ایران سال ۷۲ به کنوانسیون حقوق کودک پیوست. این پیمان نامه دارای ۵۴ ماده است و در ماده ۲۸ آن به اهمیت تحصیل کودکان و برابری آنها از حق آموزش و پرورش اشاره شده است.
طبق این ماده کشورهای عضو کنوانسیون باید حق و حقوق کودک را نسبت به آموزش و پرورش به رسمیت بشناسند و برای دستیابی تدریجی به این حق بر اساس ایجاد فرصت های مساوی اقدام کنند. اجباری و رایگان کردن تحصیل ابتدایی برای همه کودکان، تشویق و حمایت مالی آنها در صورت لزوم برای یادگیری و آموزش، در دسترس قرار دادن آموزش عالی، اطلاعات و راهنمایی های آموزشی و حرفه ای و اتخاذ اقداماتی برای تشویق حضور مرتب کودکان در مدارس و کاهش غیبت برای همه کودکان جزو بندهای این ماده از کنواسیون است.
با این حال اما این روزها با شیوع کرونا و آنلاین شدن سیستم آموزش، هنوز کودکانی از حق تحصیل محروم مانده اند. یکی از دلایل بازماندگی آنها از تحصیل، عدم دسترسی به وسایل ارتباطی و آموزش آنلاین است. سیستمی که فشار مضاعفی را به خانواده های کم برخوردار، محروم و دارای فرزندان زیاد متحمل کرده است.
در همین راستا موسسات غیردولتی و مردمی به کمک دولت و نهادهای مربوطه مثل آموزش و پرورش آمده اند تا باری از دوش سیستم آموزش کشور بردارند. این موسسات با کمک نیکوکاران و خیرین در تلاش هستند تا با فراهم کردن زیرساخت های آموزشی، کمک کرده تا دانش آموزان مناطق محروم و نیازمند از تحصیل بازنمانند.
مصطفی میراحمدی زاده مدیرعامل موسسه فرهنگی دارالکرام (بورسیه و حمایت تحصیلی کودکان مستعد بازمانده از تحصیل) در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: وقتی یک آسیب اجتماعی را شناسایی می کنیم باید تقسیم بندی کنیم که سهم ما به عنوان یک خیریه و نهاد مردمی چقدر است. در واقع من به عنوان یک فعال اجتماعی در شهر خودم، به جای اعتراض و ایجاد تنش در ابتدا باید سهم خودم را انجام بدهم و حرکتی اثرگذار برای کاهش آسیب بردارم».
توزیع تبلت با حداقل امکانات
موسسه دارالکرام از زمان شیوع کرونا و آنلاین شدن تحصیل دانش آموزان گرد هم آمده تا مشکل جامعه هدف که اغلب کودکان محروم و کم برخوردار هستند را به اندازه توانشان حل کنند.
میراحمدی زاده می افزاید: با توجه به شرایط کنونی و کاهش کمک های مردمی، مجموعه ما حداقل ها را در نظر گرفته و سعی کردیم با الویت بندی کودکان محروم اقدام به توزیع تبلت در میان خانواده هایشان کنیم.
این مجموعه در ابتدا خانواده هایی که فرزندان زیاد و از طرفی بسیار محروم بودند را در اولویت توزیع تبلت قرار دادند.
وی ادامه می دهد: حدود ۲۱۰ تبلت در میان دانش آموزان محروم شهرهای شیراز، قم، تهران، جهرم و خمین توزیع شد اما این کار ادامه دارد و در هر مرحله تعدادی تبلت و گوشی هوشمند میان این دانش آموزان توزیع خواهد شد.
به گفته میراحمدی زاده مسئله تبلت و ابزار هوشمند ارتباطی چیزی نبوده که آموزش و پرورش یا وزارت ارتباطات و نهادهای دیگر بتوانند به تنهایی آن را حل کنند.
از طرفی به اعتقاد این فعال اجتماعی سیستم آموزش دانش آموزان نیز نمی تواند متوقف می شد.
مدیرعامل موسسه فرهنگی داراالکرام می گوید: بدون شک اگر تحریم ها نبود ما راحت تر می توانستیم وسایل ارتباطی هوشمند را با قیمتی معقول تر تهیه کرده و به دست دانش آموزان خود برسانیم اما نمی توانیم بی تفاوت هم باشیم. به همین دلیل در هر مرحله از برنامه ریزی مان با راه اندازی یک پویش اقدام به تهیه تبلت کرده و آن را به افراد کم برخودار می رسانیم.
تحصیل تنها نقطه امید کودکان محروم
موسسه دارالکرام ۴۴۰۰ دانش آموز مستعد تحصیل و فاقد سرپرست موثر را برای حمایت ها و بورسیه تحصیلی تحت پوشش خود درآورده است.
