در ادامه گزارش ۱۲ آبان ۱۳۹۹ روزنامه جهان صنعت، می خوانیم: ۲۶۷ روز از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران گذشته بود که گروهی از دانشجویان ایرانی با عبور از دیوارهای سفارت آمریکا، این محل استقرار دیپلمات‌های آمریکایی و وابستگان سیاسی، نظامی آن را گروگان گرفتند. در آن روزها، امام خمینی (ره) رهبر انقلاب بودند، شادروان مهدی بازرگان نخست‌وزیر و در ظاهر نفر دوم کشور به حساب می‌آمدند و شهیدان بهشتی و باهنر زنده بودند و در بطن کشور تحولات شگفتی در حال وقوع بود.
در آن سال انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز نزدیک بود و برعکس امروز یک دموکرات به نام جیمی کارتر رییس‌جمهور بود که با یک جمهوریخواه سرسخت به نام رونالد ریگان در حال مبارزه بود.رییس‌جمهور دموکرات وقت بدون درنگ نخستین تحریم‌های اقتصادی ایران را تصویب کرد و ضمن قطع همه روابط اقتصادی و سیاسی خود با ایران ۱۲ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران را مصادره کرد.چند روز پس از آن بود که ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رییس‌جمهور ایران از طرف دولت وقت اعلام کرد ایران نیز با یانکی‌ها و امپریالیسم آمریکا قطع رابطه می‌کند. در همان ماه از طرف دولت آمریکا علیه ایران وضعیت اضطراری ملی اعلام شد و همه دلارها، شمش‌های طلا، اعتبارات بانکی و اوراق بهادار ایران در آمریکا، آسیا و اروپا توقیف شد.آن‌طور که شمار قابل اعتنایی از تحلیلگران می‌گویند، رخدادهای ایران و تسخیر سفارت آمریکا یکی از دلایل شکست جیمی کارتر و روی کار آمدن یک دولت جمهوریخواه در آمریکا شد. در دی ماه ۱۳۵۹ بود که ایران پس از ۴۴۴ روز گروگان‌های آمریکایی را آزاد کرد.
پس از ۴۱ سال
حالا پس از ۴۱ سال به ۱۳ آبان رسیده‌ایم. براساس اطلاعات و با ردگیری تحولات در آمریکا، در این روز انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا برگزار می‌شود. این بار اما یک جمهوریخواه است که در کاخ سفید ریاست می‌کند و یک دموکرات است که می‌خواهد او را شکست دهد. برخی باور دارند در انتخابات فردا نیز نقش پایداری و ایستادگی ایران در برابر راهبرد فشار حداکثری دولت ترامپ یکی از دلایل احتمالی شکست ترامپ خواهد بود. در این صورت و اگر آن‌طور که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد جو بایدن بتواند بر دونالد ترامپ غلبه کند، آیا باید منتظر باشیم همانند ۴۱ سال پیش بخشی از سخت‌گیری‌های تحریم‌ها بلافاصله برداشته شود؟ به نظر می‌رسد برخی در داخل ایران با وجود اینکه می‌گویند برایشان تفاوت ندارد که ترامپ برنده شود یا بایدن، اما امیدوارند دونالد ترامپ هرگز بیشترین رای مردم آمریکا را نصیب خود نکند زیرا برخی گمانه‌زنی‌های ناخوشایند درباره تغییر رفتار وی مطرح می‌شود.
شباهت‌ها و اختلاف‌های دو سیزده‌آبان
در ۴۱ سال سپری شده از ۱۳ آبان ۱۳۵۸ تا امروز در ایران تحولات بزرگی رخ داده است. ایران در این مدت یک جنگ تمام‌عیار هشت ساله با عراق که برخی پشتیبانی‌ها از سوی دولت‌های آمریکا را نیز داشت به پایان رساند. ایران در این جنگ طولانی تجربه گرانبهایی از تحمل روزهای سخت را به دست آورد که در این دو سه سال اخیر به کارش آمد. یکی دیگر از شباهت‌های آبان ۱۳۵۹ با روزهای در حال جریان رسیدن به نقطه جوش مناسبات ایران و آمریکا بود. در سال ۱۳۵۹ ایران به لحاظ سیاسی در وضعیت خاصی گرفتار شده بود و علاقه‌مند بود با رهاسازی گروگان‌ها از فشار سیاسی آمریکا علیه خود بکاهد. در این روزها نیز تضادهای ایران و آمریکا به اوج رسیده و ایران علاقه‌مند است با پیروزی جو بایدن بر ترامپ از فشار اقتصادی آمریکا علیه ایران کاسته شود و اقتصاد ایران نفس بکشد.
