به گزارش ایرنا، موضوع آب و تامین مایه حیات برای شهروندان از جمله مهم‌ترین اقدامات دولت‌ها برای ارتقای زندگی سالم و رفاه حال مردم است و بی شک بدون این عنصر کلیدی و یا اختلال در بهره‌مندی از آن، زیست همگانی در شهرها و روستاها با چالش مواجه می‌شود.
بی تردید از جمله اقدامات مثبت دولت تدبیر و امید در هفت سال گذشته می‌توان به جدیت برای تامین آب آشامیدنی در نقاط مختلف کشور چه مناطق شهری و چه روستاها اشاره کرد که در این زمینه سهم استان اصفهان نیز قابل توجه بوده است.
اکنون ۱۰۰ درصد جمعیت شهری کشور دسترسی به آب آشامیدنی پایدار دارند و این در حالی است که در دنیا برخورداری جمعیت شهری از آب آشامیدنی پایدار ۹۶ درصد اعلام می‌شود، همچنین ۵۳ درصد جمعیت روستایی دنیا از آب آشامیدنی سالم برخوردار هستند و این آمار در کشور ما بیش از ۸۲ درصد است.
استان اصفهان از حیث مباحث مختلف تامین آب آشامیدنی و یا سامانه‌های مرتبط با فاضلاب از جمله فعالان این صنعت در کشور به شمار می‌رود و با وجود مشکلات فراوان ناشی از خشکسالی، پروژه‌های مرتبط با تامین آب شهری و روستایی بخوبی در آن جریان دارد.
بررسی آمار و ارقام مربوط به طرح‌های آبرسانی و دیگر زیرساخت‌ها در استان اصفهان سه هزار و ۷۲۴ کیلومتر لوله‌گذاری در این خطه با هدف تامین آب پایدار و تصفیه فاضلاب در مدت یادشده را نشان می‌دهد.
استان افزون بر پنج میلیون نفری اصفهان ۲۴ شهرستان دارد.
بنا به اظهارات مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اصفهان، افزایش بهره مندی مردم از زیرساخت‌های مناسب آب و فاضلاب رویکرد اصلی این دستگاه است و اکنون تعداد کل مشترکان استان در موضوع آب یک میلیون و ١۵٠ هزار و در زمینه فاضلاب ۶۶٧ هزار منشعب است.
هاشم امینی در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: طول شبکه توزیع آب در اصفهان ۱۱ هزار و ۹۱۷ کیلومتر و طول شبکه جمع‌آوری فاضلاب این استان هفت هزار و ۸۵۳ کیلومتر است.
وی با بیان اینکه در اصفهان ۲۵ تصفیه خانه فعال وجود دارد که درصد قابل توجهی از آنها در طول هفت سال اخیر احداث شده و به بهره برداری رسیده است ادامه داد: طول خطوط انتقال آب استان ۲ هزار و ۵۴۵ کیلومتر و طول خطوط انتقال فاضلاب منطقه ۴۳۷ کیلومتر است.
مدیرعامل آبفا اصفهان به اهمیت احداث تصفیه خانه‌های فاضلاب اشاره کرد و گفت: از سال ۴۵ تا ۸۹، ۲۰ تصفیه‌خانه در استان فعال بود و در حدود هفت سال اخیر ۶ تصفیه خانه جدید ساخته شد و در حال حاضر ۶ تصفیه خانه در حال ساخت نیز داریم.
مشارکت ۱۷ هزار میلیارد ریالی بخش خصوصی در طرح‌های آبی
امینی اضافه کرد: یکی از اقدامات مناسب و چشمگیر، افزایش مراودات برای جلب مشارکت بخش خصوصی بوده که در این ارتباط سرمایه‌گذاری ۶۲ برابری بخش خصوصی محقق شد که بر همین مبنا ۱۶ هزار و ٩٨٨ میلیارد ریال حجم سرمایه‌گذاری این بخش بوده است.
