیازمند هوشیاری بیشتر و حمایت همه‌جانبه زنان به عنوان شخصیت محوری سلامت خانواده در جامعه است.
این کارشناس سلامت زنان گفت: با توجه به اینکه همه‌گیری ویروس کرونا می‌تواند برسلامتی جسمی، روانی و اجتماعی زنان آسیب جدی وارد کند لازم است در این هفته توجه ویژه‌ای به سلامت زنان در دوره کرونا معطوف شود.
وی افزود: امیدواریم با اجرای پیگیرانه اینگونه برنامه‌های بنیادین، حرکت جامعه به سمت سلامت روحی، جسمی و شادمانی زنان شتاب بیشتری گیرد.
مراقبت جامعه و زنان
ارائه خدمات مضاعف سلامت به گروههای سنی مختلف جامعه از جمله زنان در چارچوب "برنامه تحول سلامت" از اردیبهشت ۱۳۹۳ توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی بهداشت و سلامت کشور آغاز شده است.
بر این اساس زنان و دیگر اقشار جامعه با مراجعه به "مراکز خدمات جامع سلامت" می‌توانند از خدمات در نظر گرفته شده برای آنان با توجه به نیازهای سنی بهره‌مند شوند.
رییس مرکز بهداشت و درمان کاشمر به خبرنگار ایرنا گفت: خدمات عمومی مراکز جامع سلامت شامل ارزیابی الگوی تغذیه‌ای، فعالیت بدنی، ارزیابی روان شناختی و دیگر موارد مشابه است.
دکتر مجتبی قائمی خدمات تخصصی برای بانوان را نیز در همین چارچوب شامل "معاینه پستان توسط ماما، آزمایش پاپ‌اسمیر یا غربالگری سرطان دهانه رحم، بررسی سلامت باروری و ارزیابی یائسگی با تاکید بر آموزش علائم خطر و راههای پیشگیری از بروز سرطان پستان و دهانه رحم" برشمرد.
وی افزود: یکی از اقدامات اساسی نظام سلامت در سالهای اخیر "مراقبتهای بهداشتی اولیه" می‌باشد که منجر به رشد چشمگیر سطح کلی سلامت مردم شده است اما همچنان یکی از مهمترین دغدغه‌های سیاستگذاران برقراری عدالت در سلامت و دسترسی به خدمات تندرستی است.
رییس مرکز بهداشت و درمان کاشمر ادامه داد: ظرف سالهای اخیر شاخصهای سلامت عمومی در این شهرستان رشد کرده بطوری که درصد مراقبت میانسالان از ۶۰.۴۸ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۷۶.۶۶ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده و همچنین جمعیت زنان کاشمری غربالگری شده از نظر سرطان پستان نیز از هفت هزار و ۵۴۰ نفر در سال ۱۳۹۶ به ۱۲ هزار و ۴۶۱ نفر در سال ۱۳۹۸ رشد کرده است.
بر اساس آخرین آمار رسمی سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با فوت ۲۵۲ بیمار دیگر مبتلا به کرونا در ۲۴ ساعت گذشته، شمار جانباختگان بیماری کووید۱۹ در کشور به ۳۰ هزار و ۳۷۵ تن رسید و ۳۰ استان همچنان در وضعیت قرمز یا هشدار کرونا هستند.