پس از آنکه در سال ۱۳۹۸ سه شهر مهم گردشگرپذیر ایران یعنی شیراز، اصفهان و یزد با امضای تفاهم‌نامه‌ای در سطح سازمان فرهنگی شهرداری‌ها مثلث طلایی گردشگری را تشکیل دادند، فعالان این عرصه بر آن شدند برای نخستین بار حرم‌های اهل بیت (ع) را به یکدیگر پیوند زنند و طرح مثلث گردشگری زیارت را هم پیاده سازند.
سه راس این مثلث را مشهد، قم و شیراز تشکیل می‌دهند که حرم‌های مطهر امام رضا (ع) امام هشتم شیعیان، خواهر ایشان حضرت معصومه (س) و برادر این امام حضرت شاهچراغ (ع) را در بر می‌گیرد و در این میانه، تنها شیراز ضلع مشترک این دو مثلث به‌شمار می رود که نشان از ممتاز بودن جایگاه صنعت گردشگری در این شهر دارد.
این اقدام، در قالب ایجاد زیرساخت‌ها برای توسعه گردشگری زیارتی و نیز رواج گردشگری حلال و همچنین تدارک تورهای ویژه زیارتی با هدف جلب گردشگران داخلی و خارجی به‌ویژه شیعیان دیگر کشورها صورت پذیرفته است.
مدیر گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز که برای امضای این تفاهم‌نامه به شهر قم سفر کرده است، چهارشنبه ۲۸ آبانماه در گفت‌وگو با ایرنا ابراز داشت: با توجه به اینکه همه‌گیری بیماری کرونا صنعت گردشگری را با آسیب اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه کرده است، بر آن شدیم با آسیب‌شناسی، انتخاب راه‌حل و ارائه برنامه‌های کاربردی، صنعت گردشگری را برای ارائه خدمات در دوران پساکرونا آماده سازیم.
علی نیری افزود: در دوران کرونا با توجه به رکود حوزه گردشگری تنها دو انتخاب پیش روی فعالان این عرصه بوده است، تعطیلی کامل فعالیت‌ها یا توسعه زیرساخت‌ها برای آینده، سیاست اصلی ما در این شرایط فراهم‌سازی امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای استقبال از گردشگران در پساکرونا بوده است.
وی تهیه تفاهم‌نامه‌های همکاری را به‌منظور توسعه روابط و هم‌افزایی برای تقویت زیرساخت‌های گردشگری را اقدامی درخور دانست و افزود: تشکیل مثلث گردشگری زیارت بین سه شهر شیراز، قم و مشهد زمینه رونق اقتصادی را فراهم می‌سازد.
گردشگری مذهبی تاکنون مغفول مانده بود
وی با بیان اینکه باوجود ظرفیت بسیار سه شهر، گردشگری مذهبی تاکنون مغفول مانده بود، گفت: گرچه حوزه گردشگری مذهبی خارج از محدوده وظایف و اختیارات شهرداری‌هاست، از منظر فضاسازی شهری، تولید محصولات فرهنگی، هنری، مذهبی، تهیه نقشه گردشگری مذهبی و... همواره در دستور کار این نهاد بوده است.
مدیر گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز به حضور گردشگران مذهبی به ویژه در مراسم‌های خاص ملی و مذهبی در سه شهر شیراز، قم و مشهد اشاره کرد و هدف اصلی از این تفاهم‌نامه را ترویج و ارتقای فرهنگ اخلاق گردشگری و آشنایی شهروندان طرفین تفاهم نامه با اماکن و جاذبه‌های گردشگری و میراث فرهنگی تاریخی و بهره‌مندی از ظرفیت های گردشگری سه طرف با رویکرد توسعه پایدار برشمرد.
به گفته نیری سه شهر یادشده در حوزه استفاده بهینه از ظرفیت‌ها و ایجاد زمینه مناسب برای معرفی جاذبه‌های گردشگری از طریق ابزارهای تبلیغاتی تحت پوشش شهرداری‌ها، در مناسبت‌های ملی و مذهبی و روز گرامیداشت شهرها همکاری متقابل خواهند داشت.
