«محمد علی وکیلی» روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا، بحران های جریان اصلاحات را «موقعیت»، «مزیت»، «حکمرانی» و «توجیه» عنوان کرد و گفت: به نظر می رسد در شرایط کنونی بحران «ناامیدی» هم بر چهار بحران افزوده شده است. برای برون رفت از این بحران‌ها با تاکتیک نمی‌توانیم راه حلی پیدا کنیم و باید برخی رویکردهای خود را تغییر دهیم.
عضو فراکسیون امید مجلس دهم افزود: باید گفتمان سازی جدیدی، متناسب با شرایط شکل دهیم و بر اساس آن، موقعیت جدیدی از جریان اصلاح‌طلبان در سپهر سیاست ایران ارائه دهیم تا در پاسخ به مطالبات امروز جامعه ایران نسخه عینی برای رفع بحران داشته باشیم.
وی با بیان اینکه جریانات سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا در تامین معیشت و پاسخ به مطالبات معیشت گرایانه مردم ناکارآمد بوده اند، تاکید کرد: کارنامه این دو جریان سیاسی قابل قبول نیست. امروز مردم بر فراز شعارهای سیاسی از هر دو جریان سیاسی و یا جریان جدیدی که داعیه حضور در قدرت داشته باشد، مطالبه کارآمدی دارند.
عزت و معیشت مطالبات اصلی است
وکیلی، عزت و معیشت را دو ضلع مطالبه کارآمدی دانست و خاطرنشان کرد: مطالبه مردم ابتدا عزت سپس معیشت است. اگر معیشت مطالبه می‌کنند به‌دلیل عزت خواهی است. در جامعه امروز، مردم ایران حرمت میخواهند. پدر خانواده از طریق اشتغال در تامین نیازهای زندگی خانواده حرمت مطالبه می‌کند.
نماینده سابق مردم تهران در مجلس بیان کرد: ملت ایران در سطح کلان جامعه جهانی هم مطالبه عزت دارد. سهم آنها در مناسبات بین الملل باید متناسب با مولفه‌های اقتداری باشد که از دیر زمان از آن بهره‌مند بوده است. بنابراین حرمت خواهی اساس امروز مطالبه ملت ایران است، مردم چه در خانواده با نیازهای فردی و چه در سطح ملی و فراملی حرمت میخواهند.
وکیلی افزود: ملت ایران مجموعه ای از شیوه‌های حکمرانی و سیاست‌هایی را مطالبه می‌کند که به عزت و حرمت آنان منتهی شود. از ما و از جریانات سیاسی مدعی حکمرانی، منشور حکومت‌داری مطالبه می‌کنند که منجر به ارتقای سرانه درآمد، افزایش سهمشان از منابع مشترک با کشورهای همسایه و ارتقای سبک زندگی متناسب با متغیرهای امروز جامعه جهانی شود.
وی افزود: هر جریانی که امروز بتواند بسته ای ارائه کند که حاوی این دو متغیر و مطالبه اصلی- معیشت و عزت- باشد آن جریان مقبول خواهد بود و شانس مقبولیت و ماندگاری در نگاه مردم خواهد داشت.
این فعال اصلاح طلب خاطرنشان کرد: حنای هر جریانی که بخواهد با «شومنی» خود را به مردم تحمیل کند رنگی ندارد، زیرا مردم تجربه زیادی از این روش‌ها دارند و هزینه‌های سنگینی را از این آزمون و خطاها پرداخت کردند و امروز از ما کارآمدی با دو شاخص عزت و معیشت مطالبه می‌کنند.
دو تذکر رهبر انقلاب به مجلس یازدهم بی‌سابقه است
وکیلی با بیان اینکه عملکرد مجالس در ۶ ماه یا یکسال میزانی از کارآمدی را به نمایش می‌گذارد، گفت: معدل مجلس یازدهم به دست آمده است این معدل با گذشت زمان کاهش می‌یابد. در تاریخ جمهوری اسلامی بی سابقه بوده است که مجلسی کمتر از ۵ ماه دوبار از سوی رهبر انقلاب تذکر صریح، رسمی و سنگین گرفته باشد.
این فعال سیاسی با بیان اینکه اصلاح‌طلبان برای تعیین سرنوشت انتخابات ۱۴۰۰ نمی‌توانند فقط به عملکرد مجلس اکتفا کنند، گفت: شانس پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ تابع موقعیتی است که برای خودشان تعریف می‌کنند. بزرگان اصلاح طلبی که می خواهند پیشگام انسجام باشند، باید مفروض‌ها را حل کنند تا انسجام در یک فضای شفاف شکل گیرد.
