صفا سبطی عضو شورای دبیران هشتمین دوسالانه مجسمه سازی روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره ضرورت برگزاری این رویداد گفت: شرایط تاریخی و اجتماعی مسئولیت‌هایی را بر دوش ما قرار می دهد که ما ناگزیر به تصمیم و عمل در وضعیت های بحرانی هستیم.
وی افزود: وقتی صحبت از دوسالانه مجسمه سازی می کنیم، هدف مان برگزاری یک نمایشگاه یا جشنواره هنری در بستری منفصل از جامعه نیست. مشکلات و سختی های دوسالانه هم درست از همین نقطه آغاز می شود. مسئولیت در برابر جامعه، هنرمند و خود هنر در جایگاه بستری برای گسترش آگاهی. در برابر چنین مسئولیتی است که نباید و نمی توان به راحتی شانه خالی کرد.
به گفته عضو هیات مدیره انجمن هنرمندان مجسمه ساز ایران؛ مشکلاتی که دوسالانه مجسمه سازی در طی دو سال از ابتدای شکل گیری یعنی سال ۹۷ با آن مواجه بود و تلاش انجمن برای حفظ آن نیز از این دست بود. در سال ۹۸ ما می بایست در بستری از فضای ملتهب و آسیب دیده اجتماعی از بینال به عنوان یک فضای مستقل برای حفظ جایگاه و فعالیت جامعه هنری مراقبت می کردیم و با استعفای دبیر در زمستان ۹۸ حلقه فشار بر ما تنگ تر شد و بلافاصله پس از آن وارد بحران غریب و جهان گیرکرونا شدیم.
وی درباره چرایی عدم برگزاری دوسالانه در باغ کتاب تهران گفت: مجموعه باغ کتاب نیز دیگر حاضر به همکاری مجدد در سال ۹۸ با دوسالانه نبود. تمامی این شرایط ضربه ای مهلک بر بدنه دوسالانه وارد می آورد و ما یعنی هیات مدیره انجمن در موقعیت تصمیم برای دوسالانه بودیم.
سبطی ادامه داد: مساله ما فقط برگزاری یا عدم برگزاری یک نمایشگاه نبود، بلکه از طرفی از دست دادن فضایی مستقل بود برای عرض اندام هنرمندان و بخصوص نسل جوانی که از حمایت گالری ها برخوردار نبودند و از طرف دیگر مجبور می شدیم از فضایی برای بروز یک جریان معاصر داخلی در هنر چشم پوشی کنیم. این مساله می توانست به قیمت فروپاشی این فضا برای سال های متمادی بیانجامد، چنانکه پیش از این وقفه چند ساله بین دوسالانه ششم و هفتم را تجربه کرده بودیم.
به گفته این پژوهشگر هنرمعاصر؛ شانه خالی کردن از برگزاری دوسالانه به معنی بروز وقفه ای در بدنه، حرکت و جریان هنر معاصر و تن دادن به محرومیتی خودخواسته علاوه بر محدودیت های پیش رونده اجتماعی بود. در این وضعیت بود که هیات مدیره انجمن تصمیم گرفت برای مراقبت از بینالی وارد عمل شود که از یکسال قبل یعنی از سال ۹۷ در تدارک و تلاش برای شکل گیری آن بود.
سبطی درباره ضرورت هایی که دربرگزاری دوسالانه مجسمه سازی به آن توجه کرده اند، گفت: در شروع کار مهمترین مساله برای ما اهداف و رویکردهایی بود که قرار بود دوسالانه با اتکای به آن وارد سیاستگذاری و عمل شود و در قدم بعد یافتن تمهیدات و استراتژی های لازم برای ایجاد ساختاری بود که بر پایه اهداف و رویکردها سامان گیرد.
این عضو شورای دبیران هشتمین دوسالانه مجسمه سازی تهران درباره رویکرد اصلی این رویداد گفت: «معاصریت» به عنوان رویکرد اصلی دوسالانه می توانست به عنوان ادعایی متداول باشد، اما برای ما به معنی گزینش صرفا اجزایی از مولفه های هنر معاصر در حالتی بلاتکلیف، منفصل و بی ارتباط با هم نبود. بلکه این ادعا در حالی عملی می شد که تمامی اجزا بر اساس رابطه ای متناسب با رویکرد معاصر با هم مرتبط شوند.
در صدد باز تعریف مرزهای مجسمه سازی هستیم
وی درباره اهداف و ویژگی های این رویداد گفت: دوسالانه هشتم در صدد گسترش افق و باز تعریف مرزهای مجسمه سازی و عبور از محدودیت رسانه و نیز در بر گیرنده پروژه های معماری که پیوندی جدی با مجسمه سازی دارد و پیش از این کمتر مورد توجه قرار گرفته است، پروژه های پژوهشی، آرشیوی، کیوریتوری و کیوریتوریال است.
پروژه کیوریتوریال محدود به نمایش آثار نیست، بلکه هدف آن طرح و دنبال کردن پرسشی انتقادی است که از طریق آن به نقد گفتمان مسلط در حوزه های مختلف از جمله تعاریف هنر، نهادهای مسلط و اقتصاد هنر می پردازد و ارتباط هنر با جامعه و معضلات انسان معاصر را دنبال می کند.
