تعدادی از شالیکوبی داران در مناطق مختلف استان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا علت این وضعیت را ترخیص برنج خارجی از گمرگات و تشدید محدویت‌های کرونایی می دانند و معتقدند که در این شرایط هیچگونه خرید و فروشی انجام نمی شود و بازار در انتظار تغییر وضعیت قرار گرفته است.
بررسی های میدانی خبرنگار ایرنا از شالیکوبی ها هم نشان می دهد که در حال حاضر برنج سفید به وفور در شالیکوبی ها وجود دارد ولی نه کشاورز حاضر به فروش محصولش با قیمت کنونی است و نه خریداری برای آن به صورت بازرگانی و عمده پیدا می شود.
کارشناسان و دست اندرکاران بازار برنج مازندران که عمدتا صاحبان کارخانه های شالیکوبی هستند ،آزاد شدن برنج های وارداتی از گمرگات را یکی از عوامل رکود بازار این محصول عنوان می کنند و معتقدند بازار در وضعیت توقع متضاد خریدار و فروشنده قرار گرفته و قفل شده است . به اعتقاد آنها در حالی که خریداران عمده برنج از نقاط مختلف کشور در انتظار کاهش قیمت برنج داخلی در پی عرضه نوع وارداتی آن هستند ، کشاورزان منتظرند تا تب ورود برنج خارجی به بازار بخوابد و قیمت ها افزایش پیدا کند.
اگرچه به نظر می رسد قیمت فعلی انواع برنج تولیدی داخل مازندران با محاسبه هزینه تولید باید تا حدود زیادی برای کشاورز و خریدار منصفانه باشد ، اما به اعتقاد کارشناسان فاصله قیمتی برنج داخلی با وارداتی تقریبا برابر شده است و به همین دلیل هم کشاورزان در این وضعیت ناراضی به نظر می رسند و حاضر به عرضه محصول کیفی خود با قیمت معادل محصول وارداتی که آن را " بی کیفیت " توصیف می کنند ، نیستند.
قیمت ارقام کیفی برنج مازندران مانند " طارم صدری " با برنج ارقام پرمحصول خارجی مانند برنج هایی که با نام " هندی " شناخته می شوند همواره در بازار دستکم ۱۰ هزار تومان بود ولی امسال به خاطر اعمال نرخ ارز نیمایی تقریبا برابر شده و توقع برنجکاران مازندران را افزایش داده است.
شالیکوبی داران مازندران می گویند تاجران برنج هم با وضعیتی که در حال حاضر وجود دارد که ناشی از افزایش قیمت برنج داخلی و خارجی و کاهش تقاضا از یک سو و اعمال محدودیت های کرونایی از سوی دیگر است ، خرید برنج از هر دو نوع داخلی و خارجی را متوقف کرده اند ف چون معتقدند با توجه به ریزشی شدن قیمت ارز ممکن است دچار ضرر و زیان شوند.
جنگ کیفیت
بررسی های میدانی خبرنگار ایرنا از قیمت امروز برنج های خارجی در فروشگاه های زنجیره ای مازندران و همچنین قیمت برنج های تولیدی در شالیکوبی های استان نشان می دهد که هم اکنون قیمت هرکیسه ۱۰ کیلوگرمی برنج وارداتی هندی ،پاکستانی و تایلندی بین ۲۳۰ تا ۲۵۰ هزار تومان است و و برنج طارم محلی مازندران که تا ۷۰ درصد برنج تولیدی استان را تشکیل می دهد نیز تقریبا برابر با برنج خارجی در هر کیلو گرم ۲۶تا ۲۷هزار تومان عرضه می شود.
