در گزیده ای از یادداشت ۱۷ آبان ۱۳۹۹ روزنامه فرهیختگان، آمده است: آنها انتخابات را تا زمانی قبول دارند که پیروزش باشند و به ساختارهای قانونی تا زمانی پایبندند که به سودشان باشد. اگر انتخابات را واگذار کنند، از تقلب و فساد سازمانیافته میگویند که بهصورت سیستماتیک برای شکست آنها طراحی شده است. این همان رفتاری است که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در واکنش به احتمال شکستش در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ مرتکب شده است. رفتار او اگرچه در آمریکا غیرمتعارف است، اما بیشباهت به یکی از انتخاباتهای ریاستجمهوری در ایران نیست. شاید برای جوانانی که سال ۱۳۸۸ و درجریان انتخابات ریاستجمهوری ایران سن کمی داشتند، وقایع چند روز گذشته آمریکا، رخدادهای تازهای بهشمار بیایند اما برای نگارنده، گویی تاریخ یکبار دیگر تکرار شده است. اینکه کارل مارکس درست گفته که «تاریخ خودش را تکرار میکند؛ ابتدا در قالب تراژدی و سپس در قالب یک کمدی مسخره» یا اینکه «تاریخ تکرار نمیشود، بلکه این حوادث تاریخی هستند که بسیار شبیه یکدیگر هستند» خیلی تفاوتی نمیکند.
دونالد ترامپ میتواند بدون دخالت دیگران «کیف مدرسه اضطراری رئیسجمهور» را باز کند و بدون تلف شدن وقت، فرمان حمله یا دفاع با تسلیحات هستهای را صادر کند اما نمیتواند در کمتر از ۲۸۰ کاراکتر، دیدگاه خودش را درباره نتایج انتخابات ریاستجمهوری منتشر کند! یعنی شبکههای اجتماعی به او اجازه نمیدهند تا بگوید من پیروز انتخابات هستم! تنها در ۲ روز چهارشنبه و پنجشنبه یعنی در ساعاتی که شمارش آرای حضوری و پستی در برخی ایالتهای آمریکا درجریان بود توئیتر، ۷ توئیت دونالد ترامپ را برچسبگذاری کرد و آنها را اطلاعات نادرست و گمراهکننده خواند. در توضیح توئیتر دراینباره آمده است: «همه یا مقداری از محتوایی که در این توئیت همرسانی شده محل اختلافنظر بوده و ممکن است در رابطه با چگونگی مشارکت در انتخابات یا فرآیندهای مدنی دیگر گمراهکننده باشد.» توئیتر یک گام بیشتر هم پیش رفته و امکان ریتوئیت کردن، لایک و ریپلای زدن برای توئیت دونالد ترامپ که در آن نوشته بود «ما بزرگ هستیم، اما آنها تلاش میکنند انتخابات را بدزدند. ما هرگز اجازه این کار را نخواهیم داد. پس از اتمام زمان رایگیری نباید کسی بتواند رای بدهد!» را نیز کاملا محدود کرده است چراکه مدعی است نمیخواهد توئیتی مانند آنچه ترامپ نوشته است به دست افراد بیشتری برسد. فیسبوک که پیش از این تلاش میکرد محتاطانهتر دربرابر ادبیات تهاجمی دونالد ترامپ مقاومت کند نیز برچسبی را به همان پست در فیسبوک اضافه کرد که «نتایج نهایی ممکن است با شمارش اولیه آرا متفاوت باشد، زیرا شمارش آرا برای روزها یا هفتهها ادامه خواهد داشت»
