به گزارش ایرنا، بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حدود ۱۱ درصد از مردم ایران به بیماری دیابت مبتلا هستند و هر سال تعداد قابل توجهی به جمع این بیماران اضافه می شوند که علاوه بر تبعات اجتماعی و روحی و روانی، هزینه‌های سنگینی را نیز به خانواده‌ها، نظام سلامت و اقتصاد ملی تحمیل می‌کند.
دیابت یا بیماری قند (Diabetes Mellitus) یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است و توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم می‌شود؛ ۴۶۰ میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا هستند و سالانه چهار میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.
به اعتقاد کارشناسان، تغییر سبک زندگی، تغذیه ناسالم، کم تحرکی، اضافه وزن، مصرف دخانیات و سیگار، سابقه فامیلی مثبت، مسائل اجتماعی و فرهنگی و جدی نگرفتن آموزش ها از جمله دلایل شیوع بیماری دیابت در کشور است.
به گفته مدیرکل مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۱۱ درصد افراد بالای ۲۵ سال در کشور به دیابت مبتلا هستند که معادل ۵.۵ میلیون نفر است و شیوع این بیماری روند افزایشی دارد.
افشین استوار گفت: در کشورمان به دلیل تغییر سبک زندگی، افزایش چاقی و اضافه وزن و تغذیه نامناسب با افزایش روند ابتلا به دیابت مواجه هستیم اما وزارت بهداشت در سند پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر متعهد شد که از روند شیوع افزایشی این بیماری در کشور با ارائه خدمات با کیفیت پیشگیری کند.
میزان شیوع این بیماری در استان اصفهان نسبت به میانگین کشوری بالاتر و حدود ۱۲ درصد است و حتی به گفته محمدعلی عطاری رییس هیات مدیره انجمن خیریه دیابت اصفهان، یک سوم افراد بالای ۳۰ سال در استان پنج میلیون نفری اصفهان دچار دیابت هستند یا در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
دیابت و کرونا
ویروس کرونا از اواخر سال گذشته در دنیا و کشورمان شیوع پیدا کرد و امروز همه گیری آن به بزرگترین معضل کشورها تبدیل شده و همه ابعاد زندگی بشر از جمله بهداشت و درمان را تحت تاثیر قرار داده است؛ مبتلا شدن به این ویروس علائمی مانند تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی را به همراه دارد و در موارد حاد می تواند به مرگ و میر منجر شود.
افراد دارای بیماری زمینه ای و ضعف ایمنی از جمله گروه‌های آسیب پذیر در برابر این ویروس بشمار می آیند که مبتلایان به دیابت در زمره آنها هستند زیرا افزایش قند خون در دراز مدت باعث تخریب اعضای بدن از جمله قلب، کلیه، اعصاب و چشم می شود و آسیب پذیری آنها را در برابر عوامل خطری مانند ویروس کرونا تشدید می کند.
بر اساس تحقیقات انجام شده، میزان شدت بیماری زایی کووید ۱۹ با افزایش وزن و چاقی ارتباط مستقیم دارد و افزایش قند خون می تواند باعث تغییر عملکرد سلول های موثر در سیستم دفاعی بدن و ایجاد التهاب بیشتر شود؛ همچنین دیابت کنترل نشده می تواند باعث افزایش غلظت قند در ریه ها و سیستم تنفسی شود و زمینه رشد و تکثیر عوامل بیماری زا را افزایش دهد.
با توجه به موارد مذکور، بیماران مبتلا به دیابت در دوران همه گیری کرونا با مشکلات و تهدیدهای بسیاری همراه هستند و لازم است نهایت تلاش خود را در کنترل بیماری و قند خود داشته باشند، تا جای ممکن از خانه خارج نشوند و شیوه نامه های بهداشتی را بطور کامل رعایت کنند.
به گفته مدیرکل مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، بیماران دیابت در زمان بحران کرونا با مشکلات جدی مواجه هستند زیرا از یک طرف بدلیل محدودیت هایی که در ارائه خدمات درمانی در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و مراکز سرپایی ایجاد شده و با توجه به اینکه عمده خدمات این مراکز بویژه در بخش دولتی به بیماران کرونا اختصاص داده شده، ارائه خدمات درمانی به بیماران دیابت دچار اختلال شده و تعداد زیادی از کادر درمانی که از قبل برای خدمت به این بیماران فعال بودند به بخش های کووید ۱۹ منتقل شده اند.
استوار با بیان اینکه در ماه‌های گذشته برخی درمانگاه‌های دیابت تعطیل شدند و این مسائل بیماران دیابت را دچار مشکل کرده است، افزود: این افراد در صورت ابتلا به کرونا با خطرات بیشتری مواجه هستند و احتمال تشدید علایم و حتی مرگ ناشی از کووید ۱۹ در بیماران دیابت بیشتر است بنابراین کنترل مداوم قند خون و دریافت به موقع دارو از جمله انسولین برای این بیماران ضروری است.
