بازار ارز در روزهای اخیر و پس از شکست عامل اصلی فشارهای بی سابقه اقتصادی سه سال اخیر علیه کشورمان در فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، واکنش مثبت به این اتفاق نشان داد. یکباره حدود ۲۰ درصد قیمت ارز در بازار کاهش یافت و نزولی شدن روند کلی قیمتگذاری ارز در دو هفته اخیر نشانه های این واقعیت است که حداقل از لحاظ روانی، جامعه ایرانی و فعالان بازار ارز انتظار دارند تا پس از کنار رفتن ترامپ از قدرت، در تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران تغییراتی در جهت مثبت رخ دهد.
این امیدواری بر اساس شواهد مثبتی است که در ماه های اخیر برای بازگشت به برجام اعلام شده بود، که البته همچنان ابهام های فراوانی در پیش روی این موضوع وجود دارد. نکته جالب توجه این است که افراد و جریان هایی در داخل کشور با وجود این ابهامات، اما در تریبون های مختلف مصرانه بر انکار یا اشتباه بودن امیدواری ایجاد شده در بازار تاکید دارند.
مهدی نصرتی، دانش‌آموخته رشته اقتصاد و تحلیلگر بازار ارز، در همین رابطه در گفت و گو با ایرنا به تاثیر منفی رقابت های سیاسی در تحولات بازار ارز اشاره می کند و درباره عوامل موثر بر بازار ارز خاطرنشان کرد: می‌توان پنج عامل را بر تحولات این بازار موثر دانست، که شامل انتظارات تورمی موجود در جامعه، اثرات واقعی تحریم‌ها، ویروس کرونا، تدابیر سیاستگذاران اقتصادی و رقابت‌های سیاسی درون ساختار حاکمیتی کشور است.
رقابت‌های سیاسی یکی از موانع کاهش قیمت ارز
وی در ادامه با اشاره به کاهش نسبی انتظارات تورمی در پی اعلام نتیجه انتخابات آمریکا ادامه داد: در حقیقت از پنج عامل موثر بر بازار ارز، تنها عامل انتظارات تورمی بوده که در دو هفته اخیر تغییر محسوس داشته است و عوامل دیگر همچنان مشابه ماه‌ای گذشته در حال تاثیرگذاری هستند، اما در این شرایط متاسفانه به نظر می‌رسد رقابت‌های سیاسی داخلی عاملی است که بر خلاف انتظار، در جهت منفی به تاثیرگذاری در بازار مشغول است.
نصرتی تصریح کرد: این رقابت‌ها باعث شده است که در این روزها اتفاقات مثبتی که می‌شد انتظارش را داشت، در بازار ارز رخ ندهد، چرا که برخی جریان‌های سیاسی کشور، برای تضعیف جریان مقابل و عدم کامیابی طرف مقابل در مدیریت بازار ارز، سیگنال‌های منفی به جامعه می‌دهند و اعلام می‌کنند در هر صورت قرار نیست اتفاق مثبتی برای اقتصاد کشور رخ دهد.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: در شرایطی که دولت فعلی ایران در ماه‌های پایانی فعالیت خود به سر می‌برد و علاوه بر تحریم‌ها، کرونا هم فشار زیادی بر اقتصاد ایران وارد کرده است، متاسفانه رقابت‌های انتخاباتی که در سال آینده برگزار خواهد شد، باعث شده تا در مقابل شانس امکان نوعی مذاکره در جهت رفع سریع تحریم‌ها و حل معارضات بین‌المللی اقتصاد کشور، نوعی مقاومت وجود داشته باشد.
وی برای رفع این معضل سیاسی از دامن اقتصاد کشور اظهار امیدواری کرد: در چنین شرایط نامتعارفی اما این امیدواری وجود دارد که کلیت نظام، برای حل این مسائل ورود کند. در این صورت انتظار می‌رود که دستاوردهای قابل پیش‌بینی پیشرفت فرآیندهای حل تعارض‌های بین‌المللی کشور در حوزه اقتصادی، به نام کلیت نظام و نه دولت، دستگاه، جریان یا فرد خاصی ثبت شود. در آن صورت می‌توان امیدوار به حل پایدار بسیاری از مشکلات امروز اقتصاد کشور بود. باید باور داشته باشیم که تنها با حل این مشکلات است که می‌توان شاهد تغییر واقعی و پایدار در شرایط فعلی بازار ارز باشیم.
احتمال کاهش ۱۰ تا ۲۰ درصد دیگر از نرخ ارز
نصرتی در ادامه درباره پیش‌بینی خود از آینده بازار نیز توضیح داد: در آینده کوتاه‌مدت احتمالا پس از خروج ترامپ از کاخ سفید، با اندکی نزول بیشتر نرخ ارز مواجه خواهیم بود.
این اقتصاددان افزود: برآورد نرخ ارز در ایران را از چند روش می‌توان انجام داد که البته به جواب‌های بسیار متفاوتی نیز می‌رسیم. به لحاظ روش تراز پرداخت‌ها هر قدر که درآمدهای نفتی دولت در این سال‌ها در اثر تحریم کاهش پیدا کرده است به همان میزان نرخ ارز افزایش داشته است. طبیعتا اگر در دسترسی به درآمدهای ارزی نفتی گشایش حاصل شود، نرخ ارز نیز به همان نسبت کاهش می یابد.
وی ادامه داد: روش دیگر برای برآورد نرخ ارز، استفاده از حجم نقدینگی است. بر این مبنا طبق محاسبات اجمالی، نرخ دلار در محدوده ۲۳ الی ۲۴ هزار تومان قرار دارد. البته به لحاظ روش برابری قدرت خرید، این رقم برای اقتصاد ایران و در مقابل قدرت خرید مردم بسیار زیاد است. اما در مجموع بنده در کوتاه‌مدت انتظار کاهش قیمت دلار از کف قیمتی ۲۴ هزار تومان را در این شرایط ندارم.
وی خاطر نشان کرد: احتمالا در یکی دو ماه آینده در صورت عدم رخداد اتفاق ویژه‌ای، قیمت ارز بین این کف قیمتی و حداکثر سقف ۳۰ هزار تومان نوسان خواهد داشت و البته رفتن ترامپ می تواند ۱۰ الی ۲۰ درصد این ارقام را کاهش دهد.