بهانه توئیتر برای برچسبگذاری بر توئیتهای ترامپ، به تصمیم این شبکه اجتماعی بازمیگردد که اعلام کرده بود تنها ۷ پلتفرم رسانهای ایبیسینیوز، آسوشیتدپرس، سیانان، سیبیاسنیوز، دسیژن دسکاچکیو، فاکسنیوز و انبیسینیوز میتوانند بهطور رسمی برنده انتخابات ریاستجمهوری آمریکا را اعلام کنند، توئیتر و فیسبوک با این تصمیم که در آستانه انتخابات اعلام شد، مطالب دونالد ترامپ درباره پیروزی در انتخابات را محدود کردهاند. حدود ۱۱ ساعت، توئیتر چهار توئیت ترامپ را برچسبگذاری کرد و فیسبوک همین کار را در ۶ پست متوالی رئیسجمهور انجام داد. تقابل شبکههای اجتماعی با دونالد ترامپ به ساعات پس از آغاز رایگیری در انتخابات ۲۰۲۰ محدود نمیشود. توئیتر چندماه پیش در اوایل خردادماه نیز دو توئیت ترامپ را که در آن از خطر «تقلب» درصورت اجرای رایگیری غیرحضوری سخن گفته بود، محدود کرد و در زیر آن لینکی قرار داد که مخاطبان را به راستیآزمایی این ادعای رئیسجمهور آمریکا دعوت میکرد. ساعاتی بعد دونالد ترامپ این اقدام توئیتر را به دخالت در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ و همچنین «خفه کردن آزادی بیان» متهم و تهدید کرد بهزودی مقررات سامانههای شبکههای اجتماعی را یا «بازتنظیم» میکند یا آنها را «تعطیل» میکند. توئیتر اما در واکنش به رویه جدید این شبکه از ماه فوریه اشاره کرد که براساس آن، برای جلوگیری از انتشار اطلاعات نادرست و اخبار جعلی گمراهکننده، در زیر توئیتهای حاوی این خصوصیات لینکی قرار داده میشود که کاربران برای دسترسی به اطلاعات صحیح میتوانند روی آن کلیک کرده و به وبسایت و منبعی ارجاع داده شوند که صحت اطلاعات آن پیش از این راستیآزمایی شده است.
سانسور ترامپ برای همیشه
برچسبهای راستیآزمایی در توئیتر درحالی یکی پس از دیگری بر توئیتهای دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا افزوده میشود که ۱۱ سال پیش، این شبکه اجتماعی در حوادث پس از انتخابات ایران، هیچ محدودیتی برای انتشار هر شکلی از اخبار درباره وقایع پس از انتخابات اعمال نکرد و حتی بنابه درخواست هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا تعمیرات دورهای خود را که منجر به محدودیت خدمات توئیتر در چند ساعت میشد...
این شبکهها که خود را حامی گردش آزاد اطلاعات میخواندند، اکنون در آمریکا وظیفه غربالگری اطلاعات را برعهده گرفتهاند و در این مسیر تا جایی پیش رفتهاند که حتی توئیتهایی را که مدعی داشتن مستندات درباره تقلب هستند نیز پاک میکنند.
شبکههای اجتماعی و رسانههای آمریکایی این آزادی بیان را نه برای یک مرد سفیدپوست کمسواد در روستایی دورافتاده در داکوتایشمالی که در بالاترین سطح ممکن و به شکل افسارگسیختهای علیه رئیسجمهور آمریکا محدود کردهاند. سرکوب آزادی بیان به دو شبکه اجتماعی توئیتر و فیسبوک محدود نشد و شبکههای خبری نیز به این پروسه سرکوب وارد شدند و در اقدامی بیسابقه شبکه ABS، CBS و MSNBC پخش زنده سخنان رئیسجمهور آمریکا را بهدلیل آنچه آن را دروغپردازی میخواندند، قطع کردند و از ادامه پخش آن خودداری کردند.
اما این شبکهها به این حد هم اکتفا نکردند و مجری یکی از آنها پس از اینکه ترامپ کل سیستم آمریکا را فاسد خواند، با تاکید بر اینکه «نهتنها در این لحظه غیرعادی حرفهای رئیسجمهور آمریکا را قطع میکنیم، بلکه حرفهای رئیسجمهور آمریکا را هم تصحیح میکنیم» واقعیت پنهانشده آمریکا را به نمایش جهانی گذاشت.
رسانهها و شبکههای اجتماعی آمریکا بیتوجه به تاثیر اقدامشان در عرصه جهانی، شبیه دموکراسیهای نوپا، به شکل بسیار پیچیدهای، دهان رئیسجمهور هتاک آمریکا را بستهاند.
