به گزارش ایرنا، تحرکات دیپلماتیک «شان تاو» در دیدار با رهبران سیاسی و دولتمردان عراقی همزمان شده است با توافقنامه بزرگی که چین به رغم تلاش های آمریکا برای محدود کردن پکن ، روز یکشنبه با ۱۴ کشور آسیایی – اقیانوسیه ای در چارچوب «آ.سه.آن» امضا کرد.
از توافقنامه ای که در راستای طرح بزرگ اقتصادی «راه ابریشم» روز یکشنبه امضا شد، به عنوان بزرگترین توافق تجارت آزاد جهان یاد شده که یک سوم تولید ناخالص ملی کل جهان را شامل می شود.
به دلیل موقعیت راهبردی عراق در طرح اقتصادی راه ابریشم چین و توافقنامه ای که دو کشور در دوره دولت سابق «عادل عبدالمهدی» در نیمه سال گذشته (مهرماه ۹۸) امضا کردند، سفیر چین در بغداد در همین راستا، تحرکات دیپلماتیک خود جهت اجرایی کردن توافقنامه مزبور را آغاز کرده است.
بسیاری از نمایندگان پارلمان، جریان های سیاسی، صاحب نظران، رسانه ها و حتی افکار عمومی عراق در شبکه های اجتماعی در طول ماه های گذشته که عراق رویکرد توافق با برخی از کشورهای عربی را در پیش گرفته و نسبت به توافقنامه امضا شده با چین، سردی نشان داد، بر ضرورت اجرایی کردن توافقنامه همکاری با چین تاکید کردند.
«شاو تاو» سفیر چین در بغداد چند روز قبل در اظهاراتی در اقلیم کردستان عراق گفت که برخی ها نمی خواهند توافقنامه همکاری بین چین و عراق به اجرا در آید.
دولت عراق به دنبال این اظهار نظر و فشارهای داخلی برای اجرایی کردن توافقنامه، در اظهارات و بیانیه های رسمی بر پایبندی بغداد به توافقنامه مزبور تاکید کرد.
«احمد ملال طلال» سخنگوی دفتر نخست وزیری عراق در دهم نوامبر گذشته (۲۰ آبان ماه ۹۹) گفت که توافقنامه با چین به قوت خود باقی است و دولت متعهد به اجرای آن است اما توافقنامه های اخیر با مصر و عربستان سعودی، هم در دستور کار قرار دارند.
«مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق نیز در اظهاراتی در واکنش به نگرانی های داخلی مبنی بر احتمال جایگزین کردن همکاری با مصر و عربستان سعودی به جای چین تاکید کرد که هیچ جایگزینی برای توافقنامه با چین وجود ندارد.
با وجود همه اینها، بسیاری از اینکه تاکنون نخست وزیر و یا حتی وزیر امور خارجه عراق به دعوتنامه های رسمی چین برای سفر به پکن - که سفیر چین در بغداد از اواسط سال جاری میلادی تقدیم این مقامات بلندپایه عراقی کرده - پاسخ نداده اند، خرده می گیرند و مدعی هستند که دولت، تحت فشار آمریکا از اجرایی کردن توافقنامه با چین طفره می رود.
این درحالی است که سفیر چین در بغداد روز یکشنبه در دیدار با رییس مجلس اعلای اسلامی عراق تاکید کرد که پکن آمادگی کامل برای اجرایی کردن این توافقنامه را دارد؛ به شرط اینکه بغداد، تکلیف خود را در اجرای پاره ای تعهداتی که برعهده دارد، روشن کند.
تاو با اشاره به اینکه توافقنامه مزبور با عراق تجربه ای منحصر به فرد است که چین می تواند در راستای بازسازی و عمران با بسیاری از کشورها منعقد کند، افزود که نخستین گام اجرای این طرح، احداث یک هزار باب مدرسه توسط شرکت های بزرگ چینی در عراق با اعطای حق اختیار جا و مکان برای عراقی ها است.
«شیخ همام حمودی» رییس مجلس اعلای اسلامی عراق در این دیدار تاکید کرد که اجرایی شدن توافقنامه با چین یک خواست مردمی در عراق است.
وی اضافه کرد که عراق و چین فرصت بزرگی دارند تا یادداشت های تفاهم اقتصادی و توافقنامه های اولیه را که در دولت دوره سابق (عادل عبدالمهدی) به امضا رسیده اند، تبدیل به شراکت حقیقی بین دو کشور کنند.
