روزنامه اعتماد ۲۵ آبان یادداشتی به قلم حمید کارگر مشاور وزیر صنعت منتشر کرد و نوشت: در پاسخ به دغدغه کاهش جمعیت، حالا طرح «جمعیت و تعالی خانواده» پس از چند سال کش و قوس در مجلس شورای اسلامی گامهای پایانی را برای تصویب طی میکند. بر این گمانم این طرح که سرشار از عباراتی چون «تشویق به فرزندآوری»، «پویاسازی جمعیت»، «تعالی نهاد خانواده» و «ترویج فرهنگ ارزشمندی ازدواج» است، حلال مشکل نخواهد بود و با نگاهی سطحی و شعارزده، نسخهای ناکارآمد را برای درمان این درد تجویز میکند. محتوای این طرح را میتوان در چند بخش دستهبندی کرد: بخش زیادی از این طرح به تبلیغ و آگاهیرسانی اختصاص دارد. (تغییر محتوای درسی متناسب با سیاستهای جمعیتی، انجام تبلیغات محیطی در سطح شهرها و راههای مواصلاتی، درج عباراتی روی محصولات، ممانعت از ترویج خانوادههای کمجمعیت در صدا و سیما و...). آیا تجویزی شعاریتر و سطحیتر از این را هم میتوان تصور کرد؟ بخش دیگری از این طرح به حمایت از مادران شاغل یا در حال تحصیل میپردازد. (اعطای دورکاری در زمان بارداری، افزایش مرخصی زایمان، حفظ پست سازمانی پس از پایان مرخصی زایمان، کاستن از سن بازنشستگی مادران به ازای هر فرزند، پذیرش مرخصی تحصیلی مادران باردار یا شیرده بدون احتساب در سنوات و...) و البته روشن است که این گروه از حمایتها صرفا معطوف به مادران شاغل یا محصل است و دیگر مادران سهمی در این زمینه ندارند. بخشی از طرح که به شوخی شبیه است، به تسهیلاتی حداقلی برای مادران در قالب «کارت مادرانه» اشاره دارد. گمان نکنید این تسهیلات پاسخگوی هزینههای رو به افزایش زندگی است، بلکه تنها حمایتهایی از جنس نیمبها بودن ورودی موزهها، نیمبها بودن حمل و نقل عمومی، نیمبها بودن سینماها، تخفیف ۲۰ درصدی شهریه مدارس و... را شامل میشود.
بخش دیگری از طرح به تسهیل در شرایط تحصیل و اشتغال متاهلان میپردازد. (وام مسکن برای دانشجویان متاهل، احداث مسکن ویژه دانشجویان و طلاب، افزایش سقف محدوده سنی در استخدام شغلی یا جذب هیات علمی به ازای تاهل، امتیاز در ارتقای شغلی به ازای تاهل و...) که باز هم دایره شمول محدودی دارد. بخش دیگری از طرح به حمایتهای مالی در کمینهترین حالت ممکن اختصاص دارد. (اعطای تسهیلات قرضالحسنه تولد فرزند، خدمات تغذیه رایگان و بسته بهداشتی- درمانی برای مددجویان کمیته امداد و بهزیستی، خدمات بیمهای برای مادران فاقد پوشش بیمه، افزایش یارانه خانوارهای دهک اول تا پنجم با شرایط خاص و...) و تنها بخش باقیمانده از این طرح نیز مواردی است که به انذار و هشدار و منع و محدودیت اختصاص دارد. (ممنوعیت عقیمسازی، منع ارایه یارانهای اقلام پیشگیری از بارداری در شبکه درمانی کشور، ممنوعیت القای هر گونه ترس نسبت به بارداری ذیل عباراتی همچون «پرخطر» یا «ناخواسته» و...) تمام شد!
در میان سطور پرشمار این طرح تفصیلی، با همه واژهپردازیهای زیبا و جذاب و نیت ارزشمندی که پشت آن است، تجویز راهگشا و درمان دردزدایی بیش از این یافت نمیشود. آیا مجموع این نسخههای درمانی توان رویارویی با حتی یک درد از جنس «رشد چندبرابری قیمت مسکن» یا «سقوط عجیب ارزش پول ملی» یا «نزول امید به آینده» یا «رشد فزاینده بیکاری» یا... را خواهد داشت!؟
آیا نویسندگان و پردازندگان این طرح که در آستانه تصویب نهایی قرار دارند به سطحی بودن، شعاری بودن، حداقلی بودن و موثر و کارآمد نبودن این طرح باور ندارند؟
خوش گفتهاند که:
یا علاج درد بیماری بکن
یا دکان برچین و عطاری مکن