پس از حمله آمریکا و هم‌پیمانان غربی آنها در سال ۲۰۰۱ با ادعای مقابله با تروریست ها و بیرون راندن آنان از افغانستان، مردم مظلوم این کشور امیدوار شدند که رنج مهاجرت و خانه بدوشی آنها رو به پایان است و به زودی شاهد زندگی آرام، امنیت و توسعه در کشور خود خواهند بود.
اما مردم این کشور نمی دانستند که استعمار و کشورهای منفعت‌طلب برنامه‌هایی پشت‌پرده دارند که نه تنها رنج و مرارت آوارگی، خانه بدوشی و مهاجرت به کشورهای همسایه، منطقه و جهان پایان نمی یابد، بلکه به شکل دیگری ادامه خواهد یافت.
مهاجرت در کشورهای همسایه، منطقه و دیگر نقاط جهان خالی از درد و رنج برای خانواده‌ها و نسل‌های متولد شده در خارج افغانستان نیست، اما شمار زیادی از آنها حداقل توانسته‌اند زندگی خود را در کشورهای ایران و پاکستان سروسامان داده و زندگی خود را کنار مردمان هم فرهنگ، هم زبان و دارای تمدن مشترک به پیش ببرند.
چنانچه میلیونها مهاجر افغان طی چهار دهه گذشته در کشور همسایه جمهوری اسلامی ایران همانند ایرانیان زندگی کرده و در کنار آنها از مزیت‌های زندگی بهره‌مند شده‌اند.
کارگران در کارخانه، ساختمان سازی‌ها و دیگر شغل‌ها کار می کنند، فرزندان خانواده‌ها مانند فرزندان ایرانی به مدرسه، دانشگاه، ورزش و دیگر کارهای فنی مشغول هستند.
افغان‌های مقیم ایران از خدمات بهداشتی، بانکی و دیگر رفاه اجتماعی برخوردار بوده و در کنار آن شمار زیادی از افغان ها به شکل فردی در ایران مشغول کارند و خانواده‌های خود را در افغانستان نیز پشتیبانی مالی می کنند.
«محمدعارف محمدی» که در حال حاضر مشغول کار ساختمانی و نماکاری در ایران است، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که وی همواره برای پیشبرد امور زندگی خود در ایران کار کرده و خانواده چهارنفری اش را از آنجا تامین می کند.
وی افزود: خانه‌ای در کابل ساخته‌ام که پول آنرا از ایران بدست آورده ام.
محمدی گفت که هزاران نفر از هم‌شهری ها و دوستان دیگر خود را می شناسد که مانند او در ایران مشغول کارند و هزینه و مصارف زندگی خود و خانواده شان را نیز تأمین می کنند.
اما متأسفانه مهاجران آواره شده داخلی در اثر جنگ‌های جاری در افغانستان از این امکانات برخوردار نیستند و خانه بدوش و همه روزه منتظر کمک‌های سازمان ملل متحد هستند تا زندگی آنها را نجات دهند.
سازمان ملل متحد هفته گذشته در گزارشی اعلام کرد که شمار بیجاشدگان داخلی در افغانستان از سال ۲۰۱۲ تاکنون به ۴.۱ میلیون نفر رسیده است.
کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در این گزارش گفته است که در سال جاری ۲۲۰ هزار نفر و در سال گذشته ۴۵۶ هزار نفر در داخل افغانستان بی خانمان شده اند.
بر اساس گزارش آمار سازمان ملل متحد تنها طی ده روز گذشته بیش از پنج‌هزار خانواده که حدود ۴۰هزار نفر می شود در اثر جنگ بین طالبان و نیروهای دولتی افغانستان از شهرستانهای «نهر سراج»، «ناوه»، «نادعلی»، «مارجه» و حومه شهر لشکرگاه مجبور به ترک خانه و روستاهای خود شده اند.
«کارولین وان بورن» مسئوول افغانستان در کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان، خواستار محافظت و معاونت از بیجاشدگان هلمند شده و گفته است: به حمایت فوری بیشتری نیاز است، زیرا افزون بر همه‌گیری ویروس کرونا افغانستان با آزمون ناامنی دست به گریبان است.
وان بورن افزوده است که ۴۰ هزار نفر بیجاشده در هلمند به کمک فوری نیاز دارند. بررسی این نهاد نشان داده است که اکثر آوارگان هلمند با مشکل نبود یا کمبود غذا، آب آشامیدنی، سرپناه، وسایل بهداشتی و پول روبرو هستند.
خانم وان بورن گفته است: امداد رسانان با دسترسی اندک به اکثر غیرنظامیان بی خانمان شده به کار ادامه می‌دهند. قطع ارتباطات مخابراتی، تهدید بمب های جاسازی شده و مسدود بودن دایمی بزرگراه قندهار- هلمند در پی تخریب چندین پل، به چالش‌ها افزوده است.
سازمان ملل متحد گزارش داده است که آوارگان هلمند در وضعیت نامساعد به سر می‌برند، برخی از آنان شب و روز را در فضای باز سپری کرده و آنانی هم که اندک توانایی مالی دارند، چندین خانواده یک مغازه کوچک را با هم کرایه کرده اند.
سازمان ملل متحد گفته است که ناامنی و جنگ از یک طرف و فقر از سوی دیگر سبب شده است که ملیون‌ها افغان که در داخل کشور بیجا شده اند، نتوانند به محلات اصلی خود برگردند.
وزارت امور مهاجران افغانستان نیز امسال در گزارشی اعلام کرد که حدود۶.۵ میلیون افغان در کشورهای همسایه و جهان وجود دارند که بیشتر این شهروندان افغان در ایران و پاکستان هستند.
رضا باهر سخنگوی وزارت امور مهاجرین به خبرنگار ایرنا گفته بود ۲.۵ میلیون شهروند افغان در جمهوری اسلامی ایران و ۲.۴ میلیون دیگر در پاکستان بسر می برند.
بر اساس اطلاعات وزارت مهاجرین افغانستان، حدود ۵۰۰ هزار افغان در کشورهای اروپایی، ۵۰۰ هزار نفر در آمریکا و استرالیا و همچنان ۵۰۰ هزار تن دیگر در کشورهای امارات متحده دعربی زندگی می‌کنند.
به گفته وی ادامه خشونت‌ها و درگیری‌های مسلحانه در بسیاری از بخش‌های این کشور، سبب آواره شدن هزاران شهروند این کشور در داخل افغانستان شده است.
این در حالی است که یک گزارش تازۀ ادارۀ امور مهاجرین سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که افغانستان، سوریه ، ونزوئلا، سودان جنوبی و میانمار از کشورهایی هستند که دو - سوم جمعیت آواره‌ها را دارند.
تلاش‌های صلح که تنها روزنه‌ی امید برای افغانها در داخل و خارج از کشور بود، با دورویی و استفاده ابزاری آمریکا باردیگر مردم این کشور را ناامید کرده و این وضعیت باعث می شود که مهاجرت و آوارگی همچنان ادامه یابد.