برنامه‌ریزی تامین آب آشامیدنی پایدار در ۷۰ نقطه اصفهان
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اصفهان تصریح کرد: تامین آب آشامیدنی پایدار بیش از ۷۰ روستا که در حاشیه شهرها قرار و امکان اتصال به شبکه شهری را دارند بعنوان یکی از اولویت‌های این نهاد برنامه ریزی شده است.
به گفته امینی تامین آب پایدار و اتصال ۳۲ روستای استان به شبکه آب شهری در شهرستان‌های اصفهان، اردستان، نجف آباد، گلپایگان و چادگان شهریور امسال با ۲۵ میلیارد ریال اعتبار انجام شد.
وی تصریح کرد: اجرای خطوط انتقال و شبکه توزیع آب شهری و روستایی، خطوط آبرسانی، شبکه جمع آوری فاضلاب، انشعابات آب، ساخت مخزن نگهداری آب و برق اضطراری ایستگاه‌های پمپاژ را از جمله اصلی‌ترین طرح‌ها بود.
امینی افزود: خطوط انتقال و شبکه توزیع آب مناطق شهری با صرف بیش از ۷۰ میلیارد تومان در ۱۱۸ کیلومتر و خطوط آبرسانی و شبکه توزیع در ۱۱۰ روستای استان به طول ۱۹۱ کیلومتر و با صرف افزون بر ۵۷ میلیارد تومان انجام شد، اجرای کلکتور و شبکه جمع آوری فاضلاب به طول ۱۰۵ کیلومتر و با هزینه بیش از ۱۰۵ میلیارد تومان و نصب ۱۶ هزار فقره انشعاب آب با حدود ۹ میلیارد تومان و ۱۹ هزار و ۸۰۰ انشعاب فاضلاب با صرف بیش از ۲۵ میلیارد تومان از جمله دیگر پروژه‌ها بود.
آنطور که کارشناسان آب می‌گویند نباید از یاد برد که جدا از ارائه آب سالم و بهداشتی به مردم تامین منابع آبی دائم از اهمیت بالایی برخوردار است، برنامه ریزی، پیگیری، همت و شتاب در اجرای طرح‌های تامین آب حوضه آبریز زاینده رود و مناطق مرکزی ایران بویژه اصفهان بگونه‌ای است که افق جبران کمبودهای شدید در منطقه و بخصوص احیای دوباره این رودخانه و در نهایت توسعه همه جانبه استان رقم می‌زند.
طرح‌های بلند مدت و کوتاه مدت انتقال آب، حفظ منابع آبی و کاهش هدر رفت‌ها در سال‌های گذشته برای برون رفت از مشکلات این خطه جزو اولویت‌های متولیان امر قرار گرفت، سد و تونل سوم کوهرنگ(کوهرنگ ۳)، انتقال آب بهشت آباد، سامانه دوم آبرسانی اصفهان از جمله طرح‌هایی که البته هر یک در سال‌های قبل آغاز شده بود اما برخی از آنها پس از فعالیتی نه چندان چشمگیر متوقف شد اما دوباره به جریان افتاد و در دولت‌های یازدهم و دوازدهم بطور جدی‌تر برای آنها برنامه ریزی شده است.
تلاش برای در مدار قرار گرفتن سد و تونل سوم گوهرنگ
سد کوهرنگ ۳ که تاکنون حدود ۴۶ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است بر اساس پیش بینی انجام شده سال آینده آبگیری می‌شود و عملیات ساخت این سد ۲ قوسی به ارتفاع ۱۲۰ متر تا ۲ سال آینده به اتمام خواهد رسید.
عملیات اجرایی طرح انتقال آب کوهرنگ ۳ شامل سد و تونل در سال ۱۳۷۷ با هدف تأمین آب به میزان حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب در سال برای تأمین بخشی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران آغاز و قرارداد ساخت سد تونل سوم کوهرنگ نیز در سال ۱۳۸۹ بسته شد و قرار بود سال ۹۳ به بهره برداری برسد که این امر در آن زمان محقق نشد.
هم اینک ساخت تونل این طرح انتقال آب به اتمام رسیده و در سال قبل و سال‌جاری به صورت موقت بوسیله آن حدود ۵۰ میلیون مترمکعب پمپاژ آب انجام شد و طول این تونل به علاوه دسترسی آن ۲۴ کیلومتر است.
