برخی رانندگان خودروهای شخصی پس از اجرای طرح سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین در سال گذشته با هدف کاهش هزینه های سوخت مصرفی وسیله نقلیه، اقدام به گازسوز کردن غیرمجاز خودروها با سوخت ال.پی.جی (گازمایع) کرده‌اند.
علاوه بر آن گروهی از فعالان مشاغل فاقد پروانه کسب همچون نصابان ایزوگام نیز که سهمیه سوخت برای آنها تعریف نشده به مصرف این منبع سوختی روی آورده‌اند.
حضور این ۲ گروه از افراد در شبکه مصرف گاز مایع در مجموع منجر به ازدحام در صفوف توزیع این ماده سوختی شده و در نتیجه زمینه ساز کندی در خدمات رسانی به ساکنان روستاها و مناطق عشایری را در پی داشته است.
چالش صف های گاز مایع در غرب خراسان رضوی
با وجود فراوانی گاز مایع در روستاهای غرب خراسان رضوی هر سال با شروع فصل سرما، روستاییان این منطقه همانند بسیاری دیگر از مناطق روستایی کشور به دلیل حضور مصرف کنندگان غیرمجاز گاز مایع با چالش همیشگی تشکیل صف های طولانی توزیع این ماده سوختی روبرو می‌شوند و این امر بهره‌مندی روستاییان و عشایر را از این حق طبیعی با دشواری همراه می کند.
یکی از ساکنان مناطق روستایی سبزوار در این خصوص گفت: توزیع نامناسب گاز مایع در منطقه سبزوار باعث ایجاد صف‌های طولانی در بحبوبه شیوع ویروس کرونا در محل‌های توزیع گاز شده که گلایه روستاییان را در پی دارد.
رضا اکبری افزود: از ساعت هفت صبح برای دریافت یک کپسول گاز کیلومترها راه را از مناطق روستایی به سبزوار طی می کنیم که گاهی به دلیل ازدحام جمعیت مجبور به سپری کردن یک روز کامل در صف های گاز می‌شویم.
وی با بیان اینکه تحویل سیلندرهای گاز به متقاضیان با ارائه کارت ملی میسر است ادامه داد: هرچند این اقدام جهت شناسایی ساکنان روستاها انجام می گیرد اما به دلیل عدم راه اندازی سامانه توزیع الکترونیکی گاز مایع، ارائه کارت شناسایی جنبه نمایشی پیدا کرده و همچنان شاهد جولان مصرف کنندگان غیرمجاز در صف های گاز مایع هستیم.
اکبری گفت: ساکنان روستاها از دستگاه‌های بازرسی، کنترل و نظارت جدی بر نحوه توزیع گاز مایع و همچنین رعایت پروتکل‌های بهداشتی را تقاضا دارند و از شرکت ملی پخش آورده های نفتی منطقه سبزوار هم افزایش شرکت های موزع توزیع گاز مایع را درخواست می‌کنند.
استفاده کنندگان غیرمجاز و تهدید اشتغال روستاییان
مشتریان گاز مایع بطور عمده روستاییان و عشایر فاقد گاز طبیعی هستند. آنها علاوه بر استفاده در بخش گرمایش در برخی مشاغل از جمله نصب ایزوگام، لحیم کاری و مانند آن نیز نیازمند گاز مایع هستند که حضور بی شمار گروه های مختلف برای تهیه این سوخت، تهدیدی برای مشاغل آنها نیز به شمار می‌رود.
یکی از اهالی روستاهای اطراف سبزوار گفت: شغل همسرم نصب ایزوگام است که اوج زمان کاری آنها در فصل پاییز است اما به علت کمبود کپسول گاز مایع نمی تواند پاسخگوی مشتریان خود باشد.
فاطمه قانعی افزود: پس از سهمیه بندی بنزین راه‌اندازی سیستم گازسوزکردن خودروها افزایش یافته و برخی به صورت غیرمجاز اقدام به این کار می‌کنند که این روند بستر را برای توزیع و عرضه خارج از شبکه توزیع گاز مایع فراهم کرده است.
وی ادامه داد: نظارت بر نحوه توزیع گاز مایع ضعیف است بطوریکه هر زمان در صف دریافت آن قرار می گیریم شاهد حضور افرادی هستیم که برای تامین سوخت خودروهای خود در صف قرار گرفته اند.
قانعی گفت: هرچند در ابتدا اخذ مجوز را تنها راه دریافت کپسول گاز مایع اعلام کرده بودند اما بعدها به دلیل افزایش تقاضا این شرط نادیده گرفته شد و مشتریان واقعی برای دریافت سوخت دچار مشکل شدند.
