"استرس" در واقع نگرانی ناشی از شرایط خاص در زندگی روزمره است که می‌تواند گذرا باشد. اما تدوام استرس و فشار عصبی آن، زمینه‌ساز "اضطراب" بوده که روی مزمن آن به عوارض جسمی با تاثیر مختل‌کننده بر اندامهای مختلف بدن همچون دستگاه ایمنی و یا گوارش می‌انجامد.
آنچه که نباید نسبت به آن غافل بود این است که استرس شرایطی را برای فرد ایجاد می‌کند که گاهی مثبت و خوب شمرده می‌شود تا انسان بتواند در موقعیتی بهتر و یا امنتر قرار گیرد. ساده‌ترین نوع اینگونه استرس را می‌توان به روزهای پیش از امتحان تشبیه کرد که فرد بخاطر آن برای کسب بالاترین امتیاز تمام سعی و تلاش خود را بکار می‌گیرد لذا پس از پایان آن شرایط خاص، استرس نیز محو می‌شود.
استرس واکنشی برای دفاع در مقابل خطر
مدیر اجرایی پلی‌کلینیک تخصصی خدمات روانشناسی و مشاوره دانشگاه فردوسی مشهد می‌گوید: استرس واکنش طبیعی و عامل دفاع در انسان برای حفظ جان در مقابل خطر است.
سید ایمان سیدزاده‌دلویی در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: استرسهای مرتبط با آزمونهای شغلی و امتحانات درسی عادی شمرده می‌شوند ولی استرسی که مزمن شده و زندگی روزانه فرد را به چالش بکشد، از صبح تا زمان استراحت شبانه با او همراه باشد و شخص را از روند عادی زندگی خود خارج کند در واقع مبدل به اضطراب می‌شود که نیاز به درمان دارد.
وی ادامه داد: در پی شیوع ویروس همه‌گیر کرونا و اخبار مداوم آن، مقداری استرس در چنین شرایطی عادی است اما افرادی که از این بابت دچار رنج روانی شدید و در عملکرد روزانه خود دچار مشکل شده‌اند به اظطراب مبتلا شده و حتما باید تحت درمان قرار گیرند که حتی در موارد شدیدتر نیاز به درمان دارویی نیز پیدا می‌کند.
استرسهای مرتبط با آزمونهای شغلی و امتحانات درسی عادی شمرده می‌شودمدیر اجرایی پلی‌کلینیک تخصصی خدمات روانشناسی و مشاوره دانشگاه فردوسی گفت: افرادی که بر اثر شرایط به وجود آمده دچار فشار عصبی زیاد و مشکلات روانشناختی دیگر مانند درگیری ذهنی شدید یا بیماری و افکار وسواسگونه و غیرقابل کنترل شده‌اند می‌توانند برای دریافت مشاوره تخصصی به مراکز درمانی و مشاوره مراجعه کنند.
وی افزود: درمانگران با تکنیکهای علمی در رفع مشکل شخص تلاش خواهند کرد تا به روال عادی زندگی خود بازگردد.
فضای مجازی و استرس
با توجه به گسترش استفاده از امکانات گوشی هوشمند و همچنین علاقه مخاطبان به حضور در گروهها و کانالهای فضای مجازی برخی افراد برای جذب مخاطب دست به انتشار اطلاعاتی با عناوین جذاب می‌زنند که بیشتر مواقع کذب محض است ولی به دلیل نبود پاسخگویی و همچنین نبود التزام لازم برای تصحیح اشتباه، جریان انتشار اطلاعات نادرست ادامه پیدا می‌کند.
دانشیار گروه آموزشی روانشناسی و مشاوره دانشگاه فردوسی مشهد هم به خبرنگار ایرنا گفت: در مقابل ویروس کرونا، ویروس رسانه‌ای اخبار جعلی با انتشار اطلاعات مغشوش باعث شیوع استرس در میان مردم می‌شود.
سیدمحسن اصغری‌نکاح افزود: کرونا مساله‌ای است که برای همه کشورها ایجاد شده و راه پیشگیری و بهبود نیز دارد. مسوولان حوزه بهداشت برای درمان و جلوگیری از انتشار آن در حال تلاش مضاعف هستند.
وی ادامه داد: ایجاد استرس در صورت تداوم آن و پدیدار شدن اضطراب به صورت مستقیم و غیرمستقیم باعث افزایش آسیبهای دیگر می‌شود. بر همین اساس یکی از راههای مقابله با ترس از ویروس کرونا کم کردن شرایط هیجانی منفی در جامعه است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: باید به یاد داشته باشیم که شبیه این بیماری و حتی خطرناکتر از آن نیز در گذشته کشورها و همچنین در ایران رخ داده که اکنون حتی نامی از آن را هم به خاطر نداریم ولی با سعی و تلاش، آن بحرانها پشت سر گذاشته شده‌اند.
وی افزود: گاهی بخاطر انتشار اخبار متناقض و مغرضانه در شبکه‌های اجتماعی شاهد ایجاد احساس ناامنی در جامعه می‌شویم که به نفع سودجویان سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی است تا بتوانند به فروش محصولات خود و یا جذب عضو و دنبال‌کننده در شبکه‌های اجتماعی خود بپردازند. به همین دلیل از مردم خواسته می‌شود تا به هر مطلب غیررسمی توجه نکنند.
اصغری ادامه داد: باید به این نکته توجه کرد که زندگی جاری است و با پیدایش ویروس کرونا در واقع فقط وقفه کوتاهی در روند اصلی آن رخ داده که با رعایت مسایل بهداشتی به زودی این مشکل نیز برطرف خواهد شد.
