به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، شیوع ویروس کرونا که از اواخر سال گذشته بر جهان و ایران سایه افکند علاوه بر تبعات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی تمامی برنامه ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های در تمام حوزه‌ها را نیز تحت الشعاع قرار داد، یکی از بزرگترین تبعات این امر برای عرصه فرهنگی کشور ما لغوشدن بزرگترین رویداد حوزه کتاب یعنی برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بود.
غربت افزوده شده کتاب در سایه کرونا، کتاب دوستان و دغدغه مندان را از همان اوایل به فضای مجازی کشاند و از ابتدای امر شاهد پویش های مختلف برای جلب توجه مردم بویژه در ایام قرنطینه کرونایی بودیم. این مساله بی شک نوآوری هایی هم به همراه داشت.
تلاش‌ها همچنان ادامه دارد و نقطه عطف آن به هفته کتاب پیوند خورده است، هفته ای متفاوت که در سایه محدودیت ها و البته نوآوری ها با عزم نهادهای مختلف دوستدار فرهنگ هفته ای پرجنب و جوش را به‌ویژه برای جبران برگزار نشدن نمایشگاه بین المللی کتاب تهران تا به امروز در پنجمین روز هفته کتاب رقم زده است.
در کنار برنامه‌های تدارک دیده شده حقیقی و مجازی هفته کتاب از جمله پویش ها و نشست های نهادهای مختلف متولی نهادهای مختلف، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پویش «کتابخوانی ملی» را با حضور و مشارکت چهره های فرهیخته، اهالی فرهنگ و هنر به منظور ارائه پیشنهادهایی برای کتابخوانی آغاز کرد.
در پویش «کتابخوانی ملی» فرهیختگان به مردم توصیه می کنند چه کتابی را و به چه دلیلی بخوانند.
پیشنهادات فرهیختگان در پنجمین روز این پویش:
«خاطرات یک عابر»؛ برای آشنایی با محیط بانی
اسماعیل کهرم مشاور اسبق رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست و بوم شناس و فعال محیط‌زیست، کتاب خاطرات یک عابر از آثار تالیفی خود با موضوع خاطرات یک شکاربان را برای پیوستن به «پویش کتابخوانی ملی» معرفی کرد.
وی افزود: ۴۸ سال در شغلی فعالیت کردم که شکاربان نام داشت و امروزه از آن با عنوان محیطبان یاد می شود.
مشاور اسبق رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: چندی پیش تحقیق دانشجویی را مطالعه می‌کردم که در پرسشنامه‌ای از مردم تهران سوال شده بود، شکاربان چه فردی است و چه وظایفی دارد؟ نتیجه این شد که اغلب افراد نسبت به این سئوال اطلاعات درستی نداشتند. همین موضوع انگیزه‌ای شد تا اطلاعات و تجارب خودم را از حرفه شکاربانی یا محیط بانی، در قالب خاطرات بنویسم و که عنوان «عابر» دارد.
کهرم گفت: نام خاطرات یک عابر را برای این انتخاب کردم که همه ما در حال عبور از خیابان‌های زندگی هستیم و روزی این عبور و مرور تمام خواهد شد و باید ببینیم که چه کرده ایم. من هم در این کتاب نگاهی به آنچه در زندگی انجام داده‌ام، داشتم.
وی در ادامه به بهانه پویش کتابخوانی ملی به روایت برخی داستان‌های «عابر» پرداخت: در درگز بودیم که در یک دبستان شب را به صبح رساندیم و زمانی که از خواب بیدار شدیم مشاهده کردیم که شیرهای آب یخ زده‌اند و زمانی که بیرون از محیط مدرسه را مشاهده کردم، با انبوهی از برف روبرو شدم که شاید بتوان گفت طول آن به ۴ تا ۵ متر می‌رسید. تمام کوچه‌ها مسدود شده بود و پشت‌بام‌ها تا طبقه هشتم یک ساختمان برف آمده بود، همه‌جا سوت‌وکور بود. یک هلی‌کوپتر با پرواز در آسمان آذوقه‌های غذا را برای افرادی که در برف گیر کرده بودند می‌فرستاد که بعد از ۱۰ روز راه‌ها بازگشایی شد.