وکیلی یادآور شد: مردم با وضعیت مجلس یازدهم باخبر شدند که یکدست کردن ضلع‌های حکومت تا چه اندازه می‌تواند زیانبار باشد و می‌تواند به بدنه جریان اصولگرا هم آسیب جدی وارد کند.
وی افزود: واقعیت این است که موقعیت ما در سطحی نیست که به شعارهای حداکثری روی بیاوریم. یکی از مشکلات جریان اصلاح طلب این است که شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان برای انسجام بخشی اقدام خاصی برای انتخابات ۱۴۰۰ انجام نداده است و این نهاد باید به جای بزرگان اصلاح طلبی نقش انسجام بخشی را ایفا کند.
مردم از شعارهای بدون پشتوانه خسته شده اند
وکیلی ادامه داد: باید بپرسید ما برای حل مشکلات امروز جامعه ایران کدام نسخه عینی را داریم، در فرض پیروزی بایدن برای بسط روابط چه مدل پیشنهادی داریم و از تمایز کوچکی که وی با ترامپ دارد چه استفاده ای می‌بریم.
وی افزود: علاوه بر این در همسایگی کشور ما اتفاقات مهمی رخ می‌دهد که در ژئوپلتیک آینده ایران تاثیرگذار خواهد بود باید مشخص شود ما نسبت به این تحولات چه موضعی داریم، یا نسبت به تحولات تکنولوژیک رسانه‌ای که سبک زندگی را تغییر می‌دهند چه موضعی داریم، ما نسبت به تحولاتی که کرونا در جامعه ایران و در جامعه جهانی ایجاد کرده وبرای تغییر سبک زندگی تحمیلی کرونایی چه تدابیری اندیشیده ایم؟ اینها سوالات مهم امروز جامعه ایران از جریانات سیاسی است که میخواهند برای ۴ تا ۸ سال دیگر سرنوشت مردم را به دست گیرند
مدیرمسوول روزنامه ابتکار بهبود زندگی از ارتقا سرانه درآمد تا وضعیت اشتغال و معیشت را مطالبه جدی مردم عنوان کرد و گفت: مردم از دادن چک سفید به شعارهای بدون پشتوانه جریان های سیاسی خسته شده اند. مردم ضمانت‌طلب شده اند و ما باید شعارهایی که در انتخابات خرج می‌کنیم را ضمانت کنیم. باید صداقت و اعتماد مردم در گذشته به جریان اصلاح طلبی را برای شعارهای امروز به عاریه بگیریم. هرچند احتمالا با عملکرد کنونی صداقتی نمانده است و سهم زیادی از این ارثیه وجود ندارد. اگر با مدل انتخاب بد و بدتر مردم را پای صندوق‌های رای بیاوریم مدل مناسبی نخواهد بود.
اقدامات شارلاتانی ترامپ علیه ایران تبلیغاتی است
وکیلی درباره انتخابات روز سیزدهم آبان ماه ریاست جمهوری آمریکا گفت: نتیجه انتخابات آمریکا همانطور که بر جهان تاثیر خواهد گذاشت، از لحاظ روانی بر فضای انتخابات در داخل ایران هم تاثیر می‌گذارد عموما تاثیرات روانی هم آثار کوتاه مدتی دارند زیرا ممکن است با واقعیت فاصله داشته باشند.
مدیر مسئول روزنامه ابتکار خاطرنشان کرد: معتقدم پیروزی ترامپ تاثیر عینی و واقعی چندانی متناسب با آنچه تا امروز در ارتباط با جمهوری اسلامی اتفاق افتاده، نخواهد گذاشت، زیرا دولت ترامپ کارت استفاده نشده علیه ما ندارد که بخواهد دوباره از آن استفاده کند.
وکیلی، اقدامات شارلاتانی ترامپ علیه ایران را تبلیغاتی دانست و یادآور شد: این تبلیغات سهمی از واقعیت ندارد و اینکه او مدعی است نخستین تماس بعد از پیروزی من در انتخابات از ایران خواهد بود فضاسازی‌ها خاص ترامپ است و در گذشته هم گزافه گویی‌های علیه ایران داشته است.