دیگر طرح انتقال آب به مرکز کشور، طرح انتقال آب از بهشت‌آباد به فلات مرکزی ایران شامل سه بخش، احداث سد ۱.۵ میلیارد متر مکعبی به ارتفاع ۱۷۸ متر، سامانه انتقال آب تا منطقه 'شلمزار' (در ۳۵ کیلومتری جنوب شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری) که سامانه‌ای مشترک و بخش احداث خطوط انتقال از سامانه انتقال آب از شلمزار به اصفهان است.
شرکت آب منطقه‌ای اصفهان حدود ۱۲ سال پیش مطالعات این طرح مشتمل بر یک سد بنتی و تونل ۶۰ کیلومتری را آغاز کرد که وزارت نیرو در دولت یازدهم با بازنگری آن و با حذف تونل، با انجام آن از طریق خط لوله و ایستگاه پمپاژ و همچنین احداث یک سد موافقت کرد.
اکنون شرکت "آب نیرو" زیر نظر وزارت نیرو کارفرمای این پروژه است و تمامی اقدامات توسط آن مجموعه پیش می‌رود.
جدیت در تکمیل سامانه دوم آبرسانی اصفهان بزرگ
در توضیح اهمیت این پروژه حیاتی که دیگر طرح مهم تامین‌کننده آب و بطور خاص آب آشامیدنی به شمار می‌رود باید بدانیم که اکنون آب آشامیدنی اصفهان از سامانه تصفیه خانه باباشیخعلی در غرب استان و از طریق تونل ۱۸ کیلومتری تامین می‌شود که ظرفیت انتقال آن بالغ بر ۱۰.۵ مترمکعب آب بر ثانیه است.
نکته مهم این که مطابق گزارش‌های شرکت آب و فاضلاب استان، نیاز کنونی استان ۱۵ مترمکعب بر ثانیه است، بنابراین کمبود قابل توجه آب آشامیدنی در این دیار در بسیاری از روزها وضعیت را به حالت هشدار در می‌آورد.
سامانه اول این تصفیه‌خانه (بابا شیخعلی) آب ۵۶ شهر و ۳۰۰ روستا در استان اصفهان تامین می‌کند، اما رشد جمعیت و افزایش استفاده شهروندان، احتمال نقص در این تصفیه‌خانه و وقوع هرگونه اتفاق ناگوار و توقف فعالیت آن، سبب خواهد شد که تامین آب آشامیدنی مردم این خطه با مشکل جدی رو به رو شود.
این تصفیه‌خانه یکی از بزرگترین تصفیه خانه‌های آب ایران به شمار می‌رود که در کیلومتر ۴۵ جاده اصفهان- شهرکرد و در جوار شهر زاینده‌رود از توابع شهرستان لنجان واقع شده است، آب این تصفیه خانه در ابتدایی‌ترین نقطه، از سد زاینده‌رود و پس از آن از سد چم آسمان در فاصله هشت کیلومتر بالاتر از این مجموعه بوسیله کانال سرپوشیده تامین می‌شود.
بررسی اجمالی اتفاقات گذشته تاکنون ضرورت احداث و بهره برداری سامانه دوم آبرسانی این خطه را دو چندان می‌کند.
ظرفیت انتقال این طرح در دست اقدام ۹.۵۷ مترمکعب بر ثانیه است و سامانه نامبرده از ۲۷ کیلومتر تونل تشکیل شده و یک تصفیه خانه و خطوط انتقال دارد که آب را به مخازن نگهداری آب در مجاورت دانشگاه صنعتی اصفهان و مخزن گَوَرت در شرق اصفهان منتقل می‌کند، در زمان حاضر تونل آماده بهره برداری است و دیگر موارد پروژه نیز پیگیری می‌شود.
تامین اعتبار این طرح از طریق سرمایه گذاری از منابع داخلی شرکت آب منطقه‌ای، کمک‌های شرکت آب و فاضلاب از محل تبصره سه با مجوز شورای شهر در حال انجام است.
