به گزارش روز سه شنبه ایرنا از سازمان پزشکی قانونی کشور، آمارهای نشان می دهد بیش از ۷۰ درصد تلفات مسمومیت با گاز مربوط به نیمه دوم هر سال است، به نحوی که از ۷۸۴ فوتی مسمومیت با گاز منوکسید کربن در سال گذشته(۱۳۹۸)، ۷۱.۷ درصد در نیمه دوم سال جان خود را از دست داده اند.
همه ساله با سرد شدن هوا و شروع فصل پاییز و به دنبال آن استفاده نادرست از وسایل گرمایشی و بی توجهی به نکات ایمنی در به کارگیری این وسایل، با رشد آمار تلفات ناشی از مسمومیت با گاز منوکسید کربن مواجه هستیم؛ به نحوی که آمار تلفات گازگرفتگی در این بازه زمانی به بیش از دو برابر تعداد تلفات در نیمه اول سال می رسد.
این درحالیست که دقت در بکارگیری و استفاده درست از وسایل گرمایشی و تهویه مناسب محیط های سرپوشیده تا حد زیادی از مرگ و میر ناشی از مسمومیت با این گاز می کاهد.
مرگ ۷۸۴ نفر بر اثر گازگرفتگی در سال گذشته
بر اساس این گزارش، در سال گذشته ۷۸۴ نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور جان باختند که از این تعداد ۲۲۲ نفر در نیمه اول و ۵۶۲ نفر در نیمه دوم سال جان باخته اند و چنین نسبتی در آمار سال های گذشته نیز قابل مشاهده است و همواره در نیمه دوم سال با افزایش قابل توجه قربانیان مسمومیت با گاز منوکسیدکربن مواجه هستیم.
در این گزارش تاکید شده است در سال گذشته بیشترین تلفات مسمومیت با گاز در ماه های بهمن با ۱۳۱، دی با ۱۲۶ و آذر با ۱۲۳ نفر ثبت شده است.
همچنین مطابق آمارهای موجود در شش ماهه نخست امسال آمار تلفات مسمومیت با گاز رشد ۱۴.۴ درصدی داشته است و در این مدت ۲۵۴ نفر براثر گازگرفتگی جان خود را از دست داده اند که از این تعداد ۱۹۷ نفر مرد و ۵۷ نفر زن بودند و این آمار در مدت مشابه سال گذشته ۲۲۲ نفر بود.
در این مدت استان های تهران با ۴۴، فارس با ۱۹ و مرکزی با ۱۸ فوتی بیشترین آمار تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن را داشته اند.
هشدار پزشکی قانونی
سازمان پزشکی قانونی کشور به استناد آمارهای موجود ضمن هشدار نسبت به افزایش تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال بر رعایت نکات ایمنی در نصب و به کارگیری وسایل گرمایشی در فصل پاییز و زمستان تأکید و به هم میهنان توصیه می کند در فصل پاییز و زمستان در استفاده از وسایل گرمازا که عمدتا به سیستم گاز شهری متصل است، نهایت دقت را داشته باشند. هموطنان ضمن استفاده بهینه از وسایل گرمازا، به توصیه های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و بررسی و اطمینان از عدم نقص مسیر خروجی گاز منوکسید کربن از دودکش این وسایل توجه کنند.
چند توصیه پیشگیرانه:
گاز منوکسید کربن گازی بدون رنگ و بو است، عمده ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است ولی اصولا در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی بخصوص در محیط های در بسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود. استفاده از آبگرمکن یا بخاری های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می دهند، از آنجا که تمایل این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون ما ۲۵۰ برابر بیش از اکسیژن است، با بالا رفتن درصد آن در هوای اتاق، به سرعت باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد و اکسیژن رسانی به بافت های مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال می کند که به علت بی رنگ و بی بو بودن این گاز، ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید مورد توجه واقع نشود.
علایم مسمومیت
پزشکی قانونی در ادامه آورده است: علایم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالا درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغماست و در بیماران مبتلا به ناراحتی های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.
از سایر علایم مسمومیت می توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک ها اشاره کرد.
باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز منوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغز می‌شود، مسمومیت شدید با این گاز می تواند کشنده باشد.
چگونه از مسمومیت با این گاز پیشگیری کنیم؟
- آگاه باشید که هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت های فسیلی (نفت، گاز، ذغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می تواند سبب تولید گاز منوکسید کربن شود.
- از بخاری های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیر استاندارد استفاده نکنید.
- توجه داشته باشید، استفاده از بخاری های بدون دودکش به هیچ وجه از تولید گاز منوکسیدکربن جلوگیری نمی کند.
- هرگز در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق، گاراژ و ...) آتش روشن نکنید.
- هرگز در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.
- قبل از راه اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل نموده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل کنید.
- تمام دودکش ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.
- در محیط های شغلی و منازل که در آنها از کوره و مشعل استفاده می شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل کنید.
- هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به کارگیری آب گرمکن های دیواری در فضاهای بسته یا مکان های فاقد جریان هوا مجاز نیست.
- شیب لوله های افقی در داخل واحدها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.
- توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد، اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجاد کنید.
- ضمن ایجاد تهویه مناسب برای آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جدا خودداری کنید.
- اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می کنید درز بندی و بستن منافذ درها و پنجره ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است اما درصورتی که از بخاری های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می کنید حتما مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد کنید و از درز بندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.
- در صورت احساس علایم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فورا آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت تداوم این علایم برای چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود دارد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
- رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک نیک در اتاق وسیله نقلیه خود جهت استراحت و خواب جدا خودداری کنند.
در برخورد با موارد مسمومیت با گاز منوکسید کربن چه باید کرد؟
- در صورت مواجهه با مصدومان، سریعاً آن ها را از محیط خارج کنید.
- پس از خارج ساختن مصدوم از محیط آلوده فورا با اورژانس تماس بگیرید.
- علایم حیاتی مصدومان را کنترل کنید و از باز بودن راه های هوایی مصدوم اطمینان حاصل کنید.