این بوم شناس ادامه این داستان را چنین توصیف کرد: ما توانستیم باز گردیم، در مسیر جاده درگز به مشهد به یک دهکده رسیدیم در این مسیر یک بقالی باز بود از ماشین پیاده شدم و از پسرکی که در بقالی بود سوال پرسیدم که آیا آب جوش دارد تا روی شیشه ماشین بریزم و یخی که روی شیشه ایجاده شده و امکان دید را از ما گرفته را برطرف کنم؟ در پاسخ گفت روی شیشه نمک بریزد؛ بنده مهندس تحصیل کرده بودم و آن پسری کوچک در بقالی بود، نمک را استفاده کردم و مشکل برطرف شد.
مشاور اسبق رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: شیوع ویروس کرونا در کنار ناملایمتی‌هایی که دارد این فرصت را فراهم کرد تا بتوانیم کتاب بیشتری بخوانیم.
کهرم خاطرنشان کرد: از تشکیلات و تجهیزاتی که برای تحقیق در اختیار داریم باید به بهترین شکل بهره برد و از پویش کتابخوانی ملی در جهت معرفی بهترین کتاب ها باید استفاده بهینه کرد.
قدیمی ترین کتاب در علم پزشکی
مهدی محقق علامه، ادیب، فقیه، مجتهد و بنیان گذار دایره المعارف تشیع و مدیر موسسه مطالعات اسلامی با پیوستن به «پویش کتابخوانی ملی» گفت: کتاب کامل الصناعه الطبیه نوشته علی بن عباس مجوسی اهوازی است که قدیمی ترین کتاب در علم پزشکی است که برای مطالعه پیشنهاد می کنم.
وی افزود: این کتاب همیشه مورد علاقه من بوده است و اخیرا جلد چهارم این کتاب توسط موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل چاپ و منتشر شده است.
این ادیب و مجتهد گفت: علی بن عباس مجوسی اهوازی نویسنده این کتاب پیش از اینکه ابن سینا کتاب قانون را بنویسد، کتاب کامل الصناعه الطبیه را نوشته بود. این کتاب قدیمی ترین مجموعه پزشکی در جهان اسلام به شمار می رود که پیش از این سه جلد از آن منتشر شده و چاپ جدید آن به تازگی وارد بازار شده است.
محقق افزود: این کتاب را سیدمحمد خالد غفاری یکی از استادان دانشگاه آزاد در سنندج ترجمه کرده است. به دلیل گرانی کاغذ برای انتشار مجدد آن در تنگنا قرار داریم ولی امیدواریم شرایطی فراهم شود که بتوانیم کتاب «کامل الصناعه الطبیه» را به عنوان قدیمی ترین کتاب کهن ترین مجموعه پزشکی که در ایران نوشته شده دوباره به چاپ برسد.
بنیان گذار دایره المعارف تشیع گفت: درباره مقوله کتاب و کتابخوانی بزرگان زیادی به خصوص شاعران اشعار زیادی سروده اند و من هم همین توصیه را دارم می کنم.
«شاهنامه فردوسی» و «تاریخ ایران باستان»
حسن تاجبخش چهره ماندگار ایمنی شناسی،استاد ممتاز دانشگاه تهران و عضو پیوستهٔ فرهنگستان علوم با پیوستن به پویش «کتابخوانی ملی» گفت: کتاب‌های شاهنامه فردوسی و تاریخ ایران تالیف حسن پیرنیا و عباس اقبال را هر ایرانی باید مطالعه کند.
وی ادامه داد: یکی از بهترین کتاب‌هایی که درباره ایران نوشته شده کتاب تاریخ ایران باستان است که درباره تاریخ دوره باستان ایران نوشته شده است و بعدها عباس اقبال در ادامه تاریخ ایران تا معاصر را نوشت.