وی با بیان اینکه ترامپ همه کارت‌های عینی علیه ما رو کرده است، بیان کرد: پیروزی ترامپ با اتکا به جنگ روانی که به راه انداخته است در هر صورت تاثیرات روانی از جمله در مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ خواهد داشت.
این فعال اصلاح طلب افزود: با در نظر گرفتن چنین فرضی و پیروزی ترامپ، شانس اصلاح طلبان به مراتب کاهش می‌یابد و رقابت در این انتخابات میان اصولگرایان سنتی و جدید (نو اصولگرایان) در انتخابات با کفی از مشارکت رقم خواهد خورد.
تفاوت معناداری میان بایدن و ترامپ وجود ندارد
وکیلی گفت: برای کاهش زیان های دولت دوم ترامپ و سیاست‌های تهاجمی او، تنها مولفه ما ارتقای مشروعیت سیاسی است و این ارتقای مشروعیت با یک کارت داخلی و آن هم با انتخابات مشارکتی محقق می‌شود. این نوع از انتخاب را کسانی می‌توانند عهده دار باشند پتانسیل مشارکت سازی و تهییج عمومی را داشته باشند. در بین افراد پتانسیل دار کنونی فقط رییس دولت اصلاحات و رییس دولت نهم و دهم می‌توانند چنین صحنه مشارکت جویانه را شکل دهند و چنین رقابت سنگینی را ایجاد کنند. اما باید دید آیا چنین پیش‌بینی محقق خواهد شد و حاکمیت به این موضوع تن می‌دهد؟
این فعال اصلاح طلب گفت: با اینکه معتقد هستم در سیاست‌های خارجی راهبردی دولت امریکا تفاوت معناداری میان بایدن و ترامپ وجود ندارد، اما در هر صورت پیروزی بایدن تاثیر روانی مثبت کوتاه مدتی در داخل کشور خواهد داشت.
وی گفت: اقتصاد ایران بیش از اینکه تابع مولفه‌های عینی باشد، عمدتاً تابع ویژگی‌های روانی است. حتماً اقتصاد ایران در کوتاه مدت از فضای روانی پیروزی بایدن تاثیر می‌پذیرد و از سوی دیگر اعتماد به نفس متحدان ما در صحنه بین الملل تقویت می‌شود و چون سیاست اعلامی بایدن برگشت به برجام است.
وی افزود: برآیند این دو دستاورد روانی داخلی و خارجی در شکل پیروزی بایدن، ارتقا امید بین مردم و رفتار مشارکت جویانه آنها در انتخابات ۱۴۰۰ خواهد بود، چون این انتخابات فاصله زیادی با انتخابات آمریکا نخواهد داشت و تاثیرات کوتاه‌مدت روانی پیروزی بایدن را به همراه خواهد داشت.
عضو فراکسیون امید مجلس دهم تصریح کرد: جریان اصلاح طلب به شرط آنکه بتواند انسجام و انتخاب نامزد اجماعی را در دستور کار خود قرار دهد، حتماً شانس پیروزی خواهد داشت. چون شانس موفقیت جریان اصلاح طلب در انتخابات مشارکتی بالاتر است. جریان اصلاح طلب برای رسیدن به انسجام و رسیدن به نامزد اجماعی حتماً باید از بحران‌های چهارگانه ذکر شده در این فاصله کوتاه عبور کند و یا پاسخی برای این بحران‌ها داشته باشد.
وی بیان داشت: در ذهنیت عمومی مردم تفکری نسبت به جریان اصلاح طلب شکل گرفته که آنان باید منشور حکومت‌داری کارآمد و متفاوتی نسبت به جریان رقیب داشته باشند و اگر حاکمیت شرایط مشارکت حداکثری را فراهم کند آنان نمی‌توانند بدون ارائه برنامه مشخص در حکومت‌داری در انتخابات موج سواری کنند. در این شرایط اینکه آیا موقعیت جریان اصلاح‌طلب به گونه ای است که باید به طرف مطالبات حداکثری برود یا در شکل تنزل شعارها و اکتفا به شرایط حداقلی برای ائتلاف حداکثری کار کند؟ اینها نیاز به یک جمع بندی موقعیت دارد.
