دکتر حسین اکبری دوشنبه شب در نشست جهاد دانشگاهی مشهد با موضوع، استراتژی‌های بقای طبقات محروم در دوران کرونا افزود: بر اساس مطالعات صورت گرفته بیش از ۶۰ درصد افراد حاشیه نشین شهر مشهد جزو سه دهک کمتر برخوردار جامعه هستند و اکنون به خاطر شیوع کرونا شاهد تغییرات بسیار در زندگی آنها هستیم که باید مدیریت شود.
وی ادامه داد: این خانواده ها در شرایط عادی هم دچار مشکلات هستند ولی با شیوع کرونا شرایط آنها بسیار وخیم‌تر شده است به طوری که درآمد روزانه این افراد که دارای شغل‌های غیر رسمی هستند در حال از بین رفتن است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: این خانواده‌ها پس‌انداز مالی از قبل ندارند و با از بین رفتن درآمد روزانه، سطح زندگی آنها به شدت در حال کاهش است و این درحالی است که شاهد تورم شدید قیمت کالاهای اساسی نیز هستیم.
وی افزود: در چنین شرایطی مبارزه برای بقا شکل می‌گیرد تا فرد بتواند نیازهای پایه و اولیه خود را به دست آورد تا زنده بماند بر همین اساس رفتار فرد به سوی فردگرایی سوق پیدا می‌کند.
اکبری با اشاره به حضور یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در حاشیه شهر مشهد ادامه داد: ساختار اقتصادی نابرابر در این شهر و شکاف درآمدی بین پائین‌ترین و بالاترین درآمد در سال ۱۳۹۵ حدود ۲۰ برابر اعلام شده است.
وی گفت: همچنین افرادی که همراه با موج‌های شدید مهاجرت به شهر مشهد وارد می‌شوند نمی‌توانند در ساختار اقتصاد رسمی جایگاهی پیدا کنند و وارد اقتصاد غیر رسمی می شوند که تبعات وابسته به خود را دارد.
این استاد دانشگاه افزود: در چنین شرایطی برای معیشت و اقتصاد افراد اقدامات و مدیریت‌هایی صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به راهبردهای دارای آسیب که گاهی از سوی این خانواده‌ها اتخاذ می‌شود، ادامه داد: زمانی که فرد وارد موضوع قاچاق مواد مخدر می‌شود ممکن است اقتصاد خود را مدیریت کرده و حتی از فقر خارج شود ولی بواسطه نوع فعالیت او خانواده‌های بسیار درگیر بحران اعتیاد می‌شوند.
اکبری به افزایش سرقت نیز اشاره کرد و گفت: ۵۰ درصد افراد بازداشتی در پژوهشی که به تازگی منتشر شده سرقت اولی هستند که با کار خود کسب درآمد می‌کنند و به دیگران نیز لطماتی وارد می‌کنند.
وی افزود: با شیوع کرونا اقداماتی از سوی مردم و نهادهای مردمی برای کمک به معیشت آنها صورت گرفت ولی به‌واسطه بدون ضابطه بودن باعث شد برخی کمک‌های بیشتری دریافت کنند و برخی نیز کمک اندک به دست آورند ولی اکنون این کمک ها با برنامه در حال انجام است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: وقتی بحرانی به صورت طولانی مدت وجود داشته باشد مردم سعی می‌کنند خود را با شرایط موجود منطبق کنند و این رفتار به یک ساختار اجتماعی تبدیل می‌شود به گونه‌ای که نوعی الگوی مصرف جدید رخ می‌دهد.
وی گفت: فعالیت‌های اقتصادی در چنین شرایطی تغییر می‌کند و افراد به دنبال مسیرهای جدید درآمد روی می‌آورند.
اکبری افزود: شاید در آینده شاهد تغییر الگوی مصرف باشیم به گونه‌ای که افراد کمتر سراغ کالاهای لوکس که ضروتی ندارد بروند یا تشریفات از میهمانی‌ها، جشن‌ها و مجالس عروسی کم یا حذف شود.
وی با اشاره به تغییراتی که کرونا در سبک زندگی ایجاد کرده است ادامه داد: در حوزه آموزش عالی شاهد تغییرات خوبی هستیم به‌گونه‌ای که اعلام شده است بعد از کرونا آموزش در دانشگاه‌ها به دوران قبل از کرونا باز نخواهد گشت.
این استاد دانشگاه گفت: همیشه در پاندومی‌های اجتماعی که شکل گرفته است ، شاهد کاهش نفوذ مردمی در میان جامعه بوده‌ایم و تحلیل کردن این نوع رفتار در جامعه ما نیاز به زمان دارد ولی اتفاقی که شاهد آن هستیم این است که برخی هیات‌های مذهبی با بسط فعالیت‌های خود در میان مردم گام‌های ارزشمند در مسیر حل مشکلات جامعه برداشته‌اند.
وی افزود: اقتصاد تورمی باعث شده است قشر متوسط جامعه در حال ذوب شدن و گام برداشتن به سوی اقشار کم برخوردار جامعه باشد به‌گونه‌ای که به واسطه افزایش نرخ کرایه منزل بسیاری از خانواده‌ها به سوی مناطق حاشیه‌ای شهر رفته و در تعاملات شکل گرفته خورده فرهنگ‌ها با هم وفق پیدا می‌کنند و آنها نیز شبیه افراد حاشیه نشین رفتار خواهند کرد.
اکبری با اشاره به برچسب‌های اجتماعی ادامه داد: "داغ فقر" برچسبی است که به بیشتر افرادی که در مناطق حاشیه‌ای زندگی می‌کنند تعلق می‌گیرد و وقتی این برچسب بر روی فردی از اقشار متوسط زده شود، رفتارهای فرد نیز به برچسب زده شده نزدیک‌تر می‌شود.
وی گفت: بر همین اساس برخی خانواده‌های نیازمند به خاطر ترس از دریافت این برچسب سعی می‌کردند از دریافت کمک‌های توزیع شده امتناع کنند ولی بعد از مدتی این افراد از ترس خود فاصله خواهند گرفت.