شیوع کرونا در جهان در حال حاضر مهمترین مولفه تاثیرگذار بر بازار نفت به شمار می‌رود. تا آنجا که کشورهای عضو اوپک پلاس برای کنترل قیمت نفت در این ایام به توافق کاهش تولید ۹.۷ میلیون بشکه‌ای رضایت دادند.
در کنار آن اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که بر این بازار اثرگذار هستند. یکی از این عوامل نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا است.
زیرا سیاست‌های اعلام شده از سوی هر کدام از نامزدهای انتخاباتی می‌تواند بر میزان تولید نفت و قیمت آن در بازارهای جهانی موثر باشد.
به طور مثال ترامپ مانند ۴ سال پیش تاکید دارد که تولید نفت آمریکا افزایشی باشد و این کشور از واردکننده نفت به صادرکننده تبدیل شود. برای رسیدن به این هدف نیز دولت آمریکا از معاهده پاریس خارج شد تا در مقابل افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای مجبور به پاسخگویی نباشد.
در سوی دیگر میدان اما نامزد دموکرات‌ها به دنبال بهره‌برداری بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی است و در صورت راهیابی به کاخ سفید می‌توان انتظار داشت تا آمریکا دوباره به معاهده پاریس بازگردد. در این صورت تولید نفت‌های غیر متعارف در آمریکا نیز با کاهش همراه خواهد شد.
نکته دیگر این است که ترامپ با خروج از برجام و تحریم صنعت نفت ایران، عملا بخشی از صادرات نفت ایران را از بازار خارج کرد. البته این میزان بعدا توسط رقبای سنتی ایران در بازار طلای سیاه و البته خود آمریکا در شرق آسیا جبران شد.
بایدن اما از بازگشت به برجام صحبت می‌کند. در صورت لغو تحریم‌های یک جانبه آمریکا، ایران به سرعت تولید نفت خود را بالا خواهد برد و صادرات را افزایش می‌دهد. در مقابل سایر تولیدکنندگان برای پرهیز از سقوط بیشتر قیمت نفت مجبور می‌شوند تا تولید خود را متناسب با سهم ایران از بازارهای صادراتی تنظیم کنند.
رکود اقتصاد جهانی با تداوم یک‌جانبه‌گرایی آمریکا
در همین رابطه، «آلبرت بغازیان» استاد دانشگاه تهران در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با بیان اینکه انتخاب مجدد ترامپ می‌تواند باعث افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی شود، تاکید کرد: دولت ترامپ طرفدار جدی استفاده از سوخت‌های فسیلی است و این موضوع باعث افزایش تقاضا برای این نوع سوخت می‌شود.
وی ادامه داد: تمایل ترامپ به سوخت‌های فسیلی آنچنان زیاد است که حتی از معاهده پاریس که به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به تصویب رسیده است، خارج شد.
بغزیان به سیاست‌های بایدن نیز اشاره کرد و افزود: در مقابل با انتخاب بایدن احتمال برگشت به معاهده پاریس از سوی آمریکا وجود خواهد داشت که می‌تواند بر روی تقاضا و مصرف نفت تاثیر منفی داشته باشد اما در مقابل تولید نفت آمریکا را نیز کاهش خواهد داد و عرضه در بازار کمتر می‌شود.
وی با اشاره سیاست ترامپ درباره خودکفایی در تولید نفت گفت: خودکفایی در تولید نفت و یا واردات نفت از سوی آمریکا تاثیری در روند رشد اقتصادی این کشور ندارد زیرا دلارهایی که برای خرید نفت پرداخت می‌شود به شکل دیگری به اقتصاد آمریکا باز می‌گردد.
به گفته این استاد دانشگاه معمولا یک طرفه شدن به نفع آمریکا نبوده زیرا با ادامه این روند حتی اگر صادرکننده نفت هم باشد اقتصاد جهانی به سمت رکود می‌رود و تقاضا را کاهش می‌دهد.
وی با بیان اینکه با موفق شدن واکسن کرونا در ماه های آینده، شرایط بازار نفت بهبود پیدا می‌کند، ادامه داد: اگرچه نتیجه انتخابات می‌تواند در کوتاه مدت بر بازار نفت تاثیرگذار باشد اما در میان‌مدت و بلندمدت قیمت نفت افزایشی خواهد بود.
بغازیان تاکید کرد: توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان رو به افزایش است اما همچنان نفت ماده‌ای غیرقابل جایگزین است و نقش خود را در موارد مختلف از جمله پتروشیمی حفظ خواهد کرد.
پیش‌بینی ادامه توسعه ذخایر نفت شیل
در مقابل این دیدگاه اما برخی کارشناسان معتقدند که انتخاب هر کدام از نامزدهای انتخاباتی در آمریکا تاثیری بر تولید نفت شیل این کشور نخواهد داشت اما به هر حال این انتخابات می‌تواند بر سیاست خارجی و به ویژه ادامه یا پایان تحریم‌های ایران موثر باشد.
«مرتضی بهروزی‌فر» کارشناس بازار انرژی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با تاکید بر اینکه انتخاب ترامپ و یا بایدن تغییری در تولید نفت شیل آمریکا نخواهد داشت، گفت: تولید نفت شیل آمریکا تغییری نمی‌کند زیرا استراتژی دولت آمریکا این است که حداکثر اتکا را به تولید داخلی داشته و کمترین واردات انرژی را داشته باشند. از همین رو، توسعه ذخایر نفت شیل ادامه پیدا خواهد کرد.
این کارشناس بازار انرژی افزود: اینکه انتظار داشته باشیم بایدن به سرعت استراتژی را تغییر دهد دور از ذهن است با این حال دموکرات‌ها به محیط‌زیست اهمیت بیشتری می‌دهند اما اینکه تمرکز را از روی شیل بردارد چندان محتمل نیست.
وی با بیان اینکه تا زمانی که کرونا وجود دارد و مازاد عرضه را در بازار شاهد هستیم نباید انتظار داشت که قیمت‌ها تغییر پیدا کند، تاکید کرد: اگرچه وضعیت مازاد عرضه وجود دارد اما اگر تحریم ایران برداشته شود بقیه اعضای اوپک پلاس مجبورند جا را برای نفت ایران باز کنند.
این کارشناس بازار انرژی ادامه داد: روسیه و عربستان نیازمند قیمت بالای نفت هستند و مجبورند برای حفظ قیمت‌ها تعامل عرضه و تقاضا را حفظ کنند تا جا برای ایران و لیبی باز شود.
وی با اشاره به اینکه اگر شیوع کرونا به همین منوال باشد، قیمت نفت تغییر چندانی نمی‌کند، افزود: ۳۵ تا ۴۵ دلار قیمت متعادلی است که هم مصرف‌کننده و تولیدکننده در شرایط کنونی از آن راضی هستند.
به گفته بهروزی‌فر بعید است قیمت نفت در ۶ ماهه اول ۲۰۲۱ تغییری داشته باشد مگر اینکه درمان موثری برای کرونا پیدا شود.