استاد ممتاز دانشگاه تهران گفت: در فرهنگ ایران کتاب همواره به عنوان یک اصل مطرح بوده و فرد بی‌کتاب به معنای تهی بودن از معرفت و شناخت بوده است. اهمیت کتاب و کتابخوانی در شرایط فعلی که جهان گرفتار بیماری کرونا است دو چندان شده و بهتر است این فرصت را از دست ندهیم.
تاجبخش ادامه داد: در این زمان با وجود همه مشکلات باید وقت برای کتاب خواندن گذاشت. تا بتوان از سویی بر معلومات افزود و از سوی دیگر رشد صنایع فرهنگی از چون صنعت چاپ و کتاب را در نظر گرفت.
عضو پیوستهٔ فرهنگستان علوم عنوان کرد: متاسفانه وضعیت تیراژ کتاب در ایران آشفته است و این موضوع زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود. امیدوارم هموطنان به دور از بیماری و در کمال سلامت به کتاب و کتابخوانی توجه ویژه داشته باشند.
«هستی شناسی انقلاب اسلامی»
حجت الاسلام محمدجواد حجتی کرمانی عضو اسبق مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی، نویسنده و محقق، تازه ترین کتاب منتشر شده خود را با عنوان هستی شناسی انقلاب اسلامی در پویش «کتابخوانی ملی» برای مطالعه پیشنهاد داد و گفت: این کتاب ارزش و آسیب‌های انقلاب را تبیین و تحلیل می‌کند.
وی عنوان کرد: این کتاب مجموع درس‌هایی است که با عنوان انقلاب اسلامی در دانشگاه مذاهب ارائه کرده ام.
عضو اسبق مجلس خبرگان رهبری گفت: این کتاب در دو بخش توصیفی و تحلیلی ارائه شده است. فصل نخست این کتاب با موضوع «هستی شناسی» بر مباحث فلسفی نوشته شده که در برگیرنده نظرات جامعه شناس و سیاست‌مداران دنیا درباره انقلاب اسلامی است.
حجت الاسلام کرمانی ادامه داد: بخش دوم این کتاب به آسیب شناسی انقلاب اسلامی و توجه بر نقاط ضعف و شتاب زدگی در سر و سامان دادن به پایه های انقلاب اسلامی و نظام نوپای اسلامی در ایران اشاره دارد. یکی دیگر از مباحث این کتاب مربوط به مجلس خبرگان و مجلس و آسیب شناسی این دو حوزه است.
عضو اسبق مجلس خبرگان رهبری عنوان کرد: پیام این کتاب بیان ماهیت انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن است. امیدوارم در ترویج کتاب‌هایی از این دست کوشش شود و صاحبنظران نیز آرای خود را درباره این کتاب ارائه دهند.
وی عنوان کرد: حجت الاسلام حجتی کرمانی خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی ایران برای ما ارزشمند است و با نگارش این کتاب سعی شده در این مسیر قدمی شایسته برداشته شود.
«هندسه اقلیدسی» توصیه سیدعبدالله انوار
سیدعبدالله انوار نسخه‌شناس، ریاضی‌دان، مترجم، فهرست‌نویس و رئیس اسبق بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران در پویش «کتابخوانی ملی» خواندن کتاب هندسه اقلیدسی را به ریاضیدان‌ها توصیه کرد.
وی گفت: اقلیدوس نخستین فردی بوده که کتابی درباره هندسه نوشته است.
این نسخه‌شناس ادامه داد: این کتاب که ۲۳۰۰ سال پیش نوشته شده، به تازگی و برای نخستین بار از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه شده و اساس هندسه و هندسه‌های جدید است.
انوار گفت: البته این کتاب در زمان هارون الرشید توسط حجاج بن یوسف بن مطر از زبان یونانی به زبان عربی ترجمه شده بود و بار دیگر در زمان عبدالله مأمون خلیفه عباسی نیز به وسیله ثابت بن قرّه ترجمه شد.
رئیس اسبق بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: همچنین در سده هشتم هجری علامه قطب الدین شیرازی این کتاب را از متن عربی به فارسی برگرداند.
