به گزارش روز سه شنبه ایرنا، تحریم تسلیحاتی ایران روز یکشنبه ۲۷ مهر، بر اساس توافق هستهای و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل پس از ۱۳ سال به پایان رسید. این تحریمها شامل صدور هرگونه تسلیحات از ایران و نیز ممنوعیت فروش سلاحهای سنگین شامل تانک، بالگرد، ناو و هواپیماهای جنگی و سامانههای توپخانهای و موشکی به ایران بود. اکنون با برداشته شدن تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران که به موجب توافق هستهای و پایبندی ایران به این توافق صورت گرفته است ایران میتواند با دیگر کشورهای جهان خرید و فروش سلاح و تجهیزات نظامی انجام دهد. لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران در حالی صورت میگیرد که آمریکا برای سنگاندازی در این مسیر اقدامات گستردهای را انجام داد، اما در این زمینه ناکام ماند.
لغو تحریمهای تسلیحاتی؛ پیروزی دیپلماسی ایران و جامعه بینالملل
تحریمهای تسلیحاتی ایران در شرایطی پس از ۱۳ سال به پایان راه خود رسید که آمریکا پس از خروج یکجانبه از برجام در چارچوب ادامه سیاست فشار حداکثری علیه ایران طی ماههای گذشته از هر ابزار و تریبونی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران بهره برده است. کاخ سفید طی ماههای اخیر شورای امنیت سازمان ملل را هدفگذاری کرد به امید آنکه سازوکار بازگردان همه تحریمهای بینالمللی علیه ایران تحت عنوان «مکانیسم ماشه» را فعال کند. با وجود تقلاهای گسترده تیم ترامپ، قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مردادماه امسال در شورای امنیت رای نیاورد و این قطعنامه با ۱۱ رأی ممتنع، ۲ رأی موافق و ۲ رأی مخالف به تصویب نرسید.
«محمد الحسن البحرانی» تحلیلگر مسائل سیاسی روزنامه «البناء» لبنان دراین زمینه گفت: با پایان تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل میتوان گفت که مرحله تازهای برای ایران آغاز شده است. ایران پس از این به موجب قوانین بینالمللی میتواند به خرید و فروش تسلیحاتی با هر کشوری که بخواهد اقدام کند. این تحول پیروزی سیاسی و دیپلماسی برای ایران و جامعه بینالملل به شمار میرود که تلاشهای بسیار آمریکا برای سنگاندازی در مسیر برداشته شدن تحریمهای تسلیحاتی را ناکام گذاشتند. طی هفتههای اخیر آمریکا منزوی شده است ودولت ترامپ با شکست مفتضحانهای روبرو شده است.
مرکز پژوهشهای «الجزیره» قطر در بخشی از گزارش خود به قلم «نور الدین الدغیر» تحلیلگر این شبکه در ایران آورد : اجرای بند لغو تحریم تسلیحاتی برای ایران از حساسیت و اهمیت بالایی برخودار است. اجراییسازی این بند سبب دوام برجام و جبران شکست سیاست کشورهای اروپایی در وادارسازی واشنگتن به کاهش تحریمهای ضد ایرانی خواهد شد. به این دلیل «حسن روحانی» رئیس جمهوری این موضوع یک دستاورد مهم توافق هستهای به شمار آورده است. این اقدام امیدها را برای ادامه مذاکره میان ایران و کشورهای اروپایی در چارچوب توافق هستهای زنده نگه خواهد داشت.
«باربارا اسلاوین» رئیس گروه ایران در اندیشکده شورای «آتلانتیک» هم به تازگی به شبکه «الحره» آمریکا دراین زمینه گفت: جامعه بینالملل هنوز هم توافق هستهای را زنده میداند. در نتیجه هیچ طرفی غیر از رژیم اسرائیل و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تصمیمهای ترامپ برای بازگشت تحریمهای ایران را به رسمیت نمیشناسد.