وی افزود: با شرایط موجود وضعیت اشتغال همسرم در شرایط سختی قرار گرفته و این امر معیشت خانواده را به خطر انداخته است.
نبود دستگاه های نظارتی
موضوع نظارت یکی از مهمترین ارکان چرخه تولید و توزیع محصولات در کشور به شمار می رود که فقدان آن مشکلاتی را برای مصرف کنندگان در پی دارد. این موضوع در توزیع گاز مایع نیز حائز اهمیت است و به نظر می رسد نبود این نظارت زمینه ساز بروز این آشفتگی ها شده است.
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت سبزوار نیز در این خصوص گفت: این اداره به همراه نمایندگان تعزیرات حکومتی و نیروی انتظامی بازرسی از صف های گاز مایع را انجام می دهد ولی این نظارت ها به تنهایی کافی نیست و شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی هم باید در موضوع نظارت نقش خود را ایفا کند.
علی امید بخش افزود: شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی باید موارد تخلف را گزارش کند تا این اداره به آنها رسیدگی کند.
مدیرشرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه سبزوار نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: این شرکت تنها وظیفه تامین سوخت مورد نیاز منطقه را دارد و تعهدی برای نظارت بر حضور افراد غیر مجاز در صف های گاز مایع ندارد.
محمد صادقی افزود: در بخش توزیع گاز مایع کمبودی وجود ندارد و سوخت مورد نظر در اختیار متقاضیان قرار می گیرد فقط به دلیل شروع فصل سرما شاهد صف های طولانی هستیم.
راه اندازی سامانه توزیع الکترونیکی گاز مایع
با وجود فراخوان ملی ثبت نام خانوارهای روستایی در سامانه نیو تجارت آسان (سدف) جهت بهره مندی از طرح توزیع الکترونیکی گاز مایع، تاکنون این فرآیند کامل نشده و بسیاری از کارشناسان این موضوع را علت اصلی حضور افراد غیرمجاز در صف های گاز مایع و در نتیجه طولانی شدن این صف ها می دانند.
مدیرشرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه سبزوار در این خصوص گفت: هرچند تاکنون حدود ۹ هزار خانوار منطقه سبزوار در سامانه نیو تجارت آسان ثبت نام کرده اند ولی این تعداد تمامی جامعه هدف مصرف کنندگان گاز مایع نیست و از این رو امکان توزیع بر اساس این سامانه وجود ندارد.
صادقی افزود: با توجه به اطلاع رسانی‌های صورت گرفته انتظار می رود خانوارهای مصرف کننده گاز مایع که تاکنون در این سامانه ثبت نام نکرده اند در اسرع وقت با مراجعه به سایت مورد نظر نسبت به ثبت اطلاعات خود اقدام نمایند.
وی ادامه داد: این اقدام به دلیل مشخص شدن هویت فرد تحویل گیرنده گاز مایع سبب کاهش حضور افراد غیرمجاز برای دریافت این فراورده می شود.
مدیر شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه سبزوار گفت: برابر دستورالعمل‌های وزارت نفت، اولویت توزیع گاز مایع با خانوارهایی است که در سامانه ثبت نام کرده باشند و به زودی توزیع گاز مایع تنها از طریق سامانه امکان پذیر خواهد بود.
وی افزود: همچنین کارشناسان این شرکت با حضور در روستاهای فاقد گازکشی ضمن بازدید از نحوه توزیع گاز مایع در جهت آموزش روستائیان برای ثبت نام در طرح توزیع الکترونیکی سوخت اقدام می نمایند.
به نظر بسیاری از کارشناسان راه اندازی طرح الکترونیکی توزیع گاز مایع در منطقه سبزوار می تواند نقش بسیار مهمی در ساماندهی توزیع این سوخت در مناطق روستایی داشته باشد. طرحی که با هدف تأمین رفاه شهروندان، جلوگیری از عرضه خارج از شبکه و استفاده غیرمجاز از گاز مایع و نیز ساماندهی توزیع فرآورده‌های نفتی با استفاده از کارت بانکی سرپرست خانوار در کشور اجرا شده و سازو کار آن نیز فراهم است.
شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منطقه سبزوار یکی از ۳۷ منطقه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران است که با هفت مرکز توزیع گاز مایع، تامین و توزیع سوخت در شهرستان‌های سبزوار، بردسکن، خوشاب، داورزن، جوین و جغتای را بر عهده دارد.
سبزوار در ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد واقع است.