کرونا همچنان در کشور می‌تازد و آمار مرگ و میر روزانه آن به بیش از ۴۰۰ نفر رسیده است، رشد روزانه آمار، صاحبان صنوف را نگران‌تر و دغدغه مندتر از گذشته و قصه غصه آنان از گرانی‌ها، کسادی بازار و تعطیلی‌های اجباری را دردناکتر کرده است.
اولین اقدام برای مقابله با شیوع کرونا در کشور تعطیلی اجباری عمده صنوف در اسفندماه سال گذشته بود که تا ابتدای اردیبهشت ماه امسال ادامه یافت، این رخداد امید اصناف مشهدی را که یک سال در انتظار عید نوروز و رونق کسب و کارشان بودند، به یاس مبدل کرد و ضرر سنگینی به آنان تحمیل نمود.
ضرر ناشی از این تعطیلی‌های اجباری از جوانب مختلف آنچنان سنگین بود که کمکهای حمایتی دولت نیز نتوانست جبران مافات کند و بدهی‌های بسیار، اجاره‌ها، هزینه مالیات و عوارض، کاهش توان اقتصادی مردم و کاهش فروش ضربه سختی به صنوف مختلف زد.
هنوز هم برخی کسب و کارها مانند تالارهای پذیرایی در مشهد به اجبار تعطیل هستند و نتوانستند شروع دوباره‌ای در ایام شیوع کرونا داشته باشند زیرا آغاز به کار آنها برابر با گسترش دوباره اپیدمی و زمین گیر شدن مردم است.
در این میان با شروع موج سوم بیماری کووید ۱۹، ستاد ملی مقابله با کرونا در نشست هفته جاری خود برای فعالیت مشاغل غیرضروری در تهران، مراکز استانها و شهرهای پرجمعیت محدودیت ساعت کاری وضع نمود و پایان فعالیت آنها را ساعت ۱۸ اعلام کرد که این محدودیت شمار بسیاری از صنوف توزیعی و خدماتی را دربرمی‌گیرد.
از جمله برخی از این صنوف، آبمیوه فروشیها، مراکز طبخ غذا، قنادی و خشکبار، آرایشگاه‌ها و فروشگاه‌های لوازم آرایشی و بهداشتی، فروشگاه‌های لوازم خانگی، فرش و موکت، اسباب فروشی، خدمات چاپ، آتلیه و عکاسی، کافه و قهوه خانه و رستورانها هستند که تا ساعت ۱۸ مجاز به فعالیت می‌باشند.
با اینکه هنوز ستاد ملی مقابله با کرونا به صورت رسمی به ستادهای استانی از جمله خراسان رضوی، محدودیتهای ساعات کاری مشاغل غیرضروری را ابلاغ نکرده و صاحبان صنوف دستورالعملی درباره این موضوع دریافت نکرده‌اند اما خبر تعطیلی اجباری دوباره و مسائل مرتبط با آن، آنها را بسیار نگران کرده است.
تمرکزگرایی در اتخاذ تصمیم، آفت تعطیلی‌ها
عضو هیات رییسه اتاق اصناف مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، تمرکزگرایی در تصمیمات برای محدودیتهای ناشی از شیوع کرونا را مورد انتقاد قرار داد و گفت: تصمیماتی که مسوولان در تهران برای نحوه فعالیت صنوف در ایام شیوع کرونا می‌گیرند متناسب با شرایط مشاغل و ساعات کاری آنها در تهران است و وضعیت کاری مشاغل در شهرهای دیگر مانند مشهد با تهران تفاوت دارد.
عبدالله افشاری صالح افزود: عمده صنوف تهران از صبح به صورت یکسره تا ساعت ۱۸ فعالیت دارند و اگر هم مصوبه اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر ممنوعیت فعالیت مشاغل غیرضروری بعد از ساعت ۱۸ اجرا نشود، خود به خود صنوف تهران از این ساعت به بعد تعطیل یا نیمه تعطیل هستند.
