تاریخ انتشار: ۲۰ آبان ۱۳۹۹ - ۱۹:۱۶

جزیره کیش به‌عنوان یکی از مناطق آزاد تجاری- صنعتی کشور طی چند دهه گذشته دستخوش تغییرات و نوسانات متعددی بوده است. در این راستا،برنامه‌های معاونت فرهنگی، اجتماعی سازمان با تمرکز بر هدف سوم نقشه راه کلان مناطق آزاد تجاری- صنعتی کشور در افق ۱۴۰۴ یعنی "کمک به توانمند سازی فرهنگی اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی" ، اهداف پیش بینی شده در منشور راهبردی امور فرهنگی، اجتماعی و هدف هشتم برنامه راهبردی سه ساله منطقه (۱۴۰۰-۱۳۹۸) تدوین و اجرا می‌شود.

مهم‌ترین اهداف مدنظر در این اسناد احیای هنر ، ارتقاء کیفیت زندگی شهروندی، بهبود بهداشت روحی و روانی، افزایش شاخص های امنیت محیطی، کاهش آسیب‌های اجتماعی با بهره مندی از ابزار فرهنگ و هنر، اصلاح و استقرار نهادهای آموزشی و پژوهشی، فعال‌سازی اقتصاد فرهنگ و هنر، افزایش هم‌گرایی منطقه‌ای، ملی و اسلامی، پاسداشت ارزش های مشترک قومی، منطقه‌ای، ملی و دینی، ترویج فرهنگ توسعه دریاپایه با تقویت امنیت اجتماعی و ایجاد نظامات ساحلی نشینی با بهره مندی از برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی است .

جزیره کیش در سطح "ملی و بین‌المللی" به منطقه ای برای انتقال فناوری های پیشرفته و انتقال آخرین دستاوردها، توسعه کسب و کارهای نو و استقرار استارتاپ ها و شرکت های دانش بنیان، تبدیل شده است. در عین حال باید گفت شرایط و وضعیت این جزیره در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی الگویی برای مناطق است.

بر اساس ابلاغ سیاست‌های جمعیتی در چارچوب توسعه پایدار، مناطق آزاد به ویژه کیش مکان مناسبی برای زیست و سکونت مردم است. جمعیت کیش با مساحت ۵/۹۱ کیلومتری جزیره  در اواخر دهه ۵۰، حدود ۵ هزار نفر بود و اکنون به میزان ۴۴ هزار نفر افزایش یافته است. بومی ها ۱۵ درصد جمعیت کیش را شامل می شوند. در حال حاضر، نرخ اشتغال در جزیره کیش بیش از ۹۶ درصد است و از این نظر در حوزه اشتغال زایی در سطح کشور پیشگام است.

همچنین ۴۱ مدرسه در جزیره کیش فعال هستند که همگی با بودجه ای که سازمان اختصاص داده است، ساخته و در اختیار آموزش و پرورش قرار داده شده است. همچنین با استقرار ۷ دانشگاه در جزیره کیش؛ نزدیک به ۸۰درصد آنان در ساختمان‌هایی که سازمان منطقه آزاد کیش در نظر گرفته است مستقر هستند.  با رویکرد و تأکیدات مدیرعامل محترم، با سایر دانشگاه‌های اصلی و مادر و اصلی توافق همکاری برای اجرای طرح های تازه صورت گرفته و این مجموعه ها نیز در کیش حضور خواهند یافت تا این منطقه به یکی از قطب های علمی منطقه و خاورمیانه تبدیل شود.

پیش بینی می شود جمعیت کیش به‌عنوان یک منطقه گردشگر پذیر و جزیره ای که در قالب منطقه آزاد فعالیت می کند بر اساس طرح جامع در ۵ سال آینده به ۸۵ هزار نفر بالغ شود.

برای تحقق نقشه راه کلان مناطق آزاد، منشور راهبردی امور فرهنگی - اجتماعی و  برنامه راهبردی سه ساله (۱۴۰۰-۱۳۹۸) طی چند سال اخیر راهبردهای ذیل را دنبال کرده است:

ایجاد نشاط فرهنگی و اجتماعی در جزیره،  توانمندسازی مؤسسات خصوصی اهالی فرهنگ و هنرمندان برای مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در قالب برون سپاری، ایجاد بستر فعالیت انجمن‌ها و گروه‌های مدنی، برگزاری رویدادهای منطقه‌ای و ملی با هدف تثبیت جایگاه کیش به‌عنوان پیشانی مناطق آزاد بر مبنای تقویم رویدادهای هفتگی، ماهیانه، فصلی و سالیانه، توسعه رواداری اجتماعی و ایجاد نزدیکی میان بدنه بومی و خرده فرهنگ های متنوع جزیره، احیا و حفظ فرهنگ بومی جزیره با تمرکز بر تاریخ و هویت کیش، توسعه زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی و آموزشی و مهارت های فردی و اجتماعی بخشی از عناوین راهبردهای درنظرگرفته شده است.

افزایش سرمایه‌های اجتماعی از طریق الگوسازی آموزش توسعه مشارکت بین فعالان فرهنگی و اجتماعی، ارتقاء فرهنگ عمومی و غرور جامعه محلی، توجه به سنت‌ها و ارزش‌های بومی، قومی و محلی، بهره‌مندی از ظرفیت مدارس، دانشگاه‌ها و جامعه سازمان یافته(NGO)، ایجاد زمینه حضور نخبگان اجتماعی، فرهنگی و فرهیختگان مولد علم و هنر در منطقه، رشد صنایع خلاق فرهنگی و دانش بنیان فرهنگی و تعامل و ارتباط سازنده با مؤسسات و نهادهای ملی و بین‌المللی فرهنگی- اجتماعی از دیگر راهبردهای مد نظر است که با اقدامات متعدد در مسیر تحقق قرار دارد.