مفسر برخی رسانه های عربی و ازجمله «عربی ۲۱» مصر هم در بخشی از نگاه موشکافانه خود دراین زمینه گفت: ایران اکنون در توافق هستهای از نظر حقوقی، سیاسی و اخلاقی در جایگاه بهتری قرار دارد و آمریکا که از این توافق عقب نشینی کرده است از نظر سیاسی و حقوقی منزوی شده است.
چرایی نگرانی آمریکا از پایان تحریمهای تسلیحاتی ایران
برخی تحلیلگران کشورهای عرب معتقدند: ایران توانسته است در شرایط دشوار تحریمی به دستاوردهای بزرگی در زمینه تولید سلاح دست یابد. سلاحهای ایرانی در نبرد با تروریستهای داعش در سوریه و عراق و حمله به نیروهای آمریکا در پایگاه «عین الاسد» آزمون خود را با موفقیت پشت سرگذاشتهاند. در چنین شرایطی به نظر میرسد نگرانی آمریکا از لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران بابت خرید سلاح از سوی تهران نیست، بلکه نگرانی این کشور به دلیل صادرات تسلیحاتی است.
ستون نویس روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» در این خصوص نوشت: برداشته شدن تحریم تسلیحاتی ایران سبب خواهد شد ایران با قدرت در عرصه جهانی وارد بازار صنایع نظامی شود و سلاحهای خود را دستکم به بیش از ۵۱ کشور جهان بفروشد. افزون بر آن، صنایع نظامی ایران به یکی از منابع تامین مالی مهم برای این کشور تبدیل خواهد شد و این کشور میتواند در شرایط تحریم اقتصادی، میلیاردها دلار به خزانه خود بیفزاید. این موضوع به زودی برای اقتصاد ایران آثار مثبتی به دنبال خواهد داشت.
به گزارش مرکز پژوهشهای الجزیره ، "در عرصه عملی برداشتن تحریمها سبب میشود ایران آزادانه و به طوری رسمی در بازارهای جهانی سلاح به عنوان صادر کننده و وارد کننده فعال شود. در این صورت صنایع نظامی ایران تنها به بازارهای داخلی محدود نخواهد شد. بلکه ایران طبق قوانین و مقررات بینالمللی خواهد توانست سلاحهای خود را در اختیار همپیمانان خود قرار دهد. در چنین شرایطی صنایع دفاعی ایران افزون بر تامین نیازهای داخلی به یکی از منابع مالی ایران تبدیل خواهد شد."
طبق این گزارش؛ مساله رفع تحریمها و واردات و صادرات سلاح یکی از مهمترین عامل بقای ایران در توافق هستهای با وجود کمکاری دیگر کشورها در عمل به تعهدات خود پس از عقبنشینی آمریکا از توافق و اعمال تحریمهای یکجانبه است. ایران با صادرات صنایع نظامی خود از جمله انواع موشکها، پهپادها، قایقهای سریعالسیر، ناوشکن و جنگ افزارها میتواند فعال ظاهر شود. سوریه، عراق، افغانستان، ونزوئلا و... که دارای روابط تنگاتنگی با ایران هستند میتوانند از نخستین مشتریان این کشور باشند و با همکاری خود با فشارهای آمریکا مقابله کنند.
در مجموع این گروه از تحلیلگران در کشورهای عربی می گویند: پایان تحریمهای تسلیحاتی ایران با وجود تقلاها و جنجالآفرینیهای تیم ترامپ اکنون یک بیاعتباری و بیحیثتی جدی را برای آمریکا و ترامپ رقم زده است. از سوی دیگر این موضوع تقویت اعتبار سیاسی، حقوقی و دیپلماسی ایران را به دنبال داشت و بار دیگر نشان داد که هنوز هم برجام از استحکام برخوردار است. اکنون در شرایطی که ترامپ و دولت آمریکا پس از این شکست بهدنبال این هستند که شرایطی را بهوجود آورند که ایران نتواند از منافع پایان تحریم تسلیحاتی استفاده کند، ایران باید تلاش کند کشورها را در اردوگاه خود نگه دارد و با به کارگیری الگوهای موفق تجارت خارجی با آنها همکاری کند و آمریکا را هرچه بیشتر منزوی سازد.