میراحمدی زاده می گوید: ۹۰ درصد این دانش آموزان از مناطق و خانواده های محروم هستند اما با این حال انگیزه این بچه ها برای تحصیل خیلی بیشتر از کودکان برخوردار است.
به گفته مدیرعامل موسسه فرهنگی دارالکرام، دانش آموزی که در تهران و یک مدرسه خوب و متوسط درس می خواند هیچ وقت برای ادامه تحصیل دلش نمی خواهد به دانشگاهی در یک منطقه محروم برود اما دانش آموزان کم برخوردار همیشه در تلاش هستند تا با درس خواندن شرایط بهتری را در شهرهایی که امکانات بیشتر و بهتری دارند برای خود رقم بزنند.
وی می افزاید: آنها برای برنامه ریزی آینده و تغییر شرایط خود از بد به خوب، انگیزه بیشتری دارند اما در اغلب موارد باید حمایت شوند.
به گفته مدیرعامل موسسه دارالکرام، بچه های مناطق محروم هیچ سرگرمی دیگری جز درس خواندن ندارند. در این محله ها اغلب هیچ پارک، مکان تفریحی، ورزشی، سینما، سالن تئاتر و... وجود ندارد. حتی در خانه خیلی از آنها تلویزیون نیز پیدا نمی شود چه برسد به سینما. به همین دلیل تنها چیزی که وقت آنها را پر می کند درس خواندن است. آن هم اگر شرایط ادامه تحصیل را داشته باشند.
شاید مجموعه همین دلایل باشد که بعضی از دانش آموزان تحت فشار زیاد قرار می گیرند و ممکن است گاهی رفتار اشتباه از خود نشان داده یا در مواقعی حتی به خودشان آسیب برسانند.
میراحمدی زاده، با مخالفت با انتشار اخبار درباره بچه هایی که تحت فشارهای اقتصادی و اجتماعی به خود آسیب می رسانند، می گوید: درست است که باید واقعیت ها را ببنیم اما نباید به عنوان یک فعال اجتماعی با دامن زدن به مسائل حاشیه ای از هدف اصلی خود دور شویم. واقعیت این است که بچه ها در سن یادگیری و تقلید هستند و انتشار اخبار قرمز، در زندگی آنها بی تاثیر نخواهد بود. قبول دارم که باید یک آسیب اجتماعی شناسایی و بررسی شود اما در این مواقع باید عاقلانه هم رفتار کنیم و از خود بپرسیم سهم ما به عنوان یک نهاد مردمی برای کاهش آسیب به ویژه آسیب هایی که متوجه کودکان است چقدر است؟ از نظر من هر کسی سهم خود را دارد و باید به آن عمل کند.
وی ادامه می دهد: همان طور که گفتم سیستم آموزشی را که نمی شود متوقف کرد و من به عنوان فعال اجتماعی در خودم باید در اولین قدم سهم خود را ایفا کنم و برای حل مشکل قدم بردارم.
به گفته میراحمدی زاده خیلی از بچه های مناطق محروم تحصیل تنها نقطه امیدشان است.
مدیرعامل موسسه فرهنگی دارالکرام می افزاید: ما هم در دارالکرام آنها را تشویق به درس خواندن می کنیم. حتی اگر یک سال دیرتر هم ترک تحصیل کنند به نفع خودشان و جامعه است. تجربه به ما ثابت کرده دانش آموزی که در مقطع سوم دبستان ترک تحصیل می کند از دانش آموزی که در کلاس هفتم ترک تحصیل می کند به مراتب بیشتر در معرض خطر قرار دارند. بدون شک دانش آموزی که چهار سال بیشتر در فضای آموزشی قرار می گیرد و به مراتب ضریب ایمنی بالاتری نسبت به کودک هشت ساله که ترک تحصیل کرده خواهد داشت. گرچه همه تلاش خود را می کنیم تا هیچ کودکی تحت پوشش مجموعه ما ترک تحصیل نکند اما این اتفاق اجتناب ناپذیر و در مواقعی رخ می دهد.
میراحمدی زاده با بیان اینکه آنها شرایط را درک می کنند و دستشان در آتش است، می گوید: می دانیم که خیلی از دانش آموزان مناطق محروم از سه زاویه در فشار هستند. نظام آموزشی معیوب، عدم امید به آینده و بازار کار و محرومیت شدید. این دانش آموزان در این مثلث قرار گرفته و ما در مواجهه با مشکلات موجود، فقط به این فکر می کنیم چه کار کنیم که روزنه امید این بچه ها از بین نرود و بتوانند حداقل به تحصیل شان ادامه دهند.
از: فاطمه شیری