جانشین دبیر کمیته پدافند غیرعامل دانشگاه فردوسی مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به مناسبت "هفته پدافند غیرعامل" گفت: می‌توان ادعا کرد که قدمت پدافند غیرعامل به قدمت تمدن بشری باز می‌گردد لیکن این موضوع برای نسل های بشر به صورت تلاش آنها برای حراست و مراقبت در برابر دشمنان طبیعی و انسانی نمایان شده است و در طول تاریخ همواره تمهیداتی را برای در امان ماندن از این حوادث مد نظر داشته اند.
دکتر مصطفی قلی‌زاده افزود: پدافند در مفهوم کلی، دفاع، خنثی کردن و یا کاهش تاثیرات در مقابل کلمه آفند به معنی هجوم و حمله است که به دو بخش پدافند عامل و پدافند غیرعامل تقسیم می شود.
وی به انواع تهدیدات محتمل از سوی دشمنان میهن اسلامی اشاره و بیان کرد: شیوه دشمنان برای ضربه زدن به مردم و کشور تغییر پیدا کرده و از بخش نظامی به حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و سایبری (اینترنتی و شبکه) انتقال یافته است و با اشراف کامل امنیتی و نظامی ایران بر مناطق مرزی و بیرون از مرزها امروز دشمن از طریق نظامی و تروریسمِ آشکار قادر به آسیب زدن به کشور و مردم نیست و به همین دلیل آنها شیوه‌های غیرمستقیم و پنهانی را برای حمله و تهدید انتخاب کرده‌اند.
جانشین دبیر کمیته پدافند غیرعامل دانشگاه فردوسی مشهد گفت: تهدیدهای نوین دشمن با محوریت انسان و فناوری انسان دارای تفکر بوده و فناوری نیز هر روز در حال تغییر و پیشرفت است بنابراین، این نوع تهدیدها هر روز پیچیده‌تر شده و شناسایی و مقابله با آنها نیز به همین نسبت سخت‌تر از تهدیدهای قدیمی و کلاسیک است.
قلی زاده به راههای مقابله با تهدیدات دشمن نیز اشاره و بیان کرد: مجموعه کارهای ما برای دفع خطر دشمن باید منجر به افزایش پایداری و بازدارندگی و تداوم فعالیتهای مهم و حیاتی شود به این معنا که تهدیدها منجر به اختلال در زندگی شهروندان و خدمات رسانی به آنها نشود.
وی اضافه کرد: دشمن در تلاش برای تغییر افکار، باورها و رفتارها و ساختارهای سبک زندگی ایرانیان است، این موارد، راهبرد دشمن برای غلبه بر مردم ایران و نفوذ و تسلط بر کشور است پس نباید خیال کنیم که در زمان صلح مورد تهدید و آسیب دشمن واقع نمی‌شویم بلکه امروز دشمن با هجوم سایبری در کنار تهاجم فرهنگی و اقتصادی و همچنین اتخاذ حمله های بیولوژیکی مانند: آلوده کردن آب، غذا، خاک، هوا و انتشار بیماری‌ها در تلاش برای آسیب زدن به ماست.
او ادامه داد: ریشه بحث‌های پدافند غیر عامل به نیازهای انسان برای زندگی بر می‌گردد، با مروری بر هرم نیازهای انسانی، نقش بسیار مهم خواسته ایمنی و امنیت آشکار می‌شود و پدافند غیر عامل به منظور تامین ایمنی و امنیت انسان در برابر پتانسیل‌های بروز خطر است از طرفی دیگر پدافند غیر عامل را می‌توان از زاویه مدیریت بحران مورد تحلیل قرار داد و در این صورت شناسایی پتانسیل‌های بحران خیزی، نحوه مدیریت و کنترل بحران به عنوان ورودی های سیستم‌های پدافند غیر عامل شناخته می‌شوند.
مسوول امور ایمنی آزمایشگاههای دانشگاه فردوسی مشهد گفت: پدافند غیر عامل را از زاویه دید آسیب پذیری نیز مورد بررسی قرار می‌دهند که در این صورت شناخت جایگاه‌هایی که به عنوان نقطه ضعف سیستم است به عنوان ورودی‌های سیستم بررسی می شود همچنین ضلع دیگر مباحث پدافند غیر عامل بحث های ایجاد ایمنی و امنیت عمومی است که به صورت آموزش و همکاری همگانی تبلور می‌یابد و در این راستا همکاری مردم با نهادهای اجرایی سهم به سزایی در شکست نقشه‌های دشمنان خواهد داشت به خصوص قشر دانشگاهی و فرهیخته جامعه که باید الگویی برای سایر اقشار جامعه باشند زیرا در راستای آشنایی با مبانی پدافند غیرعامل و نهادینه نمودن آن در زندگی شخصی می‌توانند گامهای موثری درجهت ناکام گذاشتن توطئه‌های دشمنان بردارند، و با نشر فرهنگ پدافند غیرعامل در جامعه از آسیب پذیری آن جلوگیری کنند.