وی ادامه داد: این در حالی است که صاحبان صنوف در مشهد به صورت دو نوبته فعالیت دارند به این معنا که از ساعت ۹ یا ۱۰ صبح تا ساعت ۱۳ و ۳۰ دقیقه و از ساعت ۱۷ تا ۲۱ شب فعالیت می‌کنند و عمده فروش و کسب و کارشان هم در همان ساعات اولیه شب است.
عضو هیات رییسه اتاق اصناف مشهد گفت: امسال کسب و کار صنوف اسفبار بوده و اغلب به دلیل بدهی زیاد و هزینه‌های بسیار ناگزیر به توقف فعالیت خود شدند، بسیاری نیز تمایل زیاد به توقف کسب و کار خود دارند.
وی افزود: با اعمال ممنوعیت فعالیت از ساعت ۱۸ به بعد برای صاحبان صنوف مشهدی، مشکل اقتصادی بسیار برای آنان بوجود می‌آید.
افشاری ادامه داد: با این حال در شرایط شیوع کرونا و جلوگیری از افزایش بیماری، اصناف ناگزیر به تمکین از مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا هستند اما اجرای این مصوبه بر اشتغال تاثیر منفی خواهد گذاشت.
وی از مسوولان خواست، تصمیم گیری در خصوص تعطیلی کسب و کارها یا محدودیت در انجام فعالیتها را به ستاد استانی مقابله با کرونا واگذار کنند تا این ستاد با در نظر گرفتن همه جوانب و شرایط منطقه‌ای محدودیتها را برنامه‌ریزی کند.
رییس اتاق اصناف مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: رییس جمهوری در نشست امروز ستاد ملی مقابله با کرونا پایان ساعت کاری کسب و کارهای غیرضروری در تهران، مراکز استانها و شهرهای پرجمعیت را از ۲۰ آبان به مدت یک ماه، ساعت ۱۸ اعلام کرد که مشهد نیز مشمول اجرای این مصوبه خواهد بود لذا این مصوبه در مشهد زمانی اجرایی خواهد شد که ستاد استانی مقابله با کرونا آن را ابلاغ کند.
محمود بنانژاد افزود: در صورت اجرایی شدن این مصوبه ، کنترل و نظارت بر فعالیت اصناف غیرضروری در این کلانشهر با توجه به گستره وسیع واحدهای صنفی در آن بسیار دشوار خواهد بود که در این زمینه نیازمند یاری دستگاه‌های نظارتی دیگر هستیم.
افزایش فشار اقتصادی در نتیجه کاهش ساعت کار
رییس اتحادیه رستورانداران، کباب و حلیم پزان مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: محدودیت فعالیت رستورانها و حلیم پزان و کبابی‌ها، فشار اقتصادی را بر آنها افزایش می‌دهد و دیگر برای کارفرما چاره‌ای جز تعدیل نیرو و کاهش کارگران باقی نمی‌گذارد.
حسن امیریان افزود: از ابتدای شیوع کرونا تاکنون ۴۰۰ واحد صنفی که پروانه کسب از این اتحادیه داشتند یا در حال گرفتن پروانه کسب بودند، به دلیل افزایش هزینه‌ها و نداشتن درآمد و مشتری کافی تعطیل شدند.
وی ادامه داد: بیش از ۹ ماه است که صاحبان رستورانها و حلیم پزان و کبابی‌ها درآمد خوبی ندارند، وضعیت بازار بسیار خراب است، مردم به دلیل شیوع کرونا احتیاط کرده و به رستوران نمی‌آیند، از سوی دیگر گرانی اقلام، قیمت تمام شده انواع غذا را به شدت افزایش داده و توان اقتصادی اغلب مردم کفاف آمدن به رستوران و خرید غذا را نمی‌دهد.
رییس اتحادیه رستورانداران، کباب و حلیم پزان مشهد گفت: هر رستوران دستکم پنج تا ۶ کارگر دارد و کاهش فعالیت آنها به بیکاری تعداد بسیاری از کارگران می‌انجامد.