هیچکس بهاندازه دونالد ترامپ نمیداند رسانهها و شبکههای اجتماعی با رئیسجمهور آمریکا چه کردهاند.
او توسط همان ابزاری که سال ۲۰۱۶ از میان خفقان رسانههای جریان اصلی یا به تعبیر خودش «فیکنیوز»ها، خود را بالا کشید و درنهایت هیلاری کلینتون را شکست داد، در شدیدترین شکل سانسور قرار دارد. همکاری همهجانبه رسانهها و شبکههای اجتماعی، رئیسجمهور آمریکا را در شدیدترین بایکوت یک مقام رسمی در آمریکا قرار داده است. آنها اما به این حد هم نمیخواهند بسنده کنند. گویا قرار است اگر ترامپ در انتخابات شکست بخورد، او برای همیشه حق اظهارنظر نداشته باشد.
روز گذشته رسانههای آمریکایی گزارش دادند براساس سیاست توئیتر درمورد شخصیتهای مردمی، دونالد ترامپ درصورت ادامه نقض قوانین این سیستم رسانه اجتماعی، احتمالا پس از ترک کاخسفید از توئیتر حذف خواهد شد.
دقایقی بعد از انتشار این خبر، دونالد ترامپ در حساب توئیترش نوشت: «توئیتر از کنترل خارج شده است.» تلاش رسانهها و شبکههای اجتماعی برای زدودن آثار ترامپیسم از آمریکا، نه در سطح رسانهها که در ساختاری کلانتر طراحی و در رسانهها پیاده شده است؛ ساختاری که گمان نمیکرد سال ۲۰۱۶ و درحالی که نظرسنجیها، هیلاری کلینتون را پیروز رقابتهای انتخاباتی نشان میداد، بهقدری اشتباه کنند که دونالد ترامپ راهی کاخسفید شود. آنها در ۴سال گذشته دربرابر ترامپ نژادپرست با هواداران افراطیاش هیچ ابزاری جز صبر دراختیار نداشتند و همه تسویهحسابها را برای انتخابات ۲۰۲۰ گذاشتند.
جریان اصلی در آمریکا برای مهار این تاجر افسارگسیخته، تمام ظرفیتش را پایکار آورد و تا اینجا نیز عملکرد نسبتا موفقی داشته است اما این جریان بیش از اکنون، نگران آینده است و به همین دلیل هم تلاش میکند ترامپ را در یک سانسور چندلایه قرار دهد و حق آزادی بیان را از او سلب کند.
جریان اصلی شاید بتواند ترامپ را از کاخسفید اخراج کند اما نمیتواند دفتر کار او را در خیابان پنسیلوانیا یعنی همان خیابانی که کاخسفید در آن قرار دارد نابود کند.
ترامپ همانطور که در مناظرات انتخاباتی نیز گفت حتی اگر در کاخسفید نباشد، در دفترش در این خیابان مستقر خواهد شد و از آنجا لشکر ۷۰میلیون نفری نژادپرستان حامی خود را مدیریت و هدایت خواهد کرد.
او اگرچه احتمالا بازنده انتخابات ۲۰۲۰ خواهد بود اما طفلی را در دامان آمریکا پرورش داده است که پس از او و در سال ۲۰۲۴، با شعارهای ترامپیسم وارد عرصه انتخابات ریاستجمهوری خواهد شد. واهمه جریان اصلی از تکرار مدل ترامپ است و به همین دلیل، از تخلفات ترامپ در این روزها نهایت بهرهبرداری را میکند تا صدای او را نه برای امروز و فردا که برای همیشه قطع کند. رسانههای جریان اصلی به ترامپ و امثال او بهخوبی فهماندند که حتی اگر یکبار به اشتباه رئیسجمهور آمریکا شده باشید، این فرصت برای بار دوم به آسانی تکرار نخواهد شد. غرب در عین تکنولوژی درحال بازگشت به واقعیت خود است. تاریخ دوباره تکرار میشود؛ باید آماده رویارویی با غرب وحشی بود.