«شعیب بهمن»، در گفت وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به درگیری‌های اخیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان در منطقه قره‌باغ گفت: از ابتدای مناقشه قره‌باغ تصور بر این بود که این مناقشه همانند درگیری‌های پیشین به سرعت خاتمه پیدا کند، اما به دلیل مشارکت بازیگران خارجی در روند تحولات، عملاً جنگ طولانی شده و تبعات زیادی به همراه داشته است.
کارشناس مسائل قفقاز و روسیه افزود: حضور بازیگران خارجی در این درگیری‌ها به شکل مستقیم عملا مانع از آتش بس دو کشور شده است. بعد از مذاکراتی که وزرای امور خارجه دو کشور در مسکو داشتند، قرار شد آتش بس در منطقه حاکم شود، اما حضور بازیگران خارج موجب نقض آتش‌بس شده است.
بهمن با اشاره به دخالت ترکیه در این مناقشه اظهار داشت: به نظر می‌رسد تا زمانی که دولت ترکیه به اهداف مورد نظر خود در این بحران نرسد، همچنان تمایل به تداوم درگیری‌ها دارد. ترکیه از آغاز، با این انگیزه در تحولات قره‌باغ حاضر شد که بتواند به عنوان یک طرف معامله، پای میز مذاکره سیاسی بنشیند، اما یکی از بندهای توافق مسکو این بود که چارچوب مذاکرات در آینده تغییر نخواهد کرد و ترکیه امکان حضور خود در پای میز مذاکره را از دست داد.
وی با اشاره به اینکه توازن در عرضه تحولات میدانی به نفع جمهوری آذربایجان به هم خورده است، تصریح کرد: در شرایط فعلی باکو تمایل دارد که تسلط خود بر مناطق جدید را ادامه دهد و همچنان به جنگ پایان ندهد. هم تمایل باکو به ادامه جنگ و هم شیوه رفتار بازیگران خارجی در حال حاضر شرایط بحران قره باغ را نسبت به دوره‌های گذشته پیچیده تر کرده است و حصول آتش بس را با مشکل مواجه کرده است.
کارشناس مسائل قفقاز یکی از جنبه‌های حضور ترکیه در مناقشه قره‌باغ را تبلیغات این کشور برای فروش تسلیحات خود عنوان کرد و بیان داشت: یکی از جنبه‌های حضور ترکیه دراین بحران‌ها می‌تواند تبلیغات برای فروش تسلیحات این کشور باشد. کما اینکه ترکیه از این شیوه در بحران‌های لیبی و سوریه هم استفاده کرد.آنان در تلاشند تا قدرت تسلیحات نظامی خود را برجسته نشان دهند. هر چند این مساله جزو اهداف فرعی ترکیه در این بحران محسوب می‌شود.
وی افزود: ترکیه اهداف بزرگتری را در سطح منطقه دنبال می‌کند و آن هم بلندپروازی‌های عثمانیسم برای گسترش تسلط و نفوذ ژئوپلتیکی خود بر حوزه‌هایی است که به ادعای ترکیه حوزه‌های نفوذ سنتی آنان محسوب می‌شود. ترکیه در قفقاز، سوریه و لیبی راهبرد مشترک توسعه نفوذ را دنبال می‌کند و در ذیل آن هم بحث تبلیغات برای فروش تسلیحات را در نظر دارد.
بهمن درباره نحوه مواجهه آمریکا در بحران قره باغگفت: در شرایط فعلی آمریکایی‌ها درگیر رقابت‌های انتخاباتی هستند. آمریکایی‌ها در شروع و تداوم این درگیری‌ها، بازیگر ذینفع نبودند و تمایلی به شعله ور شدن این درگیری در مقطع کنونی ندارند. البته اقلیت ارامنه دارای لابی قدرتمندی در آمریکا هستند و سمت و سوی تحولات می‌تواند در آرای بخشی از جامعه آمریکا تاثیرگذار باشد.
وی افزود: دولت آمریکا برای مدیریت این جنگ در آغاز هم برنامه خاصی نداشته است هر چند در آغاز درگیری های جمهوری آذربایجان و ارمنستان از وزرای امور خارجه دو کشور دعوت کرد به آمریکا سفر کنند، اما خود آمریکایی‌ها آگاهند که نمی‌توانند بدون مشارکت روسیه به حل و فصل بحران قفقاز بپردازند. با توجه به وضعیت انتخابات در آمریکا تلاش‌های این کشور در مورد بحران قره باغ باید همگام با روسیه باشد، واشنگتن به تنهایی نمی‌تواند اقدام خاصی در این زمینه انجام دهد.
این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به پیچیدگی بحران قره باغ و تاثیرات آن در داخل آمریکا، یادآور شد: نقش لابی ارامنه در حمایت آمریکا از ارمنستان، در سال‌های گذشته آشکار بوده و آنان موفق شدند قطعنامه تحریم فروش سلاح علیه آذربایجان را در مجلس آمریکا تصویب کنند.
بهمن افزود: در شرایط فعلی اسرائیل به عنوان یک متحد نزدیک به جمهوری آذربایجان عمل می‌کند و این احتمال وجود دارد که لابی‌های یهود هم در حمایت از جمهوری آذربایجان و اسرائیل فعال شود. بنابراین در شرایط کنونی این مساله حساس شده است و می‌تواند بر آرای بخشی از اقلیت‌ها در آمریکا انتخابات تأثیر بگذارد.
هدف از دامن زدن به بحران و تداوم آن تخلیه ظرفیت‌های ژئوپلتیک ایران در مرزهای شمالی است
بهمن با اشاره به اینکه ایران در ابتدا توجه جدی به عمق مناقشه قره باغ نداشت، گفت: در ابتدای شروع بحران تصور می‌رفت که این یک درگیری ساده بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان است، در حالی که پیوستگی عمیقی بین بحران در قفقاز و بحران‌های غرب آسیا وجود دارد.
وی افزود: هدف از بخش مهمی از این بحران‌سازی، تخلیه ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی ایران در مرزهای شمالی است و این مسئله را امروز در پیشرفت‌های نظامی جمهوری آذربایجان شاهد هستیم. آتش درگیری‌ها در نوار مرزی ایران متمرکز شده است و پیشروی نیروهای جمهوری آذربایجان در نوار مرزی کشورمان می‌تواند پیامدهای امنیتی برای آینده این منطقه داشته باشد.
این کارشناس مسائل قفقاز با تهدید خواندن تداوم مناقشه قره باغ در نوار مرزی ایران گفت: این مناقشه می‌تواند باعث تحریکات قومی در داخل ایران شود و تداوم رویکردی باشد که باکو طی سال‌های گذشته علیه تهران در پیش گرفته است و احتمال دارد این رویه در خود جمهوری آذربایجان هم دنبال شود بدین معنا که سرکوب‌ها و اعمال محدودیت‌ها علیه اسلام‌گراها افزایش بیشتری پیدا کند.
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه دولت ترکیه برنامه بلند مدت برای حضور در منطقه قفقاز دارد، گفت: در صورتی که که پیشروی نیروهای جمهوری آذربایجان تثبت شود امکان حضور نیروهای ترکیه‌ای در این منطقه وجود دارد و احتمال احداث پایگاه نظامی از سوی ترکیه به عنوان عضو ناتو در این منطقه زیاد است و این ممکن است تهدیدی برای حوزه امنیت کشور ما باشد.
کارشناس مسائل قفقاز خاطر نشان کرد: ایران در قبال این بحران باید سیاست توازن بخش را دنبال کند و برای پیشگیری از هر گونه تهدید احتمالی با هوشیاری مساله قره باغ را رصد کند.