وی افزود: هرچند در ایام شیوع کرونا بخش "بیرون بر غذا" در رستورانها و فروشندگان غذا در مشهد افزایش یافته اما این رشد آنقدر نبوده که جبران هزینه‌های از دست رفته را بکند، فقط ۲۰ تا ۲۵ درصد از مشتریان روزانه رستورانها در شرایط عادی، غذای بیرون بر درخواست می‌کنند.
امیریان تعداد واحدهای زیرپوشش اتحادیه رستورانداران، کباب و حلیم پزان مشهد را حدود ۸۰۰ واحد ذکر کرد.
بیشتر کسب و کار فروشگاه‌های پوشاک در شب است
رییس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک مشهد نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اجرای ممنوعیت فعالیت فروشگاه‌های پوشاک در ساعات شب را به ضرر این صنف دانست و گفت: اغلب فروشگاه‌های پوشاک مشهد در ساعات روز فروشی ندارند و کسب و کار آنها در شب است زیرا مشتریان در این شهر اغلب در ساعات بعدازظهر و شب برای خرید لباس اقدام می‌کنند.
جواد مفیدی افزود: فروشندگان پوشاک از ناحیه کاهش گردشگران و زائران ضرر سنگینی متحمل شدند و ممنوعیت فعالیت آنها بعد از ساعت ۱۸ هیچ سودی را نصیب این صنوف نمی‌کند و به یک معضل بزرگ برای آنها تبدیل می‌شود.
وی ادامه داد: هم اکنون بسیاری از فروشگاه‌های پوشاک اطراف حرم مطهر رضوی به دلیل نبود زائر و گردشگر تعطیل یا نیمه تعطیل هستند.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک مشهد گفت: برخی فروشگاه‌های پوشاک در مشهد در ایام شیوع کرونا نسبت به فروش اینترنتی اقدام کردند که وضعیت فروش آنها در این بخش بهتر از گذشته است.
وی افزود: با این حال برخی فروشندگان پوشاک که مجوز فعالیت اینترنتی نداشتند با عمل نکردن به تعهدات خود موجبات نارضایتی مشتریان را فراهم کردند که این امر باعث کاهش اعتماد مردم به خرید اینترنتی پوشاک شده است.
مفیدی تعداد پروانه‌های کسب زیرپوشش این اتحادیه را ۱۰ هزار فقره ذکر و بیان کرد: آثار مخرب ناشی از شیوع کرونا باعث کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی پروانه‌های کسب این صنف در سال جاری شد.
تعطیلی شبانه قنادیها مردم را نیز متضرر می‌کند
رییس اتحادیه صنف شیرینی ساز، شیرنی فروش، کافه قنادی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: قنادیها صبح شیرینی و کیک خود را آماده می‌کنند و دستپخت آنها بعدازظهر و در ساعات شب آماده می‌شود، مشتری قنادیها در ساعات بعدازظهر و شب برای خرید مراجعه می‌کند.
محمد فرزانی افزود: در صورتی که زمان کاری قنادیها از ساعت ۱۸ به بعد متوقف شود، محصول کاری امروز آنها به فردا خواهد رسید و مشتریان شیرینی مانده مربوط به روز قبل را نمی‌خرند و انتظار شیرینی و کیک تازه دارند، لذا زیان محدودیت فعالیت این صنف در نهایت متوجه مردم خواهد شد.
وی ادامه داد: زمانی که شیرینی روی دست قناد بماند، قناد قادر به تامین هزینه‌های خود نخواهد بود لذا ناچار به تعدیل نیرو و کاهش تعداد کارگرانش می‌شود، بهتر است زمانی که مسوولان برای فعالیت صنوف تصمیم می‌گیرند، از کارشناسان این حوزه نظرخواهی کنند.