وی اضافه کرد که چین تنها کشور جهان است که در طول سال های اخیر میانگین رشد اقتصادی آن، روند تصاعدی داشته است.
حمودی از دولت عراق خواست که تصمیم نهایی خود را در خصوص توافقنامه مزبور اتخاذ کرده و تدابیر لازم را برای اجرایی کردن آن به اجرا بگذارد.
پیش از این نیز «مقتدا صدر» در بیانیه ای، یکی از راهکارها برای خروج از بحران اقتصادی و بهبود وضعیت کشور را اجرایی کردن توافقنامه با چین عنوان کرده بود.
جریان های سیاسی شیعه، کرد و اهل سنت به صورت عموم خواهان اجرایی شدن توافقنامه با چین هستند اما گفته می شود که آمریکا در چارچوب جنگ اقتصادیش با چین، از اجرایی شدن این توافقنامه و هرگونه نزدیکی بین بغداد و پکن جلوگیری به عمل می آورد.
پاره ای تحلیل ها در عراق حاکی است که علاقه مندی مفرط اخیر برخی کشورهای عربی به برقراری رابطه با عراق، در نتیجه فشار واشنگتن صورت گرفته است.
طبق این باور، آمریکا به منظور حفظ قدرت، نفوذ و سلطه خود در منطقه، همچنان همپیمانان خود را در راستای طرح «معامله قرن» تحت فشار می گذارد تا از چرخش به سمت شرق خودداری کنند.
آمریکا با ایجاد یک اتحاد اقتصادی – سیاسی و امنیتی از همپیمانان خود در منطقه می کوشد، حتی مسیرهای بین المللی انرژی و تجارت جهانی را به نفع رژیم صهیونیستی تغییر داده تا در این راستا طرح اقتصادی راه ابریشم چین با شکست مواجه شود.
در همین راستا، یکی از عوامل شکل گیری اعتراضات سال گذشته در عراق که منجر به براندازی دولت عبدالمهدی شد را مرتبط با امضای توافقنامه با چین و چرخش عراق به سمت شرق می دانند.
آمریکا به عنوان یکی از مهمترین کشورهای محرک اعتراضات اجتماعی یکسال گذشته در عراق شناخته شده که متهم به سناریو کشته سازی در جریان این اعتراضات است که به موجب آن، دولت عبدالمهدی ناچار به استعفا شد.
عادل عبدالمهدی نخست وزیر وقت عراق در جریان سفر پنج روزه خود به چین در ۲۸ شهریورماه ۹۸، هشت توافقنامه و یادداشت تفاهم همکاری در بخش های مختلف مالی، تجاری، امنیتی، عمرانی، ارتباطات، فرهنگ و آموزش امضا کرد.
توافق اجرای ساز و کار همکاری مالی میان وزارت دارایی عراق و آژانس اعتباری «چینا شور» چین و توافق همکاری اقتصادی و فنی – مهندسی بین دو کشور از مهمترین توافقنامه های امضا شده هستند.
یادداشت تفاهم میان وزارت دارایی عراق و وزارت تجارت چین درباره همکاری درخصوص بازسازی عراق، یادداشت تفاهم میان وزارت ارتباطات عراق و آژانس هوانوردی و ماهواره‌ای چین، یادداشت تفاهم امنیتی میان وزارت کشور و سازمان امنیت عمومی چین، یادداشت تفاهم میان وزارت امور خارجه عراق و چین در رابطه با اراضی تخصیص یافته برای هیات‌های دیپلماتیک دو کشور، یادداشت تفاهم میان وزارت آموزش عالی عراق و دفتر رسانه‌ای هیات دولت چین برای ساخت کتابخانه ای در دانشگاه بغداد و یادداشت تفاهم برنامه اجرای همکاری فرهنگی مهمترین یادداشت های تفاهم امضا شده هستند.
چین با وجود فشارهای آمریکا، همچنان یکی از مهمترین شرکای تجاری و اقتصادی عراق به شمار می رود؛ به نحوی که سفیر چین در بغداد در اوائل سال جاری میلادی حجم تبادلات تجاری بین دو کشور را ۳۰ میلیارد دلار در سال عنوان کرده بود.