مهدی قدیمی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ارس زارهای خراسان شمالی ۴۱۰ هزار هکتار از گستره جنگلی این استان را به خود اختصاص داده است و متاسفانه آتش سوزی های عرصه های طبیعی و جنگلی، این گونه ممتاز طبیعی را چنان تهدید می کند که شاید هرگز نتوان آنرا جبران کرد.
وی با بیان اینکه پهنه ای جنگلی این استان در قالب ۲ ناحیه رویشی ایرانی، تورانی و هیرکانی جای گرفته اند، افزود: رویش گونه ارس در ناحیه ایرانی، تورانی استان متمرکز است و حفظ این جنگل ها و حفاظت درختان ارس اولویت نخست منابع طبیعی است.
وی گفت: هم اکنون شهرستان مانه و سملقان با ۱۹۵ هزار هکتار، دارای بیشترین پوشش جنگلی استان است و منطقه گوینک در راز و جرگلان، ذخیره گاه تازه قلعه و پیغو در بجنورد، منطقه بزداغی در مانه و سملقان، ذخیره گاه کوه بهار و خمبی در گرمه و کاکلی در شیروان از دیگر رویشگاه های درختان ارس در خراسان شمالی است.
وی افزود: در کنار حفاظت از این درختان هر سال ۳۰۰ تا ۵۰۰ هکتار طرح توسعه جنگل با نهال کاری و غنی سازی نیز انجام می شود که البته طرح توسعه جنگل ها فقط با کاشت گونه های ارس نیست بلکه افرا، شیرخشت و داغداغان هم برای توسعه و غنی سازی کاشته می شود تا جنگل حالت طبیعی خود را از دست ندهد.
وی با بیان اینکه در ۶ ماه گذشته آتش سوزی در منابع طبیعی و جنگل های استان آسیب های زیادی به درختان، درختچه ها و نیز حیات وحش وارد کرده است، گفت: خسارت درختان از بین رفته و به ویژه ارس ها را نمی توان تنها از لحاظ مالی برآورد کرد زیرا برای اینکه یک درخت ارس پا بگیرد و به حد آنچه که می بینیم برسد حداقل بیش از ۱۰۰ سال زمان نیاز دارد.
قدیمی خاطرنشان کرد: با وجود همه این اقدامات برای توسعه جنگل های استان و حفاظت از درختان ارس، آتش سوزی ها می تواند در یک روز تمام تلاش های چندین دهه را از بین ببرد و نمونه آن آتش سوزی های امسال در کوه بهار گرمه و منطقه حفاظت شده سالوک اسفراین بود.
وی افزود: ارس که یکی از چهار گونه درختان سوزنی برگ بومی کشور و از خانواده سرو محسوب می شود، در خطه خراسان قدمتی دیرینه دارد که از جمله ارس «سرانی» شیروان از کهنسال‌ترین درختان ثبت شده در کشور است.
قدیمی، ارسستانها را از ذخیره گاههای ژنتیک استان دانست و گفت: این درختان ارزش ژنتیکی دارند دارای عمر طولانی و مقاومت بالا در برابر سرما و گرما هستند و در عین حال رشد بسیار کندی دارند به طوری که هر سال فقط چند میلی متر رشد می کنند و عمدتا در ارتفاعات می رویند.
وی با بیان این که اُرس بسیار پایدار و سازگار با هر نوع آب و هوایی است، اظهار داشت: این درخت در برابر بیماری‌ها و انگل‌های طبیعی بسیار مقاوم است و از جمله درختان حفاظت شده به‌شمار می‌آید که قطع آن ممنوع است.
رییس اداره جنگلداری و جنگل کاری خراسان شمالی ارس را شجره نامه تاریخی جنگل های استان دانست و افزود: تصمیم داریم جنگل های ارس را به عنوان ذخیره گاه های جنگلی قرق کنیم و هم اکنون نیز ارس های بزداغی مانه و سملقان با مساحت ۳۵ هزار هکتار و گوینیک راز و جرگلان با مساحت پنج هزار هکتار قرق و به عنوان ذخیره گاه ژنتیک حفظ می شود.
وی وضعیت جنگل های استان را چندان مطلوب ندانست و افزود: مساحت جنگل های خراسان شمالی بر اثر قطع درخت برای سوخت، آتش سوزی ها و تخریب های چند دهه گذشته به یک پنجم رسیده است.
قدیمی گفت: با افزایش دسترسی مردم به سوخت هایی مانند گاز، قطع درخت در این استان به صفر رسیده است اما عرصه های ما با پوشش انبوه از بین رفته و در عین حال ضریب حفاظت از جنگل ها افزایش یافته است و کسی جرات نمی کند درخت ارس را قطع کند.
وی از اجرای طرح توسعه جنگل در سال جاری خبر داد و گفت: عملیات توسعه و کاشت در ۵۰۰ هکتار از جنگل های ایرانی، تورانی خراسان شمالی در حال اجرا است.
وی افزود: تکثیر ارس بسیار سخت و زمان بر است و به همین دلیل در توسعه جنگل ها از نهال های دیگر نیز استفاده می شود.
گستره حوزه منابع طبیعی خراسان شمالی ۲ میلیون و ۳۳ هزار و ۳۶ هکتار است که از این میزان یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مرتع، بیش از ۱۸۳ هزار هکتار بیابان و ۴۳۴ هزار و ۵۵۰ هکتار هم جنگل است.