در این دوره، یعنی از سال ۱۳۹۷ تا کنون، محورهای مهم توسعه فرهنگی - اجتماعی در دو بخش اجرایی فرهنگی،آموزشی،هنری و بخش اجرایی اجتماعی با عناوین و سرفصل‌های متنوع و فراگیری پیگیری شده است.

در بخش نخست که شامل امور فرهنگی، آموزشی و هنری می‌گردد، تشکیل خانه مطبوعات، توسعه فعالیت‌های رسانه‌ای مطبوعاتی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای اصحاب رسانه با حضور شخصیت‌های نام‌آشنای دانشگاهی و رسانه‌ای کشور، افزایش مؤسسات فرهنگی، مطبوعاتی و هنری، توسعه فعالیت دانشگاه‌ها و پردیس دانشگاه‌های سطح الف کشور، توسعه روابط بین نهادهای فرهنگی - هنری ملی و بین‌المللی از طریق تأسیس دفتر همکاری با اکو، تولید مستمر پادکست با محتوای فرهنگی، هنری و اجتماعی، شکل‌گیری انجمن‌های فرهنگی و هنری، برون‌سپاری رویدادهای هنری و فرهنگی به بخش خصوصی با هدف پایداری مؤسسات ثبت شده در جزیره، تدوین شیوه نامه تأسیس انجمن‌های هنری، برگزاری رویدادهای نمایشگاهی فاخر مانند نمایشگاه بزرگ کتاب، برگزاری جشنواره‌های متعدد در حوزه فیلم ،تئاتر، داستان ،موسیقی، قرآن وعکس، برگزاری کارگاه های فرهنگی- هنری با هدف کشف استعدادها تحقق یافته است.

علاوه بر موارد ذکر شده، ارتقای سطح خدمات آموزشی و هنری در فرهنگ سراها ، حمایت از تشکیل سازمان‌های مردم نهاد در حوزه‌های فرهنگی ،آموزشی و هنری، افزایش زیرساخت‌ها و فضای آموزشی، حمایت از حوزه آموزش و پرورش  با هدف ارتقای کیفی که مورد اهتمام سازمان است، حمایت از صنایع فرهنگی و خلاق و شرکت های دانش بنیان فرهنگی، تقویت بین‌المللی‌سازی آموزش عالی، فراهم نمودن تسهیلات لازم برای حضور و فعالیت برند های آموزشی ملی و بین‌المللی و مدارس دو زبانه، تقویت ساختار های پژوهشی و مطالعاتی حوزه فرهنگی و اجتماعی با همکاری دانشگاه‌ها و مؤسسه علوم و فنون، تقویت فرهنگ بومی جزیره کیش با برگزاری رویدادهای کیش پژوهی و همکاری با موزه مردم‌شناسی، خانه بومیان کیش و حمایت از موسیقی بومیان نیز به‌عنوان سرفصل فعالیت‌ها به‌طورجدی دنبال شده و این روند همچنان ادامه دارد.

انجام پژوهش های اجتماعی و فرهنگی در چارچوب همکاری با دفتر طرح های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات، مرکز افکارسنجی دانشجویان و دانشگاه‌های سطح الف کشور نیز اقدام مهم دیگری است که در دستور کار معاونت قرار دارد.

در بخش  اجرایی اجتماعی نیز اقدامات وبرنامه‌های بسیار زیادی را برای تقویت این بعد مهم به انجام رسانده ایم که برخی از آنها شامل تدوین شیوه نامه و  تأسیس پارلمان زنان برای جلب مشارکت‌های سازمان یافته زنان و ارتقای کیفی، تدوین شیوه نامه وتشکیل شورای پدافند غیرعامل، تدوین شیوه‌نامه و تشکیل شورای اجتماعی برای ایجاد هماهنگی بین نهادهای امدادی و حمایتی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی، تدوین شیوه نامه و تشکیل شورای فضای مجازی، تدوین شیوه‌نامه‌های تأسیس سازمان‌های مردم‌نهاد و تأسیس شورای صدور مجوز است.

حمایت مالی از بهزیستی، کمیته امداد، هلال‌احمر، نیروی انتظامی، هیأت مذهبی و نهادهای دینی، آموزش های مجازی و غیر حضوری، حمایت از مراکز مشاوره و توسعه فعالیت های آنان، حمایت از ساخت برنامه‌های تلویزیونی با محوریت سلامت و آگاهی عمومی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای ثبت تشکل های مردم نهاد، برگزاری کارگاه های سلامت روان، برگزاری دوره‌های آموزشی فنی- حرفه‌ای و دوره‌های آموزش مرتبط با رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی و اجرای کارگاه‌های کارآفرینی نیز از دیگر اقدامات صورت گرفته با هدف اعتلای کیش است.

اجرای دوره‌های کوتاه مدت پدافند غیرعامل در قالب ضمن خدمت کارکنان دستگاه اجرایی و مدیریت، ارتقای شاخص های امنیت اجتماعی و محیطی، استفاده از توان و ظرفیت‌های مردمی برای پاسخ گویی سریع و به موقع به حوادث و سوانح منطقه، صدور مجوزفعالیت برای ۶ سازمان مردم‌نهاد، توزیع بسته‌های حمایتی برای اقشار آسیب پذیر ناشی از کرونا، تجلیل از بانوان کارآفرین جزیره و توسعه و افزایش مدارس مروج سلامت نیز از دیگربرنامه‌ها و تلاش‌های صورت گرفته است.