خود طرح زمان بندی چهار سال دارد و مرحله اول تصفیه خانه حدود ۴۰ درصد پیشرفت داشته و حدود ۱۵ کیلومتر از خط اضطراری سامانه اجرا شده است و از محل فروش زمین‌های مازاد آب و فاضلاب و شرکت آب منطقه‌ای، هزینه‌ها در قالب تبصره ۱۲ قانون بودجه تأمین اعتبار خواهد شد.
تا زمانی که سامانه دوم آبرسانی اصفهان بزرگ وارد مدار نشود این خطه در تامین آب آشامیدنی دچار مشکل و تنگنا خواهد بود و بر اساس پیش بینی‌ها بخشی از این پروژه، سال آینده در تامین آب نقش آفرینی خواهد کرد، اکنون عملیات لوله گذاری و تامین تجهیزات طرح در حال پیگیری و انجام است و بی‌شک راه اندازی بخشی از آن برای مدیریت بیشینه(پیک) مصرف تابستان سال آینده اهمیت دارد.
به اعتقاد رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، اجرای طرح‌های انتقال آب به استان اصلی‌ترین و ضروری‌ترین پروژه‌ها در این خطه به شمار می‌رود زیرا آب قابل توجهی طی سال‌های قبل از حوضه آبریز زاینده رود به جاهای دیگر منتقل شده و منطقه را دچار مشکلات کرده که مهم‌ترین آن جریان دوره‌ای و نه دائم زاینده رود و خشک شدن این رودخانه است.
سعید سلطانی در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: هر چند انتقال آب بین حوضه‌ای سختی‌ها و مشکلات خود را دارد اما به این دلیل که پیش‌تر توازن آبی منطقه به دلیل انتقال آب به دیگر مناطق دچار اختلال شده چاره ای جز آن نیست.
وی با تاکید بر اهمیت توسعه اصولی و متوازن ادامه داد: تعدد بارگذاری‌ها و افزایش باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی در بالادست زاینده رود در حالی که بخش قابل توجهی از آب این حوضه آبریز در گذشته به مناطق دیگر اختصاص پیدا کرده منطقی نیست زیرا به دنبال اقداماتی از این دست شاهد بروز مشکلات عدیده در پایین دست می‌شویم.
رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان جلوگیری از برداشت‌های غیرقانونی در بالادست را ضروری خواند و گفت: در حین اجرای طرح‌ها باید بستر تخلفات از بین برود.
به گزارش ایرنا، زاینده‌رود به طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی بویژه زرد کوه بختیاری سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق پیش می‌رود و به تالاب گاوخونی در شرق اصفهان می‌ریزد.
نگاهی به خشکی‌های دوره‌ای رودخانه زاینده رود، کاهش تخصیص آب کشاورزی، فرونشست زمین، ریزگردها، مشکلات عدیده زیست محیطی بخصوص برای تالاب بین المللی گاوخونی و آمار و ارقام مربوط به بارندگی‌ها در حوضه آبریز زاینده‌رود بعنوان یکی از اصلی‌ترین منابع آب مرکزی ایران از یک سو و کاهش حدود ۵۰ درصدی بارش‌ها و کم شدن میزان ذخیره سد زاینده‌رود از سوی دیگر لزوم اجرای هرچه سریع‌تر پروژه‌های آبی در این خطه را گوشزد می‌کند.
کم‌آبی مناطق مرکزی ایران و خشکی زاینده‌رود به‌عنوان شاهرگ حیاتی این مناطق، یکی از اصلی‌ترین مشکلات امروز کشورمان است، زاینده رودی که قرن‌ها سرچشمه حیات و رشد در مرکز ایران زمین بوده، سال‌هاست بر اثر بی‌توجهی و دخالت بی‌حساب و کتاب در نظام طبیعت، گرفتار خشکی شده، جریان دوره‌ای، نه دائم این رودخانه مشکلات متعددی برای محیط زیست، پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری ، بخش کشاورزی و تامین آب آشامیدنی ایجاد کرده است.