غلامرضا کریمی در برنامه پرسشگر با موضوع این هفته «عدالت آموزشی در تعطیلی مدارس» افزود: نگاه مساوات این نیست که این ۱۲ درصد پایین بیاید، بلکه بقیه مدارس باید کیفیت آموزش را افزایش دهند. در حال حاضر رتبه های برتر کنکور در اختیار مدارس خاص است چون بودجه مدارس دولتی رو به کاهش است.
کریمی ادامه داد: معلم با کیفیت در این مدارس نیز کمتر است. تراکم استاندارد در کلاس درس، ۲۰ تا ۲۲ نفر است و این در حالی است ۶۲ درصد مدارس کشور تراکم بالای ۲۶ نفر دارند. وزارت آموزش و پرورش چه کاری می‌تواند انجام دهد؟ وقتی بودجه محدود است، امکانات محدود است و طبیعی است که کیفیت آموزش پایین‌تر بیاید.
وی گفت: دستیابی به عدالت بسیار سخت است و جزو آرمان‌های بشر است و حکومت ها و افراد به این سمت حرکت می‌کنند.
رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه درباره عدالت آموزشی دو نکته حائز اهمیت است، افزود: فرصت برابر باید در اختیار همه قرار گیرد. یعنی اگر دسته بندی کنیم اولین حالت، عدالت ساختاری و کالبدی است که سیستم به گونه‌ای عمل کند که همه به مدرسه وارد شوند و افراد لازم التعلیم به مدرسه بروند و دومین حالت، عدالت آموزش محتوایی است که فرصت مناسب در این زمینه فراهم شود و در این زمینه در دنیا با چالش مواجه هستیم.
کریمی ادامه داد: در حال حاضر ۲۶۴ میلیون فرد در بین افراد لازم التعلیم در دنیا امکان رفتن به مدرسه را ندارند که بین ۶ تا ۱۷ سال هستند. روال آماری در دنیا این است که کسانی که وارد دوره ابتدایی می‌شوند، ۱۷ درصد به پایان دوره ابتدایی نمی‌رسند و ۵۴ درصد کسانی که از دوره ابتدایی وارد دوره متوسطه می‌شوند، این دوره را به پایان نمی رسانند.
وی با بیان اینکه در دنیا در زمینه آموزش از نظر کالبدی و محتوایی، چالش وجود دارد، گفت: یکی از مصادیق اعتبار اجتماعی و جابه‌جایی در طبقات اجتماعی، آموزش است.
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل اضافه کرد: از پرچالش‌ترین مباحث عدالت آموزشی، بحث آموزش جنسیتی است. در این راستا دو نگاه و منظر وجود دارد. بین جنس و جنسیت فاصله است. در بحث جنس، بین جنس دختر و پسر به لحاظ خصوصیات فیزیولوژیکی تفاوت است، اما جنسیت بستگی به فرهنگ دارد. مثلا در یک فرهنگ می گوید دختر نباید درس بخواند. ۶۶ درصد کشورهای دنیا فقط شانس برابر تحصیل برای دختر و پسر را فراهم می‌کنند. عدالت آموزشی جنسیتی به معنای فرصت برابر همه مردم فارغ از جنسیت برای دسترسی به آموزش است.
کریمی ادامه داد: نمره ایران از لحاظ شاخص های کالبدی ۱۸ از ۲۰ است؛ چراکه تفاوت مشهودی میان ثبت‌نام دختران و پسران در مدرسه نیست. در کنکور هم دیده می‌شود که حتی حضور دختران ۵۵ درصد و پسران ۴۵ درصد شده است، اما به لحاظ محتوایی دچار چالش هستیم و به لحاظ جامعه شناختی کلیشه‌های جنسیتی وجود دارد.