رییس اتحادیه صنف شیرینی‌ساز، شیرینی فروش، کافه قنادی مشهد گفت: می‌توان کافه یا قهوه خانه را محل اجتماع افراد و افزایش خطر شیوع کرونا دانست اما مردم هنگام خرید شیرینی در مغازه توقف زیاد ندارند و این کار خطر شیوع بیماری را افزایش نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه چه تفاوتی بین قنادی و لبنیاتی است افزود: مردم صبح مایحتاج اصلی سفره خود را از فروشندگان مواد غذایی و لبنی می‌خرند و بعدازظهر شیرینی خود را تهیه می‌کنند، چرا باید لبنیاتیها و فروشندگان مواد غذایی در تمام ساعات روز فعال باشند اما قنادیها مجبور به تعطیلی در شب شوند.
فرزانی ادامه داد: از سوی دیگر ساعات کاری تعمیرگاه و واحدهای صنفی خدماتی صبح و ساعات کاری قنادیها شب است، اما قنادان را در ساعات شب مجبور به تعطیلی کرده‌اند و تعمیرگاه‌ها و خدماتی‌ها شب می‌توانند فعالیت کنند.
وی گفت: استقبال مردم از خرید اینترنتی شیرینی ضعیف است و ترجیح می‌دهند آن را در قنادی بخرند تا اینکه در تصویر آن را در فضای مجازی ببینند و ریسک خرید آن را بپذیرند.
رییس اتحادیه صنف شیرینی‌ساز، شیرینی فروش، کافه قنادی مشهد افزود: صنف قنادی در مشهد بیشترین اشتغالزایی را در بین صنوف دیگر داشته و هر واحد ۱۵ نفر را مشغول کار کرده است اما محدودیت ساعت کاری برای این صنف باعث بیکاری کارگران می‌شود.
وی تعداد اعضای دارای پروانه کسب زیرپوشش این اتحادیه را ۸۰۰ واحد ذکر و بیان کرد: در ایام شیوع کرونا حدود پنج درصد از دارندگان پروانه کسب از این اتحادیه پروانه خود را به دلیل مشکلات اقتصادی باطل کرده‌اند.
ضرورت عدالت تعطیلی بین صنوف
رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: محدودیت فعالیت برای صنوف باید شامل همه صاحبان واحدهای صنفی غیرضروری باشد و اگر قرار بر تعطیلی نیمی از بازار در ساعات شب است باید همه صنوف شامل آن شوند.
غلامرضا رزقیان افزود: شرایط فعالیت برای صنوف غیرضروری در ایام شیوع کرونا باید یکسان باشد به این معنا که فرقی بین مدت زمان فعالیت بین واحدهایی که در پاساژها و بازارسراها فعالیت دارند با واحدهایی که در حاشیه خیابان مستقر هستند، وجود نداشته باشد.
وی ادامه داد: مردم تمایلی به خرید اینترنتی لوازم خانگی ندارند و ترجیح می‌دهند جنس را از نزدیک دیده و از کیفیت آن یقین حاصل کنند تا اینکه کالا را از طریق فضای مجازی خریداری نمایند.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی مشهد گفت: وضعیت فروش لوازم خانگی به هیچ وجه خوب نیست زیرا قیمتها به شدت افزایش و توان اقتصادی مردم کاهش یافته است، از سوی دیگر کاهش مشتری هزینه‌های فروشندگان لوازم خانگی را افزایش داده است.
وی با اشاره به فعالیت حدود ۹۰۰ واحد صنفی زیرپوشش این اتحادیه افزود: از ابتدای امسال تاکنون ۱۰ درصد از اعضای این اتحادیه پروانه کسب خود را باطل کردند.
ترس از کرونا و ضرر سنگین اصناف
معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: اصناف از جمله بخشهایی هستند که در اثر شیوع کرونا آسیب جدی متحمل شدند و تعداد آنها در این استان به ۵۰ هزار واحد صنفی می‌رسد که برخی از آنها مانند تالارها هنوز تعطیل هستند.