ایجاد ارتباط بین هنرمند و اثر هنری با مخاطب و جامعه از اهداف دوسالانه است
این عضو شورای دبیران دوسالانه ملی مجسمه سازی درباره اهمیت ایجاد فضای ارتباطی میان هنرمند، اثرهنری و مخاطب در این رویداد گفت: یکی دیگر از اهداف دوسالانه، ایجاد ارتباط بین هنرمند و اثر هنری با مخاطب و جامعه است که این مهم از طریق پیگیری روند شکل گیری و گسترش ایده در تولید اثر و به مشارکت گذاشتن آن با مخاطب ممکن می شود.
وی افزود: با این هدف دوسالانه هشتم می بایست پژوهش را به عنوان یکی از ارکان ساختار خود قلمداد می کرد، به طوری که بتواند همگام با ارائه نمایشگاه رویکردهای خود را به طور عملی دنبال کند.
سبطی با بیان این مطلب که پژوهش برای ما یک لفظ توخالی برای پوشاندن نقص ها یا یک روش برای بازتولید قدرت بر محوردانش نیست، ادامه داد: پژوهش یک مسیر آگاهانه برای گشایش راه ها و طریقه ای برای باز کردن گره ها و معضلات است. در این مسیر تلاش کردیم در دو جهت برنامه ریزی کنیم. سامان دادن به پروژه پژوهشی مستندنگاری و برنامه ریزی سلسله بحث هایی در قالب متداول همایش اما در شکل و شمایلی که کرونا به ما تحمیل می کرد.
وی درباره ضرورت و اهمیت مستندنگاری افزود: مستندنگاری و ارائه همزمان آن با برگزاری دوسالانه در پلتفرم اینستاگرام از طرفی هدف ارتباط هنرمند با مخاطب را برقرار می کند و از طرف دیگر به یکی از ضرورت های مغفول مانده هنر در دوران ما پاسخ می دهد. بر این مساله واقفیم که در رویدادهای هنری مختلفی در جریان بوده و هست، اما این رویدادها با نمایش اثر و استیتمنت آن و گاها مصاحبه های هنرمند، در زمان و مکان مدفون می شوند.
سبطی درباره چرایی اهمیت ثبت و مستندنگاری رویدادهای هنری گفت: عدم ثبت و مستندنگاری، رویدادها را به جزایر منفصل و غیرقابل دسترسی مبدل می سازد که امکان پرداختن به زنجیره اتفاقات هنری چه از منظر دستاوردها و چه از منظر نقد با شکست مواجه می کند.
وی ادامه داد: از این رو دوسالانه، پروژه پژوهشی مستندنگاری را با همکاری تیم پژوهش آغاز کرد تا حرکتی باشد برای ثبت رویداد و تداوم آن در جهت یافتن نقاط کور و آستانه های رشد و گسترش. در این پروژه در قدم اول به معرفی روند کار و رویکردهای هنرمند تا امروز پرداخته ایم و در قدم بعد به چگونگی روند شکل گیری و گسترش ایده در آثار هنرمندان منتخب فراخوانی خواهیم پرداخت.
سبطی افزود: کار مستند سازی حاصل کوشش و همکاری تیم پژوهش شامل گزارشگران و پژوهشگران و تیم تولید محتوا و گرافیک است که از طریق مصاحبه با هنرمند و بازخوانی مستندات، نویسندگی و آماده سازی گرافیک برای انتشار در پلتفرم اینستاگرام و سپس در متن کتاب بینال آماده می گردد.
سبطی درباره موضوعاتی که در بخش پژوهش به آن توجه داشته اند، گفت: ادامه رویکرد دوسالانه مبنی بر اهمیت پژوهش، سیاست دوسالانه را برای موضوع سخنرانی ها تعیین می کرد. در این دوره تلاش کردیم بجای پرداختن به مباحث نظری و آموزشی هنر، موضوعاتی متناسب با مسائل جاری هنر و مناسبات هنر با جامعه و جهان امروزمان بپردازیم و خوشبختانه پژوهشگرانی جدی در این حوزه ها دعوت ما را پذیرفتند.
وی درباره شیوه ارائه مقالات در دوسالانه مجسمه سازی گفت با در نظر داشتن شرایط بحرانی کرونا و محدودیت هایی در جهت حفظ سلامتی مخاطبان، از برگزاری زنده همایش چشم پوشی کردیم و تلاش می کنیم جلسات سخنرانی پژوهشگران (بدون حضور مخاطب) را ضبط و در فضای مجازی منتشر کنیم.
سبطی درباره اهمیت انتشار کتاب دوسالانه ملی مجسمه سازی گفت: باید خاطر نشان کنم که کتاب دوسالانه هشتم علاوه بر معرفی هنرمند و اثر هنرمند، شامل دستاوردهای پژوهشی مستندنگاری و متون پژوهشی سخنرانی ها است. این کتاب می تواند اعتباری بر ادعای رویکرد پژوهشی این دوسالانه باشد.
این عضو شورای دبیران دوسالانه ملی مجسمه سازی خاطرنشان کرد: با تمامی مخاطرات و سختی های کار و قبول کاستی های ناگزیر در شرایط کنونی، امیدواریم که این رویداد آستانه ای برای تجربه ای نو در رویدادهای هنری باشد.
دوسالانه هشتم مجسمه سازی ۲۱ آذر ماه در پهنه رودکی به مدت ۲ ماه تا ۲۱ بهمن ماه برگزار می شود.