وی در خصوص تفاوت عدالت آموزشی جنسیتی در سند تحول با سند ۲۰۳۰ گفت: در سند تحول مبتنی بر دین اسلام عمل می کنیم و در سند ۲۰۳۰ بر مبنای عرف و تجربه بشری عمل می شود. در سند ۲۰۳۰ تفاوت معناداری بین جنس زن و مرد در پیگیری آموزش وجود ندارد، ولی معتقدیم باید برنامه هایی را تدوین کنیم که این تفاوت ها جنبه‌های مثبت را نشان دهد. یعنی برنامه مشخص در قالب سند تحول بنیادین در زمینه حجاب و عفاف داریم؛ در حالی که در سند ۲۰۳۰ هرگونه تفاوت نسبت به جنس زن و مرد به منزله تبعیض است.
رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: در سند تحول با توجه به تفاوت های ذاتی که بر مبنای دین اسلام وجود دارد و نه به لحاظ شأن و منزلت اقدام می شود. زن و مرد از نظر شأن و منزلت هر دو یکسان هستند، ولی تفاوت هایی که در برنامه ریزی آموزشی لحاظ می شود برای این است که اتفاقا بتواند بخشی از عقب ماندگی های تاریخی که نسبت به قشر دختران و زنان وجود دارد، جبران شود؛ چون در حوزه های بهداشتی، آموزشی، کارآفرینی و اقتصادی این چالش ها وجود دارد.
کریمی درباره وضعیت مدارس گفت: جزو معدود کشورهای دنیا هستیم که سرویس مدارس نداریم چون تلاش کردیم بعد از انقلاب، مدرسه را در نزدیک‌ترین مکان به منازل ایجاد کنیم. ۱۱۶ هزار مدرسه داریم که توان دولت را برای ارائه آموزش باکیفیت کمتر کرده است. در کشور ما بیشترین تعداد دانش آموزان در مدرسه هزار و ۵۰۰ نفر است در حالی که برخی مدارس در دنیا ۲۰ هزار تا ۲۴ هزار دانش آموز دارند. ۲۴۲ مدرسه یک دانش‌آموز داریم که از یک بُعد قابل توجه است، اما از بُعد دیگر باید به این موضوع توجه کرد که توان آموزش با کیفیت با گسترش مدارس کمتر می شود.
وی تصریح کرد: از نظر سطح پوشش در خاورمیانه وضعیت خوبی داریم، اما به لحاظ فرصت‌های برابر آموزشی دچار چالش جدی شدیم.
۱۵ میلیون دانش آموز از گردونه آموزش خارج نیستند
رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش درباره آموزش در دوران کرونا اظهار داشت: در زمان کرونا، ۴ مدل آموزش شامل آموزش حضوری، آموزش از طریق تلویزیون، آموزش از «شاد» و توزیع بسته های آموزشی در مناطق محروم ارائه می‌شود. آموزش در مناطق روستایی کم‌جمعیت در دسترس است؛ هیچ کدام از ۱۵ میلیون دانش‌آموز از گردونه آموزش خارج نمی‌شوند.
کریمی گفت: اگر امروز بودجه وزارت آموزش و پرورش ۱۰ هزار تا ۲۰ هزار میلیارد تومان هم افزایش یابد، این چالش‌ها حل نمی‌شود ولی گامی در جهت حل مشکل است.
وی افزود: باید تمام ذی‌نفعان در امور مدرسه مشارکت داشته باشند. بخش اعظمی از مردم، بچه ها را به مدرسه می فرستند و دیگر کاری ندارند. در حالی که بحث پول نیست. حتی اگر بودجه دو برابر شود نیز نیاز به مشارکت در امور مدرسه هست.
کریمی در خصوص تحصیل دانش‌آموزان اتباع خارجی در سامانه «شاد» گفت: ۵۰۰ هزار اتباع خارجی در مدارس داریم که همه تحت پوشش آموزش هستند، اما از نظر دسترسی به سامانه «شاد»، ۲۵۰ هزار نفر دستگاه ارتباطی هوشمند و ابزار ندارند که از سازمان های بین المللی درخواست شده بخشی را تهیه کنند و ۳۰ هزار ابزار با هماهنگی سازمان ملل و کمیساریای عالی پناهندگان فراهم شده است.