تاثیر دیابت در سرعت ابتلای به کرونا
شماری از پزشکان و کارشناسان اعتقاد دارند که با توجه به ابتلای حدود ۱۱ درصد از مردم کشور به دیابت و شیوع فزاینده آن، این بیماری تاثیر بسزایی در افزایش روند ابتلا به کووید ۱۹ دارد و اگر بیماران دیابتی به خوبی کنترل نشوند، سهم آنها در تعداد بیماران و جان باختگان از کرونا افزایش می یابد.
جمعیت کشور بر اساس آمار رسمی موجود ۸۵ میلیون نفر است.
به گفته رییس هیات مدیره انجمن خیریه دیابت اصفهان، نمی توان آمار دقیقی از سهم بیماران دیابتی در بین افراد مبتلا به کرونا ارایه کرد اما بدون شک کنترل نشدن دیابت، صعودی بودن شیب ابتلا به کرونا را تشدید می کند و باعث بالا رفتن شتابگونه تعداد مبتلایان می شود.
محمدعلی عطاری در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه تعداد افراد مبتلا به دیابت در اصفهان حدود ۴۰۰ هزار نفر تخمین زده می شود، افزود: احتمال می رود که تعداد واقعی افراد بیشتر از این رقم باشد زیرا حدود نیمی از مبتلایان به دیابت از بیماری خود خبر ندارند.
وی با بیان اینکه دیابت دارای ۲ تیپ یک برای افراد زیر ۳۵ سال و تیپ ۲ برای افراد بالای ۳۵ سال است، تصریح کرد: در سال های اخیر تیپ ۲ دیابت در بین کودکان و نوجوانان نیز مشاهده شده که یکی از مهمترین دلایل آن کم تحرکی و افزایش وزن است و شرایط ناشی از کرونا این موضوع را تشدید خواهد کرد.
این پزشک متخصص با تاکید بر اینکه اگر بیماران دیابتی به کرونا مبتلا شوند، عوارض شدید و جدی در آنها ایجاد می شود، افزود: ابتلا به کرونا باعث می شود تا لوزالمعده این افراد بطور کامل از کار بیفتد و همچنین هیچ انسولینی در بدن آنها تولید نشود.
وی با تاکید بر اینکه بیماران دیابتی به شدت در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار دارند، تصریح کرد: بیماران دیابتی که تحت کنترل هستند در صورت ابتلا به کرونا از کنترل خارج می شوند.
محدود بودن عرضه قلم انسولین مهمترین مشکل دیابتی‌ها
این پزشک متخصص یکی از مهمترین مشکلات بیماران دیابت در زمان حاضر را محدود بودن عرضه قلم های انسولین ذکر کرد و توضیح داد: به عنوان مثال به یک بیمار ۲ قلم انسولین از روی نسخه تحویل داده می شود به همین دلیل بیماری که به ۶ قلم در ماه نیاز دارد باید در هر ماه سه بار به پزشک مراجعه کند که در شرایط همه گیری کرونا این کار با خطر همراه است.
وی با اشاره به اینکه بیماران دیابت همچنین ناچار به مراجعه به مراکز درمانی برای معاینه همه نهادهای تحت تاثیر بدن خود بمنظور پوشش بیمه ای هستند، اضافه کرد: بسیاری از این مراکز شلوغ و پر تجمع هستند که حضور بیماران دیابتی در آن با توجه به شیوع کرونا خطرناک است.
۶۵ درصد مرگ و میرهای کرونا در اصفهان دارای بیماران زمینه‌ای هستند
نگاهی به بیماران بدحال مبتلا به کرونا و بستری شده در بخش مراقبت های ویژه ( ICU )بیمارستان ها نشان می دهد که تعداد قابل توجهی از آنها بیماران دیابتی هستند که به گفته مسوولان و پزشکان میزان مرگ و میر در آنها نسبت به افراد عادی بیشتر است.
به گفته رامش حسین‌خانی مسوول پیشگیری و کنترل دیابت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اگر مبتلایان به کرونا بیماری زمینه ای و خاص نداشته باشند احتمال فوت در آنها ۲.۳ درصد است اما این احتمال برای بیماران دیابتی سه برابر بوده و ۷.۳ درصد است.
حسین‌خانی با بیان اینکه حدود ۶۵ درصد از مرگ و میرهای کرونا در استان اصفهان مربوط به بیماران زمینه ای است، افزود: دیابت به تنهایی سهم ۲۳ درصدی در این مرگ و میرها دارد و این آمار اهمیت کنترل بیماری دیابت را در مواجهه با کرونا گوشزد می کند.
به گفته وی دیابت در سال ۹۷ حدود چهار درصد از کل مرگ و میرها را به خود اختصاص داده بود و امروز سهم آن نیز در مرگ و میرهای ناشی از ویروس کرونا چشمگیر است.