علی غفوری مقدم افزود: از این تعداد ۶ هزار و ۵۵۳ واحد برای چند ماه تعطیل کامل یا نیمه تعطیل بودند و از این محل ۴۳ هزار نفر آسیب دیدند.
گرچه صنوف ضرر سنگینی از شیوع کرونا متحمل شدند اما وضعیت شیوع این ویروس در خراسان رضوی نگران کننده است.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: هم اینک فعالیت مشاغل گروه سه (آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای، زبانسراها و آموزشگاه‌ها، کتابخانه‌ها و مهدهای کودک، استخرهای سرپوشیده، سینما و تئاتر و مراکز مشابه، دانشگاه‌ها و مدارس و حوزه‌های علمیه، موزه و باغ موزه‌ها، آرایشگاه‌های زنانه) و مشاغل گروه چهار شامل کافه و قهوه خانه‌ها، باغ وحش و شهربازی‌ها، مراکز تفریحی آبی، باشگاه‌های ورزشی سالنی و مدارس شبانه روزی در مشهد متوقف شده است که برخی از صنوف در این دو گروه قرار دارند.
محمد باباخانی افزود: از سوی دیگر ۶ شهر خراسان رضوی شامل درگز، کاشمر، تربت‌حیدریه، نیشابور، سبزوار و خواف از نظر شیوع کرونا در وضعیت سیاه قرار دارند و بحرانی هستند و علاوه بر مشاغل گروه سه و گروه چهار، مشاغل گروه ۲ نیز که صنوفی از جمله پاساژها، قنادی و خشکبار، فروشگاه‌های لباس، فروش لوازم خانگی، فروشگاه‌های لوازم بهداشتی و آرایشی و آرایشگاه‌های مردانه هستند محدودیت فعالیت دارند.
وی ادامه داد: اوج فعالیت برخی مشاغل در این شهر مانند فروشگاه‌های کفش و لباس، اغذیه فروشیها، فست فودها، قنادیها، کافی شاپها و امثال آن در شب است و مردم در ساعات صبح کمتر به آنها مراجعه می‌کنند.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: هدف از اجرای مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر ممنوعیت فعالیت مشاغل غیرضروری بعد از ساعت ۱۸، جلوگیری از اجتماع مردم برای خرید و حضور در فروشگاه‌هاست.
وی افزود: مردم می‌توانند در این ساعات از غذای بیرون بر رستورانها و اغذیه فروشیها و کافی شاپها استفاده کنند یا از طریق اینترنت خریدهای ضروری خود را انجام دهند، به طور قطع هرچقدر از ازدحام جمعیت در ساعات شب در فروشگاه‌ها و خیابانها کاسته شود، در کاهش بیماری کووید ۱۹ تاثیر بیشتری خواهد داشت.
باباخانی ادامه داد: اصناف در ایام شیوع کرونا ضرر سنگینی متحمل شدند، برخی از صنوف مانند تالارهای پذیرایی هنوز تعطیل هستند و اجازه فعالیت ندارند و ما در جریان ضرر و زیان آنها هستیم.
وی گفت: شیوع کرونا از نظر اقتصادی تاثیر منفی بسیار بر فعالیت بازار و کسب و کار مردم داشته است و ستاد مقابله با کرونا در تلاش است این ضرر را به حداقل برساند لذا با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا، فعالیت مشاغل غیرضروری را فقط در ساعات شب ممنوع کرده و آنها در ساعات روز مجاز به فعالیت هستند.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: هنوز مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص ممنوعیت فعالیت مشاغل غیرضروری بعد از ساعت ۱۸ به خراسان رضوی ابلاغ نشده است که بتوان نسبت به نحوه اجرای آن تصمیم گیری کرد.
براساس آخرین آمار رسمی تاکنون ۶۸۲ هزار و ۴۸۶ نفر در ایران به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۴۵۹ نفر از بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان این بیماری در کشور به ۳۸ هزار و ۲۹۱ نفر رسیده است.
همچنین تاکنون ۵۲۰ هزار و ۳۲۹ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند.