مرز زمینی آستارا از مبادی مهم صادرات و واردات کالاست و بعد از شیوع ویروس کرونا نیز همواره شاهد رونق تجارت و ترانزیت خارجی بوده است اما این روزها به نظر می رسد کاهش سرعت رویه های گمرکی در دو سوی مرز موجب کندی آهنگ حرکت کامیون های حمل بار شده و صف های طویل کامیون ها از درب زمینی گمرک تا خیابان های دیگر آستارا مشکلاتی را برای رانندگان و شهروندان ایجاد کرده مشکلی که در اسفند ماه سال قبل هم در پی تشدید پایش های بهداشتی برای جلوگیری از شیوع کرونا در آن سوی مرز بروز یافت و اینک در آبان ماه باز صف کامیون ها از چند خیابان تا درب گمرک صف کشیده و به خواب رفته اند.
راننده روسی یکی از کامیون ها در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: سه روز از توقف کامیون من در آستارا می گذرد و شب ها در داخل این خودرو می خوابم و این معطلی بیش از اندازه سبب فساد برخی از کالاها فساد پذیر ما می شود.
راننده روسی یکی از کامیون ها روز چهارشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: سه روز از توقف کامیون من در آستارا می گذرد و شب ها در داخل این خودرو می خوابم و معطلی بیش از اندازه ما سبب فساد برخی کالاها می شود.
وی افزود: بسیاری از کامیون ها بار میوه دارند و با وجود اینکه تب سنجی و کنترل بهداشتی راننده ها و کامیون ها در مرز ضرورت دارد اما اگر به موقع به مقصد نرسیم به دلیل فسادپذیر بودن بار متضرر خواهیم شد.
راننده کامیونی دیگر که تبعه جمهوری آذربایجان است هم گفت: تصور نمی کنم کنترل بهداشتی راننده ها این مقدار سبب معطلی و کندی تردد شود و به نظرم رویه ترخیص کالاها و خودروها از سوی گمرکات هر دو کشور کند است و کارهای گمرکی به موقع و با سرعت انجام نمی گیرد.
مغازه داران و برخی اهالی ساکن بلوار سفیر امید آستارا نیز از پارک دوبله کامیون ها در مقابل منازل، مغازه ها و محل کار خود گلایه دارند و تعدادی از آنان توقف و تردد کامیون ها را سبب ترافیک و خرابی آسفالت معابر و بهم ریختن آسایش و آرامش محل می دانند.
چاره اندیشی مسئولان
به گفته فرماندار آستارا این شهرستان ظرفیت ترخیص روزانه ۵۰۰ کامیون از مرز را دارد و در ماه های گذشته روزانه حدود ۲۰۰ کامیون از مسیر گمرک ترخیص می شد و مشکل صف های کامیون ها وجود نداشت اما با توجه به مشکلاتی که از سوی جمهوری آذربایجان ایجاد شده، میزان پذیرش و ترخیص خودروها کاهش یافته است.
فرماندار آستارا: امکان ترخیص روزانه ۵۰۰ کامیون از مرز را داریم و در ماه های گذشته روزانه حدود ۲۰۰ کامیون از مسیر گمرک ترخیص می شد و مشکل صف های کامیون ها وجود نداشت اما با توجه به مشکلاتی که از سوی کشور جمهوری آذربایجان ایجاد شده، میزان پذیرش و ترخیص خودروها کاهش یافته است.
عباس صابر اظهار کرد: متاسفانه میزان ترخیص روزانه کامیون ها به ۱۰۰ و کمتر از آن رسیده و مشکل از ناحیه کشور مقابل است و برای رفع آن جلساتی با پایانه مرزی برگزار کردیم و در روزهای آینده این معضل رفع خواهد شد.
وی افزود: مقرر شد کامیون ها از پایانه بار که تا حدودی خارج از شهر است، طبق برنامه ریزی و برحسب سرعت ترخیص به گمرک حرکت داده شوند تا از تشکیل صف های طولانی در محدوده گمرک جلوگیری شود و همچنین از این پس از پذیرش کامیون های خالی از کشور مقابل جلوگیری می شود تا از شمار این وسایل نقلیه معطل کاسته شود.
او گفت: تسهیل صادرات و تکمیل زیرساخت های اقتصادی آستارا اهمیت دارد و واردات و صادرات کالاها باید با سرعت بیشتری انجام شود و در هفت ماه نخست امسال بالغ بر ۲۸۰ میلیون دلار کالا از این شهرستان صادر شده و برای امسال صادرات ۶۰۰ میلیون دلاری هدف گذاری شده است.
فرماندار آستارا ادامه داد: گمرک، قلب اقتصادی این شهرستان و استان گیلان است و توسعه و پیشرفت آن از مطالبات تجار، بازرگانان و مردم به شمار می رود اما با وجود اهمیت آن زیر ساخت های لازم مهیا نشده است.