باید بدانیم که کرونا مساله‌ای است که برای همه کشورها ایجاد شده و راه پیشگیری و بهبود نیز دارد و مسوولان حوزه بهداشت برای درمان و جلوگیری از انتشار آن در حال تلاش مضاعف هستند.وی گفت گفت: در علم روانشناسی موضوع امنیت و احساس امنیت مطرح است که به عنوان یک قاعده، احساس امنیت گاهی از خود امنیت مهمتر شناخته می‌شود. بطور مثال الان احساس ناامنی از ویروس کرونا، از اصل آن بزرگتر شده است.
دانشیار گروه آموزشی روانشناسی و مشاوره دانشگاه فردوسی افزود: وضع مطلوب آن است که سعی کنیم در جامعه بین احساس امنیت و وجود امنیت تناسب و همخوانی ایجاد شود.
وی ادامه داد: در این روزها که اخبار منفی به سرعت در میان مردم گردش می‌کند باید پیامهای مثبت نیز به دیگران منتقل شود، در غیر این صورت توصیه می‌شود افراد برای مدتی از رسانه‌ها به خصوص شبکه‌های اجتماعی و تلفن همراه دوری کنند و به دیگر فعالیت‌های روزمره بپردازند.
استرس منفی
گاهی استرس از حد مثبت خود خارج شده و فشار روانی مزمن بر فرد وارد می‌کند که دیگر منطقی نیست. در چنین وضعیتی که استرس مبدل به اضطراب شده نیاز است برای بازگشت آرامش و حذف تنش، به مشاور مراجعه نمود تا او با راهنمایی لازم امکان بازگشت به زندگی طبیعی را برای شخص و خانواده‌اش فراهم کند.
"وراثت" می‌تواند یکی از عوامل استرس مزمن و احساس اضطراب باشد. برخی از اتفاقات روزمره که به راحتی قابل حل هستند، برای افراد دارای زمینه وراثتی منجر به رخدادی ویژه و با تنش مضاعف می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در این خصوص گفت: پس از فروکش بحرانهایی شبیه شرایط ناشی از شیوع ویروس همه‌گیر کرونا ممکن است شاهد رفتارهای وسواسی و یا اضطراب در افرادی باشیم که زمینه مساعد برای بیماریهای روحی و روانی را دارند.
وی افزود: به همین دلیل توصیه می‌شود افراد مستعد در این زمینه، درمان و مشاوره فردی خود را خیلی زود و سریع آغاز کنند و از حضور در محیط و شرایط پراسترس خودداری نمایند.
اصغری گفت: والدین نقشی بسزا در ایجاد آرامش در شرایط فعلی جامعه برای کودکان دارند تا عملکرد دستگاه ایمنی بدن بهبود یابد لذا باید خانواده را در برابر تاثیر موج منفی کنونی حاکم بر رسانه‌های مخرب مصون نمود.
وی ادامه داد: اکنون که توصیه به ماندن در منزل به عنوان یکی از راههای کمتر در معرض آلودگی این ویروس قرار گرفتن تعریف شده است باید از آن به عنوان یک فرصت مناسب استفاده کرد تا کمبود حضور در خانواده و ارتباط با کودکان و بازی با آنها و فراهم کردن محیط با نشاط همراه با آرامش در خانه جبران شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: توصیه به مطالعه و خواندن کتاب قصه برای کودکان، همچنین پرداختن به انجام کارهای عقب افتاده در کنار ورزش و تحرک در محیط خانه می‌تواند همراه با مثبت اندیشی در افزایش روحیه و کاهش اضطراب کمک کننده باشد.
استرس و تنگناهای اقتصادی
با شیوع کرونا و کاهش گردش مالی و از بین رفتن بسیاری از مشاغل، شاهد افزایش استرس در بین بیکاران و افرادی هستیم که به نحوی امرار معاش آنها به خطر افتاده است.
عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این خصوص گفت: باید به فکر اقشاری که در مشاغل روزمزد و بدون قرارداد مشغول فعالیت هستند باشیم چون آنها در شرایط موجود به دلیل شیوع بیماری کرونا بیشترین آسیب را دیده و با چالش معیشت خود رو به رو هستند.
احمدرضا اصغرپور ماسوله افزود: از زمان شیوع بیماری کرونا تاکنون افراد بسیاری دچار بحران مالی در زندگی خود شده اند و به همین علّت ضروری است دولت و خیریه‌های غیردولتی بزرگ و کوچک بیش از پیش به فکر این اقشار باشند.
وی ادامه داد: بر اساس سابقه تاریخی و نیز توصیه‌های دینی، اقوام و خویشاوندان می‌توانند در درون شبکه خویشاوندی خود پیگیر مسائل و مشکلات چنین خانواده‌هایی باشند تا شاهد کاهش استرس در میان جامعه باشیم.
عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: به طور قطع اگر به این اقشار آسیب پذیر بی‌توجهی شود زمینه برای آسیبهای خانوادگی و نیز دشواری‌های فرهنگی و تربیتی آنها فراهم است و در بلند مدت تمام جامعه دچار آسیب خواهد شد به همین دلیل، باید دانست که حمایت از اقشار آسیب پذیر نه تنها هزینه نیست بلکه سرمایه گذاری برای آینده جامعه به شمار می‌رود.
بر اساس آخرین آمار رسمی تاکنون ۵۶۸ هزار و ۸۹۶ نفر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. بیماری کووید ۱۹ تاکنون جان ۳۲ هزار و ۶۱۶ نفر را در کشورمان گرفته است.
همچنین تاکنون ۴۵۵ هزار و ۵۴ نفر از مبتلایان به ویروس کرونا در ایران بهبود یافته‌اند.