یکی دیگر از شباهت‌های آبان ۱۳۵۹ و آبان ۱۳۹۹ در مناسبات ایران و آمریکا، آشتی‌ناپذیری دو نظام سیاسی حاکم بر دو کشور برای سازگاری با ذات نظام رقیب است.
واقعیت این است که در همه ۴۱ سال سپری شده و با وجود اینکه در ایران یک دگرگونی بنیادین در توزیع قدرت میان دو جناح سیاسی رخ داده اما آن گروهی که بیشترین قدرت را در اختیار دارد با نظام سیاسی آمریکا دست‌کم در ظاهر سر سازش ندارد.
تحولات خوب
در همه سال‌هایی که رونالد ریگان جمهوریخواه در کاخ سفید بود با ایران آشتی نکرد اما تحریم‌های اقتصادی را نیز گسترش نداد. کامیابی‌های ریگان در آمریکا موجب شد یک جمهوریخواه دیگر در آمریکا برنده انتخابات شود. در سال ۱۳۷۱ اما با روی کار آمدن بیل کلینتون در آمریکا و در حالی که در ایران نیز یک رییس‌جمهور میانه‌رو دولت را در اختیار داشت به نظر می‌رسید مناسبات دو کشور به سوی صلح بیشتر در برابر دشمنی بیشتر پیش برود. اما در حالی که یک شرکت نفت آمریکایی آماده شده بود مذاکرات برای سرمایه‌گذاری در ایران را شروع کند، در اسفند ۱۳۷۳ بیل کلینتون دموکرات برای نخستین‌بار سرمایه‌گذاری «شرکت‌های آمریکایی» در صنعت نفت و گاز ایران را تحریم کرد. به دنبال این تصمیم کلینتون کنگره آمریکا گامی فراتر برداشت و قانون مشهور به داماتو را تصویب کرد که بر اساس آن همه شرکت‌های خارجی را از سرمایه‌گذاری بیش از رقم ۲۰ میلیون دلار در نفت و گاز ایران ممنوع اعلام کرد که ایران را در موقعیت نامناسبی از نظر توسعه صنعت نفت و گاز قرار داد.
در حالی که در سال‌های آخر دولت دوم شادروان آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی اتفاق فوق‌العاده‌ای میان ایران و آمریکا رخ نداده بود با پیروزی اصلاح‌طلبان در ایران راهبرد آمریکایی‌ها تغییر کرد. مادلین آلبرایت وزیر خارجه دموکرات آمریکا با امید به بهبود مناسبات تهران- واشنگتن از مشارکت آمریکا در کودتا علیه دولت محمد مصدق ابراز تاسف کرد و خواستار بهبود روابط دو کشور شد. در بهمن ۱۳۷۶ برای نخستین‌بار یک تیم ورزشی از آمریکا هم به ایران آمد که اتفاق بزرگی بود.
بوش پسر و پرونده هسته‌ای
در ۲۰ ژانویه ۲۰۰۱ میلادی مصادف با اول بهمن ۱۳۷۹ اما دموکرات‌ها در انتخابات جمهوریخواهان باختند و جورج دبلیو بوش (بوش پسر) رییس‌جمهور آمریکا شد. حمله به برج‌های تجارت جهانی در آمریکا موجب شد بوش ایران را در کنار عراق و کره‌شمالی محور شرارت بخواند. در مهرماه ۱۳۸۲ اما داستان پرونده هسته‌ای ایران در کانون توجه قرار گرفت و بیانیه مشهور به سعدآباد با نمایندگان کشورهای آلمان، فرانسه و انگلستان امضا شد اما جان بولتون آمریکایی آن را به شکست رساند.
