هفته پایانی مهر ماه هفته ملی سلامت بانوان نام‌گذاری شده است. بانوان نیمی از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده‌اند و سلامت آنها نقشی تعیین‌کننده در سلامت خانواده، جامعه و نسل‌های آتی دارد. سلامت باروری یکی از حوزه‌های مهم سلامت بانوان است و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز از شایع‌ترین اختلالات بانوان در سنین باروری است.
به گزارش روز شنبه روابط عمومی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، دکتر فرناز فاطمی، جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ ناباروری افزود: مطالعات مختلفی براساس این فرضیه که اکسیداتیو استرس در بروز این بیماری نقش دارد، انجام شده و از انواع مختلف آنتی‌اکسیدان‌ها از جمله ویتامین E، ویتامین C، کروم، سلنیوم، روی و ... نیز برای بهبود علائم بیماری استفاده شده است.
وی ادامه داد: همچنین، در مطالعه‌ای که در مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا انجام گرفت، مشاهده شد سطح آنتی‌اکسیدان‌ها در سرم و مایع فولیکولی این بیماران پایین‌تر است و بر این اساس، آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در درمان این سندرم مؤثر باشند.
فاطمی بیان داشت: سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یک اختلال هورمونی شایع در سنین باروری در زنان است. در این سندرم، فولیکول‌های ریز زیاد که در حاشیه تخمدان‌ها وجود دارند، مانع تخمک‌گذاری منظم می‌شوند و با اختلالات هورمونی و متابولیکی همراه است. علت این سندرم نامشخص است، ولی مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی می‌توانند باعث بروز آن شوند.
این متخصص درباره علایم این سندرم، توضیح داد: علایم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در افراد مختلف، متفاوت است، ولی به‌طور کلی، در صورت وجود ۲ علامت از علایم زیر، تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مطرح می‌شود. شایع‌ترین علامت این بیماری پریودهای نامنظم و بالا بودن سطح آندروژن (هورمون‌های مردانه) است.
فاطمی عوارض این سندرم را متعدد دانست و افزود: این سندرم می‌تواند با عوارضی مثل ناباروری، دیابت نوع ۲، چربی بالا، فشار خون بالا و کبد چرب همراه باشد که این موارد فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی می‌کند. همچنین، عوارض دوران بارداری مثل دیابت بارداری، فشار خون بارداری، سقط یا زایمان زودرس در این بیماران بیشتر است. ۸۰ درصد مبتلایان به این سندرم چاق هستند و اختلالات خواب، تغذیه و افسردگی نیز در این افراد بیشتر است.
وی درباره عارضه مقاومت به انسولین در مبتلایان به این بیماری گفت: درصد زیادی از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مقاومت به انسولین دارند. هورمون انسولین از پانکراس ترشح می‌شود و نقش آن کمک به سلول‌ها برای مصرف گلوکز است. در این بیماران، انسولین فعالیت خود را به‌درستی انجام نمی‌دهد و گلوکز توسط سلول‌ها مصرف نمی‌شود. بنابراین سطح گلوکز در خون زیاد می‌شود که مجدداً باعث ترشح انسولین بیشتر می‌شود و این سیکل معیوب ادامه دارد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا ادامه داد: این افزایش انسولین، باعث افزایش ترشح آندروژن‌ها یا هورمون‌های مردانه و افزایش علائم بیماری می‌شود. دارویی که برای بهبود مقاومت به انسولین و در نتیجه، کنترل علائم ناشی از آن در مبتلایان به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک استفاده می‌شود، متفورمین است. اما در مجموع، هرچه این بیماری زودتر تشخیص داده شود و وزن بیمار کنترل شود، عوارض طولانی‌مدت آن کمتر می‌شود.
فلوشیپ ناباروری درباره درمان این سندرم توضیح داد: در زمینه تخمدان پلی‌کیستیک و درمان آن تحقیقات زیادی صورت گرفته است، ولی هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد و درمان‌های موجود فقط بر پایه کنترل علایم است و هر بیمار بر اساس علامت خود، درمان می‌شود.
وی افزود: مثلاً اختلالات قاعدگی با مصرف قرص‌های پروژسترون یا ترکیب استروژن و پروژسترون درمان می‌شوند یا برای درمان موهای زائد، ابتدا از قرص‌های هورمونی ترکیبی استفاده می‌شود. اگر بعد از ۶ ماه برطرف نشود، قرص‌های ضدآندروژنی مثل اسپیرونولاکتون اضافه می‌شود و قدم بعدی، استفاده از لیزر موهای زائد است. برای درمان ناباروری از روش‌های درمانی مختلف مثل استفاده از داروهای تحریک تخمک‌گذاری، iui, ivf و ... بر اساس شرایط زوجین استفاده می‌شود.
این متخصص زنان در پایان یادآور شد: درصد زیادی از مبتلایان به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک کمبود ویتامین دی دارند و از سوی دیگر، فاکتورهای التهابی در این افراد بالاتر است و کمبود ویتامین دی وضعیت التهابی را تشدید می‌کند. بنابراین، اصلاح سطح ویتامین دی در مبتلایان، به بهبود علایم این بیماری کمک می‌کند.