کمبود باسکول در گمرک
معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی گمرک ایران در هفته جاری در آئین تودیع و معارفه مدیرکل گمرک آستارا در فرمانداری این شهرستان، کمبود باسکول در گمرک را از دلایل صف بستن کامیون ها دانست و گفت: ۲ دستگاه باسکول در گمرک آستارا فعال است اما به محض خرابی یکی از آنها صف کامیون ها افزایش می یابد.
احمد ذاکری ادامه داد: به زودی هشت دستگاه باسکول به مجموعه امکانات گمرک آستارا اضافه خواهیم کرد تا با افزایش توزین کالاها از میزان توقف خودروها و صف بستن کامیون ها در محوطه اداره کل گمرک جلوگیری شود.
معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی گمرک ایران گفت: به زودی هشت دستگاه باسکول به مجموعه امکانات گمرک آستارا اضافه خواهیم کرد تا با افزایش توزین کالاها، از میزان توقف خودروها و صف بستن کامیون ها در محوطه اداره کل گمرک جلوگیری شود.
وی افزود: آستارا دروازه ای به روی کشورهای اروپایی و آسیایی است و نگاه سازمان گمرک کشور به مرز و گمرک آستارا نگاهی ملی است و از سال ۹۷ چهار پروژه ملی در حوزه گمرکات کشور تعریف کرده ایم و آستارا و بازرگان جزو آنها بوده است و برای طرح های عمرانی اداره کل گمرک آستارا در سال قبل و امسال اعتباری اختصاص داده ایم.
سهم مهم مرز آستارا در صادرات کالا از گیلان
به گفته ناظر گمرکات گیلان ۸۰ درصد صادرات کالاها در استان از مرز آستارا صورت می گیرد و توسعه زیرساخت‌های ریلی و امکانات منطقه ویژه اقتصادی بندر این شهرستان، برای رونق مضاعف تجارت و ترانزیت خارجی ضروری است.
ابوالقاسم یوسفی نژاد گفت: از آغاز امسال تا پایان مهر ماه ۴۵۱ هزار تن کالا به ارزش ۲۸۲ میلیون دلار از گمرک آستارا به کشورهای خارجی صادر شده و گمرک این شهرستان برای کشورهای حوزه خزر، فرصت مناسبی برای تجارت و حمل و نقل کالا فراهم کرده است.
وی ادامه داد: اغلب بازرگانان و تجار به تجارت خارجی از مرز آستارا علاقه مند هستند و پیش بینی می کنیم تا پایان سال جاری ۶۰۰ میلیون دلار کالا از گمرکات گیلان صادر شود و به دلیل ترخیص به موقع و اصولی کالاها، انباشت کالاها را در گمرکات شاهد نخواهیم بود.
ضرورت اصلاح قوانین گمرکی
نماینده مردم بندر آستارا در مجلس شورای اسلامی مرزهای سه گانه زمینی، دریایی و ریلی این شهرستان را فرصتی منحصر بفرد برای تجارت خارجی دانست و ضرورت اصلاح برخی قوانین گمرکی برای تسهیل رویه های گمرکی را خاطرنشان شد.
غلامرضا مرحبا گفت: اصلاح قوانین امور گمرکی در مجلس شورای اسلامی پیگیری می‌شود و به زودی لایحه آن به کمیسیون اقتصادی ارائه و در آن طرح خواهد شد.
وی تسهیل صادرات، تامین نیروی انسانی و تقویت زیرساخت های گمرک در مرزهای زمینی، ریلی و دریایی را از موارد مطروحه در لایحه اصلاح قانون امور گمرکی برشمرد و ابراز امیدواری کرد با اصلاح قوانین، امور گمرک تسریع و تسهیل شود.
نماینده مردم آستارا در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: مرز آستارا در ایام کرونا و اوج تحریم های ظالمانه در امر صادرات و واردات کالا فعالیت چشمگیری داشت و رونق صادرات کالاها از این مرز همچنان دارد و از این فرصت ملی باید برای افزایش توان و جهش تولید ملی و توسعه تجارت خارجی استفاده کنیم.
گمرک آستارا در حدود سال های ۱۲۰۵ هجری شمسی در دوره عباس میرزا توسط کارشناسان بلژیکی دایر و با احداث ساختمان چوبی، فعالیت آن آغاز شده و ساختمان چوبی گمرک آستارا که در فهرست آثار ملی ثبت شده، گویای سابقه تجارت خارجی از این منطقه است.
شهرستان مرزی بندر آستارا با ۹۱ هزار نفر جمعیت در غرب استان گیلان و مرز جمهوری آذربایجان واقع شده و با سه مرز زمینی، دریایی و ریلی از مبادی مهم واردات و صادرات ایران است.
گزارش از عیسی پاشاپور