حسین‌خانی در گفت و گو با ایرنا افزود: میزان مراجعه بیماران دیابتی به مراکز بهداشت و پزشکان در چند ماه گذشته بدلیل واهمه از ابتلا به کرونا بسیار کاهش یافته در حالی که کنترل این بیماری و برخی شاخص ها مانند قند خون برای آنها ضروری است و نباید داروهای آنها بدون تجویز پزشک، تغییر کند یا کاهش یابد.
وی تاکید کرد که اگر بیماران دیابتی به موقع مراقبت های پزشکی و کنترلی را انجام ندهند به زمینه سازی بیشتر برای ابتلا به کرونا و ایجاد عوارض مختلفی در آنها منجر می شود.
حسین‌خانی با اشاره به اینکه این افراد باید هر سه ماه یک بار به پزشک یا مراقبت سلامت خود برای کنترل قند خون مراجعه کنند، تصریح کرد: این کار باید با رعایت شیوه‌نامه های بهداشتی صورت گیرد.
مسوول کنترل دیابت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه از اسفند پارسال تا کنون سه مرحله غربالگری کووید ۱۹ در استان انجام شده است، خاطرنشان کرد: در مرحله نخست این کار برای بیماران زمینه ای از جمله دیابت انجام شد و موارد شناسایی شده تحت مراقبت و درمان قرار گرفتند.
کرونا عامل کاهش مراجعه دیابتی‌ها به مراکز بهداشت
وی با بیان اینکه کار غربالگری برای حدود ۸۰۰ هزار بیمار زمینه ای اصفهان در یک مرحله دیگر از خرداد تا مرداد امسال انجام شد، اضافه کرد: این غربالگری ها با توجه به اینکه میزان مراجعه بیماران دیابتی به مراکز بهداشت کاهش یافته در کنترل بیماری آنها، شناسایی موارد مشکوک و پیشگیری از موارد یا عوارض جدید بیماری، موثر بود.
حسین‌خانی با اشاره به اینکه بطور میانگین از هر ۱۰ نفر یک نفر به دیابت مبتلاست، گفت: بر اساس آمار سال ۹۵ نرخ شیوع دیابت در استان اصفهان ۱۱.۷ درصد و معادل حدود ۳۵۰ هزار نفر از افراد بالای ۲۵ است که این آمار در چهار سال اخیر افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه در سه سال گذشته حدود یک میلیون و ۱۸۰ هزار بالای ۳۰ سال در استان اصفهان غربالگری دیابت شدند، افزود: در بین آنها حدود ۱۴۲ هزار نفر مبتلا به دیابت شناسایی و ثبت شدند.
وی تعداد کل بیماران دیابتی شناسایی و ثبت شده در استان را حدود ۲۸۰ هزار نفر اعلام و تاکید کرد که اجرای برنامه های غربالگری در سال های گذشته و شناسایی بیماران مبتلا به دیابت و زیر پوشش قرار دادن آنها برای مراقبت های بهداشتی و درمانی، ارزش بسیاری دارد زیرا چه بسا اگر این برنامه ها اجرا نمی شد امروز با تعداد بیشتر از افرادی مواجه می شدیم که بدلیل کنترل نشدن قند خون در معرض ابتلا به کووید ۱۹ قرار گرفته بودند.
اردستان و نطنز دارای بیشترین شیوع دیابت در اصفهان
این مسوول معاونت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه بیشترین شیوع دیابت استان در شهرستان‌های اردستان، نطنز است، اظهارداشت: هنوز دست کم ۷۰ هزار نفر از افرادی که دیابت دارند در استان شناسایی نشدند و ما از افراد بالای ۳۰ سالی که تا کنون غربالگری نشدند می خواهیم که به مراکز بهداشت مراجعه کنند تا در صورت ابتلا به این بیماری تحت مراقبت قرار گیرند.
حسین‌خانی از مردم خواست تا در روزهای همه گیری کرونا که ناچار به ماندن در خانه هستند از تحرک و تغذیه مناسب غفلت نکنند و گفت: حدود ۷۰ درصد جمعیت بزرگسالان و ۲۰ درصد دانش آموزان استان اضافه وزن و چاقی دارند.
پزشکان و مسوولان وزارت بهداشت توصیه می کنند که بیماران مبتلا به دیابت در دوران همه گیری کرونا تا زمانی که ضرورت پیدا نکند از خانه خارج نشوند، بطور مرتب قند خون خود را کنترل و توصیه های پزشکان خود را رعایت کنند، از حضور در دورهمی ها و تجمع ها خودداری کرده و شیوه‌نامه های بهداشتی را رعایت کنند.
بیست و چهارم تا سی ام آبان امسال هفته ملی دیابت نامگذاری شده است.
بر اساس آخرین آمار تا کنون ۷۸۸ هزار نفر در کشور بطور قطع به کرونا مبتلا شدند که از بین آنها بیش از ۴۲ هزار نفر جان باختند.