وی با اشاره به اهمیت نقش اقتصاد در این حوزه، گفت: مشارکت در برگزاری نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها، هفته‌های فرهنگی، اردوهای استارتاپی مرتبط با گردشگری، توسعه فرهنگ اخلاق گردشگری و نشر اخبار متقابل گردشگری در رسانه ها از مواردی است که در این تفاهم‌نامه بر آن تاکید شده است.
مدیر گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز ابراز داشت: افزون بر این، مقرر شد تدوین برنامه سفر برای گردشگران سه شهر در دستور کار قرار گیرد، در این میانه توجه به معرفی محصولات فرهنگی سه حرم مطهر و نیز شناساندن دیگر اماکن مذهبی همراه با ارائه خدمات فرهنگی در بناهای تاریخی از جمله برنامه‌هایی است که با امضای این تفاهم‌نامه به ثمر می‌نشیند.
نیری همچنین نامگذاری میدان ها و بزرگراه ها به نام شهرها و نصب یادبود و تابلو های مناسب با آن را از دیگر مفاد این تفاهم‌نامه برشمرد.
تفاهم‌نامه مثلث گردشگری زیارت ارتقا می‌یابد
وی همچنین اظهار کرد: درصدد هستیم با اجرای مفاد این تفاهم‌نامه آن را تا سطح تولیت‌ها، شهرداران و استانداران ارتقا دهیم؛ همچنین توسعه گردشگری در کشورهای حوزه خلیج فارس نیز در آینده در دستور کار است.
مدیر گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز با اشاره به نزدیکی شیراز به خلیج فارس گفت: در این زمینه توجه به نیازهای کشورهای منطقه به خدمات سلامت و پیوند آن با دیگر انواع مختلف گردشگری، مکمل توسعه گردشگری مذهبی در شیراز خواهد بود که این شهر را از دیگر اضلاع این مثلث ممتاز می‌کند.
تفاهم‌نامه مثلث گردشگری زیارتی ایران، در هشت ماده ۲ تبصره و ۶ نسخه تنظیم شده است که مبتنی است بر همکاری و همدلی نهادهای متولی گردشگری در کلان شهرهای کشور که نقطه آغاز تحقق رویکرد یادشده خواهد بود.
این تفاهم‌نامه با حضور روسای سازمان‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری‌های سه شهر در شهر مقدس قم، صبح چهارشنبه ۲۸ آبان ۹۹ به امضا رسید.
شهر شیراز که باعنوان سومین حرم اهل بیت (ع) در ایران شناخته می‌شود، با برخورداری از بناهای مذهبی متعدد و معروف، از قطب‌های مهم گردشگری مذهبی به‌شمار می‌رود؛ همچنین این شهر در تاریخ خود با لقب ملک سلیمان نیز شناخته شده است که نشان از جایگاه علما و بزرگان تصوف اسلامی دارد.
افزون بر حرم شاهچراغ (ع)، حرم علی بن حمزه (ع) از زیارتگاه‌های مهم این شهر به‌شمار می‌رود که نخستین حرم مطهر شیعیان است که در دوره دیلمیان در حدود ۱۱ قرن قبل ساخته شده است، همچنین حرم سید علاالدین حسین (ع) نیز در زمان اتابکان در اواخر قرن هفتم یا اوایل قرن هشتم هجری قمری ساخته شده‌است که ارزش تاریخی چشمگیری دارد.
جز اینها، برگزاری آیین‌ها و مراسم خاصی که در شیراز ریشه مذهبی دارد، همچون تعزیه و آداب و رسوم رمضانی در حرم‌های مطهر و وقف های مردمی از دیگر جلوه‌های اهمیت گردشگری مذهبی در این شهر است.
در شیراز ۲۳۵ مسجد وجود دارد که از این تعداد ۲۵ مسجد به دلیل ارزش های تاریخی و فرهنگی در فهرست ملی به ثبت رسیده است و هم اکنون یک هزار و ۲۴ امامزاده که دارای شجره نامه و موقوفات هستند و همچنین یک سوم مساجد تاریخی و امامزادگان کشور در این استان قرار دارد.