قلی زاده به اهداف مهم پدافند غیرعامل هم اشاره و بیان کرد: عمده‌ترین هدف پدافند غیرعامل، ایمن سازی و کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌های مورد نیاز مردم است تا به تدریج شرایطی را برای امنیت ایجاد نماید، این‌گونه اقدامات مهم در اکثر کشورهای دنیا یا انجام شده و یا در حال اقدام است که اگر به صورت یک برنامه ریزی و با طراحی در توسعه کشور (توسعه پایدار) نهادینه شود خود به خود بسیاری از زیر ساخت‌هایی که ایجاد می‌شود، در ذات خود ایمنی خواهند داشت.
وی ادامه داد: برای مثال یکی از توطئه های دشمنان درحال حاضر شیوع ویروس کروناست که تمام مردم جهان را به خود مشغول و مسوولان و سیاستمداران کشورها را درجهت حل این معضل با مشکل جدی مواجه کرده است و چنانچه همکاری فرهنگی مردم با نهادهای اجرایی نباشد ویروس کرونا به شدت همه گیر شده و تلفات انسانی زیادی خواهد گرفت در حالی که می دانیم یکی ازسرمایه های ارزشمند هر کشوری نیروی انسانی است که باید در حفظ و امنیت و سلامت آنها نهایت سعی و تلاش صورت بگیرد.
مجری طرح پستهای انتقال نیرو در شرکت توزیع برق خراسان هم به خبرنگار ایرنا گفت: این شرکت با بهکارگیری فناوریهای نوین، نیروهای متخصص و صرف هزینه‌های هنگفت، تامین امنیت انرژی، بر پایه توجه به ایجاد زیر ساختهای لازم برای پدافند غیر عامل را مورد توجه قرار داده است.
حسن زارع افزود: با استفاده از فناوری نوین زمین مورد نیاز برای احداث پستهای برق را چند ۱۰ برابر کاهش داده ایم ، برای مثال در روشهای گذشته برای احداث یک پست ۱۳۲ کیلو ولت به حدود یک هکتار زمین نیاز بود که تامین این میزان زمین در مرکز و حتی حاشیه شهر مشهد برای تامین برق واحد های صنعتی و تولیدی و مصرف ساکنان شهر با توجه به گرانی ملک نه تنها مقدور نیست بلکه این میزان زمین یک دست در هیچ جای شهر وجود ندارد لذا متخصصان ما توانسته اند با استفاده از فناویهای به روز دنیا میزان زمین مورد نیاز برای احداث یک پست ۱۳۲ کیلو ولت را با استفاده از سیستم‌های پیشرفته (جی.آی.اس) به حدود ۷۰۰ مترمربع کاهش دهند که این اقدام میلیاردها تومان صرفه جویی برای شرکت توزیع برق خراسان به دنبال داشته است و اهداف مورد نظر پدافند غیر عامل را نیز تامین کرده است.
وی ادامه داد: در تلاشی دیگر از سالهای گذشته جایگزینی کابلهای مخصوص ساخت داخل با فناوری منحصر به فرد ایمنی، به جای دکل‌های برق را در دستور کار قرار داده‌ایم که با تلاشهای صورت گرفته در این راستا نیز از بسیاری از شهرهای بزرگ کشور نظیر تهران و اصفهان جلوتر هستیم.
مجری طرح پستهای انتقال نیرو در شرکت توزیع برق خراسان گفت: طرح بزرگ جایگزینی کابلهای فشار قوی تونلی به جای دکل‌های برق که علاوه بر ایجاد مشکلات فراوان از نظر تعیین حریم و ایمنی اندک و تخریب زیبایی سیمای شهری توجیه پذیر نیستند، از دیگر اقدامات بزرگ و زیربنایی شرکت برق منطقه ای خراسان در مشهد برای پاسخگویی به اهداف پدافند غیر عامل و نیازهای ۱۰۰ سال آینده این کلانشهر است که در این راستا تاکنون اقدامات بسیاری انجام شده است و با توجه به اتخاذ روشهای نوین در زمینه اجرای این طرحها از نظر زمان و هزینه اجرا نسبت به دیگر کلان شهرهای بزرگ ایران بیش از ۵۰ درصد صرفه جویی داریم.
زارع افزود: برق منطقه‌ای خراسان تا سال ۱۴۰۴ ساخت ۱۰۶ کیلومتر تونل انرژی، کانال و دفن کابلهای فشار قوی برق را در دست اجرا دارد که تاکنون از این میزان ۲۶ کیلومتر تونل زیر زمینی در مشهد به بهره برداری رسیده است در حالی که احداث خطوط هوایی انتقال نیرو با استفاده از دکل هر کیلومتر ۲ میلیارد تومان هزینه در بر دارد، ساخت تونل زیرزمینی ۲۰ برابر یعنی حدود ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد، علاوه بر هزینه ساخت تونل ، در هر متر تونل نیز ۶ متر کابل ویژه فشار قوی با ارزش فعلی هر متر ۲ میلیون تومان نصب شده است اما در دراز مدت با توجه به عمر مفید ۱۰۰ ساله و قابلیت استفاده از آن برای خطوط تلفن ، آب آشامیدنی و پناهگاه پدافند غیر عامل ، بسیار آینده نگرانه و مفید است.