اصلاح‌طلبان نمی‌توانند بر موج سلبی عملکرد مجلس یازدهم سوار شوند
وکیلی در ادامه با طرح این سوال که اصلاح طلبان در این دوره کدام مزیت را میخواهند به رخ رقیب بکشند، گفت: رقیب ما در انتخابات بی‌رونق اسفند ماه مجلس را در دست گرفت. ۵ ماه از عمر مجلس گذشته است و مردم در پس آن همه شعارهای اصولگرایان متوجه شدند که آنها هیچ مزیتی نسبت به مجلس دهم ندارند گفتمان عمومی مردم این است که از این مجلس هم چیزی عاید آنان نخواهد شد.
وی افزود: این فرصتی طلایی برای جریان اصلاح‌طلب است، اما این جریان نمی‌تواند بر موج سلبی نسبت به عملکرد مجلس یازدهم سوار شود چون عملکرد مجلس یازدهم تنها یکی از متغیرها است. پیروزی جریان اصلاح طلب در سال ۹۲ محصول انباشتی از اعتراضات و سبد خالی جریان اصولگرایان پس ۸ سال دولت احمدی نژاد بود. تنها سبد آن روز سبد سلبی بود که جریان اصلاح طلبان از آن استفاده کرد.
وکیلی با بیان اینکه یکی از معضلات کشور منقح نبودن برخی موضوعات راهبردی است، گفت: بعد از ۴۰ سال از عمر نظام جمهوری اسلامی زیبنده نیست برخی از موضوعات راهبردی روشن نبوده و جدال ساز شود.
مدیر مسوول روزنامه ابتکار گفت: یکی از موضوعات حل نشده، موسیقی است. فقه حکمرانی ما اقتضا می‌کند که ما موضع شفاف در مورد موسیقی داشته باشیم به گونه‌ای که موسیقی تابع گرایش سیاسی و دولت‌ها نباشد. موضع نظام جمهوری اسلامی ایران در مورد موسیقی و سینما باید مشخص شود. جایگاه سینما در این ۴۰ سال آنقدر نوسان دارد که در دوره‌هایی فیلم‌هایب با سناریوهای در مدل هالیودی ساخته شد و در دوره‌های هم چنان انقباض ایجاد شده است که فیلم اخراجی‌ها مدل آن شد
وکیلی اظهار داشت: از دیگر موضوعات قابل بحث حضور زنان در حوزه انتخابات ریاست جمهوری و خبرگان است. هم امام خمینی (ره) و هم رهبر انقلاب مواضع روشن و غیرقابل خدشه ای در ارتباط با حقوق زنان دارند و در فقه سیاسی مبتنی بر اصل ولایت فقیه هم این مواضع روشن است، اما همچنان در جایگاه اجرایی ما دچار مواضع پرتناقضی هستیم.
نماینده سابق تهران با اشاره به مصاحبه اخیر سخنگوی شورای نگهبان درباره حضور بدون شرط زنان در انتخابات ریاست جمهوری گفت: این موضع شخصی آقای کدخدایی و قابل تحسین است، اما این موضع وقتی می‌تواند به موضع نظام تبدیل شود که مورد تایید شورای نگهبان قرار بگیرد که او نه به عنوان شخص حقیقی بلکه در جایگاه سخنگوی شورای نگهبان این موضع را اعلام کند.
انتخابات ریاست جمهوری با طرح اصلاح نمی‌شود
وکیلی در بخش دیگری از این گفت و گو با بیان اینکه قانون انتخابات ریاست جمهوری با طرح اصلاح نمی‌شود، گفت: در مجلس دهم وقت زیادی برای اصلاح قانون انتخابات گذاشتیم و در انتهای دوران مجلس طرحی را تصویب کردیم که در شورای نگهبان به مشکلات محتوایی برخورد و برگشت خورد.
نماینده تهران در مجلس دهم گفت: اصلاح این قانون در قالب طرح کار بیهوده ای خواهد بود و یک دور باطل است. توصیه من این است که نمایندگان سراغ لایحه دولت در این زمینه بروند. دولت لایحه جامع نظام انتخابات را به مجلس ارائه داد و انتظار این بود که یکی از کارهای اولیه بررسی لایحه قانون جامع انتخابات باشد.
وکیلی افزود: ما در فرآیند همه انتخابات مشکل اساسی داریم. اینکه مجلس کنونی و پیشین که مورد نقد جامعه قرار می گیرند به دلیل ساختار غلط انتخابات مجالس ما است. اگر می‌خواهیم به مجلس کارآمدی دست پیدا کنیم، باید قانون انتخابات مجلس تغییر کند.