درخواست تجدید چاپ کتاب «محمد، خاتم پیامبران»
اکبر ثبوت پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی و مشاور بنیاد دایره المعارف اسلامی در پنجمین روز از پویش کتابخوانی ملی تجدید چاپ کتاب محمد خاتم پیامبران را درخواست کرد و گفت: این کتاب از بهترین آثاری است که درباره پیامبر و اسلام نوشته شده است.
وی عنوان کرد: معجزه پیامبر اسلام کتاب بود و این معجزه با پیام الهی اقرا باسم ربک الذی خلق یعنی بخوان به نام پروردگارت آغاز شد. از همین رو دعوت به خواندن و مطالعه و تفکر از سوی بزرگان دین ما شده است.
ثبوت ادامه داد: کتاب محمد، خاتم پیامبران مجموعه ای از گفتارها و مقالاتی است که به قلم محققان و دانشوران عالی رتبه ایرانی نوشته شده است. این کتاب در اواخر دهه ۴۰ با مدیریت مدیران حسینیه ارشاد تالیف شد و به نظر من یکی از بهترین کتاب‌های است که درباره پیامبر و اسلام و ابعاد مختلف اسلام نوشته شده است.
این پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی افزود: یکی از مقاله های خوب این کتاب، مقاله ای درباره اخلاق پیامبر است که به قلم آیت الله سید ابوالفضل موسوی زنجانی نوشته شده و از آثار خوب در معرفی خلق عظیم محمدی (ص) است.
ثبوت گفت: مقاله دیگری که بعدها تبدیل به یک کتاب جداگانه شد از زنده یاد عبدالحسین زرین‌کوب با عنوان کارنامه اسلام در این کتاب ابعاد مختلف تمدن و فرهنگ اسلامی به بهترین شکل عرضه شده است.
وی عنوان کرد: مجتبی مینوی درباره منتقدان اسلام در غرب مقاله ای خوبی نوشته است و در این مقاله بر بی پایه بودن نقدهای تاکید کرده است. همچنین گفتار مفصلی از زنده یاد علی شریعتی درباره پیامبر در این کتاب آمده است.
ثبوت خاطرنشان کرد: بنده به ناشران توصیه می‌کنم که کتاب دو جلدی محمد، خاتم پیامبران که اثری ارزنده و البته نایاب است را دوباره تجدید چاپ کنند.
۲۴ آبان ماه در تقویم رسمی کشوردر سال ۷۲ شمسی به عنوان روز کتاب و کتابخوانی تعیین شد. در سال‌های گذشته هفته پایانی آبان ماه، هفته کتاب نامگذاری شد.
نخستین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در روزهای چهارم تا دهم دی ماه سال ۱۳۷۲ با پیام مقام معظم رهبری، برگزار شد.
همزمان با هفته کتاب، در مدارس، مساجد، دانشگاه‌ها و استان‌های کشور نمایشگاه‌ها و جشن‌های کتاب و سخنرانی همراه با نشست های مختلف و... با موضوعات چاپ و نشرِ و کتاب و ترویج کتابخوانی با هدف افزایش میزان سرانه مطالعه برگزار می‌شود.
براین اساس با مجموعه سیاست‌گذاری و برنامه ریزی های انجام گرفته سعی شده تا ترویج فرهنگ مطالعه به خصوص بین نوجوانان، هدف و محور اصلی این برنامه‌ها باشد از این رو بزرگداشت روز کتاب، کتابدار و کتابخوانی همه ساله در این ایام با شکوه هرچه تمام‌تر از سوی اهالی قلم، فرهیختگان، مسئولان و فعالان فرهنگی، اساتید، دانشگاهیان، دانشجویان، دانش آموزان، اصحاب نشر و چاپ و کتاب و ... برگزار می شود.
امسال نیز همزمان با بیست و هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار دانایی؛ مانایی این رویداد بزرگ فرهنگی از شنبه ۲۴ آبان تا۳۰ آبان ماه جاری در سراسر کشور و بیشتر با محوریت فضای مجازی بواسطه شیوع ویروس کرونا در حال برگزاری است.