مناطق منفصل شهری توس و قرقی (مهرگان) به عنوان نواحی مجزا از مناطق شهرداری مشهد در دل بخش مرکزی این شهرستان همانند سایر نقاط شهری خدمات دریافت می‌کنند اما به ۱۴ روستای حدفاصل این مناطق با مشهد در قالب دهیاری خدمات روستایی ارائه می شود.
معاون عمرانی فرماندار مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: روستاهای برقی، همت آباد، گرجی سفلی، علی آباد، اسلام آباد و مقصود آباد واقع در حدفاصل مشهد و ناحیه منفصل مهرگان یا همان منطقه قرقی بر اساس سرشماری سال ۹۵ بیش از ۲۳ هزار نفر جمعیت دارند.
مهدی برامکی افزود: روستاهای کاظم آباد توس، مهدی آباد، کال زرکش، زرکش، مهدی آباد، باغون آباد، دوست آباد، امین آباد و ناظر آباد هم با ۲۹ هزار نفر جمعیت بین منطقه منفصل شهری توس و محدوده شهر مشهد قرار دارند.
وی اضافه کرد: ارائه خدمات شهروندی توسط شهرداری به ۲ منطقه منفصل یاد شده این انتظار را برای بیش از ۵۰ هزار نفر از ساکنان ۱۴ روستای یادشده ایجاد کرده که آنان نیز باید مانند مناطق اطراف خود خدمات شهری دریافت کنند.
معاون فرماندار مشهد در خصوص نحوه برطرف کردن برخی انتظارات روستائیان گفت: شهرداری مشهد مکلف است از محل درآمدهای خود از حریم شهر (روستاهای واقع در حریم)، ۸۰ درصد آن را در این مناطق هزینه کند که باید اذعان کرد شهرداری مشهد پای کار بوده و دراین خصوص هزینه نیز کرده است.
برامکی افزود: با توجه به الزامات قانونی شهرداری نمی تواند این اعتبارات را در محدوده ۱۴ روستای مذکور هزینه کند چرا که در این بخش بودجه های خاص وجود دارد و این بودجه ها هزینه نیز می‌شود.
وی ادامه داد: دهیاریها با دریافت عوارض و درآمد حاصل از صدور پروانه در محدوده روستا هزینه می‌کنند و به ساکنان خدمات می دهند که البته در مقایسه با خدمات دریافتی با مناطق منفصل متفاوت است.
او تصریح کرد: مساله اصلی بحث الحاق این روستاها به محدوده شهری است که فرایند الحاق بسیار زمان‌بر است.
شهرداری مشهد می تواند دوگانگی در ارائه خدمات را کاهش دهد
با وجود محدودیتهای قانونی ذکر شده اما بخشدار مرکزی مشهد معتقد است شهرداری می تواند با برخی هزینه ها این تفاوت خدماتی را کاهش دهد.
ابوطالب سرابیان افزود: شهرداری می تواند ۸۰ درصد مبالغ درآمدی از حریم را صرف مناطق خارج از محدوده روستاها کند به عنوان مثال راه های ارتباطی در این قسمت از بخش مرکزی مشهد شامل راه موسوم به جاده سیمان، راه ارتباطی دهستان کنه بیست، جاده کلات و بلوار توس نیازمند رسیدگی است.
وی ادامه داد: نظارت بر ساخت و سازها و صدور پروانه ساختمانی در محدوده ۱۴ روستای یاد شده از اختیارات دهیاری هاست اما شهرداری مشهد می تواند مطابق تکلیف قانونی به حداقل وظیفه خود یعنی نظارت برساخت و سازها و تخلفات گسترده در مناطق حریم روستا و یا همان بافت خارج از محدوده روستا عمل کند.
دهیار روستای همت‌آباد نیز در خصوص مشکلات این روستا گفت: این روستا کاملا به شهر چسبیده است و با فاصله کمتر از یک متر اخلاف فاحشی در عرضه امتیازات و محرومیت از امتیازات وجود دارد. یک زمین، مجوز ساخت پنج طبقه دارد چون در طرح شهر مشهد قرار دارد اما زمین کناری آن به دلیل قرار گرفتن در روستا از این خدمات محروم است.
جلال تقوی افزود: یک کوچه از خدمات آب، برق، گاز، تلفن، بهداشت، آموزش و پرورش، آسفالت، جمع آوری زباله و سایر خدمات شهری برخوردار است اما کوچه بعدی به دلیل واقع شدن در طرح روستایی فاقد این امکانات و خدمات است.
وی ادامه داد: در حال حاضر با بودجه اندک دهیاری در حد توان در حال خدمات رسانی به مردم محل هستیم در حالی که با وجود سر ریز جمعیت مشهد و وجود اتباع خارجی جمعیت این مناطق چند برابر آمارهای اعلام شده است.
دهیار روستای همت‌آباد به نبود شبکه جمع آوری فاضلاب در این روستای پرجمعیت اشاره کرد و گفت: انشعابات غیر مجاز آب شرب و نصب مستقیم پمپ روی لوله‌های اصلی نیز آن قدر زیاد است که کل جریان آبرسانی را مختل می‌کند و آب در طول شبانه روز دچار افت فشار و کمبود است.
تقوی افزود: مسوولان، مساله عدم رعایت ضوابط فنی در ساخت و سازها را بهانه اصلی ملحق نشدن این مناطق به شهر مشهد عنوان می‌کنند در حالی که تا زمانی که این مناطق به شهر مشهد الحاق نشده است نمی‌توان مردم را مجبور به رعایت این الزامات کرد.
وی اضافه کرد: این منطقه با انبوه جمعیت متراکم فقط دارای یک پارک ۵۰۰ متری است و هیچ گونه مکان عمومی ورزشی هم ندارد و از طرفی با مساله ساخت و سازهای غیرمجاز نیز مواجه است.
او تصریح کرد: تا زمانی که این روستاها به شکل رسمی و قانونی به شهر مشهد الحاق نشوند نمی‌توان با اتکای به مفاد قانونی جلوی تخلفات، به ویژه تخلفات ساخت و ساز را در آن گرفت.
شهرستان مشهد با ۳.۵ میلیون نفر جمعیت و ۹ هزار و ۸۱ کیلومتر مربع مساحت متشکل از سه بخش مرکزی، احمد آباد و رضویه، ۱۱ دهستان و ۳۶۵ روستاست.
کلانشهر مشهد نیز با ۳۵۰ کیلومتر مربع مساحت و سه میلیون نفر جمعیت در بخش مرکزی این شهرستان واقع است و عمده ساخت و سازهای غیرمجاز در ۱۳۵ روستای واقع در حریم این کلانشهر روی می‌دهد.