از ۱۳۸۷ تا امروز
در خرداد ۱۳۸۸ بود که در یک انتخابات پرسروصدا و با پیامدهای گسترده محمود احمدی‌نژاد برای بار دوم رییس‌جمهور شد. در زمستان ۱۳۸۷ اما در آمریکا بار دیگر دموکرات‌ها توانستند باراک اوباما را به کاخ سفید بفرستند.
در دوره حکومت اوباما در کاخ سفید در فاصله سال‌های ۱۳۸۸ تا رفتن محمود احمدی‌نژاد از نهاد ریاست‌جمهوری ایران وارد یک دوران سخت تحریم شد. در خرداد ۱۳۸۹ چهارمین دور تحریم‌های ایران از سوی اوباما امضا شد و بخش پتروشیمی، مالی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایران و نیز بانک مرکزی تحریم شدند.
در دی‌ماه ۱۳۹۰ از طرف اوباما تحریم‌های ایران تشدید شد و شرکت‌های خارجی طرف معامله با ایران از دسترسی به نظام مالی آمریکا محروم شدند اگر با ایران دادوستد می‌کردند.
در تیرماه ۱۳۹۴ بود که آخرین دور گفت‌وگوهای هسته‌ای به نتیجه رسید و صلح بزرگ انجام و قرارداد مشهور به «برجام» منعقد شد.
در بهمن ۱۳۹۴ وزارت خزانه‌داری آمریکا به صورت محرمانه مجوزی صادر کرد و به ایران اجازه داد ۷/۵ میلیارد دلار پول خود در عمان را برداشت کند. در اردیبهشت ۱۳۹۵ وزیر خارجه آمریکا پس از دیدار با نمایندگان بانک‌های اروپایی در لندن اعلام کرد پس از توافق برجام بانک‌ها حق انجام دادوستد مشروع با ایران را دارند. در آبان ۱۳۹۵ وزارت خزانه‌داری آمریکا به شرکت هواپیمایی ایرباس فرانسه مجوز فروش هواپیماهای مسافربری به شرکت هواپیمایی ملی ایران را صادر کرد.
ترامپ آمد
در بهمن ۱۳۹۵ اما دونالد ترامپ رییس‌جمهور عجیب امروز آمریکا به طور رسمی فعالیت خود در نهاد ریاست‌جمهوری را آغاز کرد. در اردیبهشت ۱۳۹۷ بود که تحریم‌ها از سر گرفته شد.
در همه روزهای پس از شروع تحریم‌ها در هر مقطع زمانی شاهد سخت‌تر و تشدید شدن تحریم‌ها بوده و هستیم.
در همه روزها و ماه‌ها و هفته‌های پس از شروع تحریم‌ها مجادله میان آمریکا و ایران در حوزه سیاست و در برخی وضعیت‌ها در حوزه نظامی تشدید شده است. راهبرد فشار حداکثری از ۱۳۹۷ تا امروز ابعاد گسترده‌ای داشته است. تحریم ۴۵ مدیر و دو نهاد مرتبط با وزارت اطلاعات، تحریم شرکت‌های چینی و اماراتی مرتبط با صنعت نفت ایران، تحریم خودروسازان، تحریم صنعت پتروشیمی و تحریم‌های چندگانه بر شدت تحریم‌ها اضافه کرده است.
۱۳ آبان تاریخ‌ساز
فردا ۱۳ آبان ۱۳۹۹ برای آمریکایی‌ها یک روز هیجان‌انگیز است و به نظر می‌رسد اگر تعارف‌ها و سخنان سیاسیون را چندان جدی نگیریم که برای ایران تفاوتی نمی‌کند که بایدن برنده شود یا ترامپ، باید گفت یک روز تاریخ‌ساز دیگر برای ایران باز هم با مشارکت آمریکایی‌ها رقم می‌خورد. به نظر می‌رسد ماندن ترامپ دست‌کم در ظاهر کار برای ایران روزهای سخت‌تری خواهد بود تا رفتن او.
اگر بایدن بیاید و داستان تحریم‌های ایران را از حالت سخت و فزاینده تعدیل کند و بخشی از دارایی‌های ایران را آزاد کند، روز سرنوشت برای ایران خواهد بود.