یکی از آگاهان بازار برنج مازندران و از سهامداران شالیکوبی در بابل در توصیف وضعیت بازار برنج از عبارت " رکود سنگین " استفاده کرد و به خبرنگار ایرنا گفت : به رغم این که همچنان پس از گذشت حدود سه ماه از برداشت کشت اول برنج ، هنوز به طور متوسط تا ۶۰ درصد محصول آماده عرضه در شالیکوبی ها وجود دارد ، اما از دو هفته پیش همزمان با ورود برنج های خارجی و البته با کاهشی شدن قیمت دلار اصلا خرید و فروشی صورت نمی گیرد.
فتاح حسینی افزود : این که فاصله قیمتی برنج داخلی با خارجی به مرز برابری برسد ، بی سابقه است و اصلا برای کشاورزان قابل باور نیست به همین دلیل حاضر به فروش محصولشان نیستند.
وی با توضیح این نکته که رقم طارم محلی صدری و طارم هاشمی به لحاظ کیفی در طعم و پخت اصلا قابل مقایسه با بهترین گونه های ارقام پرمحصول خارجی نیست ، گفت : همواره بین برنج خارجی و تولیدی مازندران ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان فاصله قیمتی وجود داشت و این فاصله تا پیش از ترخیص برنج های وارداتی با ارز یارنه ای ۴۲۰۰ تومانی با برنج های خارجی وجود داشت ولی با نیمایی شدن واردات این فاصله از بین رفته است.
این فعال بازار برنج مازندران افزود : واردات برنج با ارز یارانه ای به نوعی همواره به ضرر شالیکاران بوده است چرا که هیچ موقع این محصول استراتژیک نتوانست قیمت واقعی خود را بر اساس هزینه تولید و این که برنجکاری درآمد اصلی کشاورزان شمال است، در بازار پیدا کند.
وی با ذکر این نکته که قیمت دیگر محصولات زراعی تولیدی داخل از جمله انواع حبوب امسال همانند دیگر کالاها تا سه برابر نسبت به سال گذشته بالا رفت ، گفت : برنج کیفی مازندران نه تنها نسبت به سال گذشته کمتر از ۲۰ درصد رشد یافته است ، اکنون قیمت آن با بی کیفیت ترین برنج وارداتی خارجی نیز برابر شده است.
این تاجر برنج مازندران با بیان این که همه کشاورزان و مسئولان کشاورزی استان نسبت به واردات و ترخیص برنج خارجی با قیمت ارز نیمایی حتی در زمان پیک تولید این محصول در داخل کشور مشکلی ندارند ، بیان داشت : این که اختلاف قیمت این دو گونه برنج به صفر برسد اصلا منطقی نیست چرا که علاوه بر بی نظیر بودن کیفیت برنج طارم مازندران ، به لحاظ مقدار تولید نسبت به ارقام پرمحصول اختلاف دو تا سه برابری دارد.
حسینی با بیان این که تا حدودی تقاضا برای خرید برنج طارم محلی از سوی برخی از تاجران با قیمت هر کیلو گرم ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان وجود دارد ، افزود : ولی در این شرایط کشاورزان حاضر به فروش محصولشان با این قیمت نیستند چون این قیمت نسبت به دو هفته پیش در هر کیلو گرم تا دو هزار تومان کاهش یافته است و به همین دلیل عرضه از سوی کشاورز متوقف شده است.
در انتظار رفع محدویت‌های کرونایی
یکی از کارشناسان اقتصاد کشاورزی مازندران هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت : بیشتر انبارهای استان مملو از برنج های تولیدی داخلی و خارجی است ولی عرضه و تقاضا برای داد و ستد برنج به صفر رسیده است و کسی حاضر به خرید و فروش نیست.
محمد پور موسوی افزود : فرصت فروش برنج طارم محلی با قیمت ۲۵ تا ۲۶هزار تومان و برنج های کیفی پر محصول نظیر ندا و شیروردی با نرح ۱۹ تا ۲۱ هزار تومان در شالیکوبی های استان وجود دارد ، ولی کشاورز توقع دارد تا برنج داخلی را حداقل تا هفت هزار تومان بیشتر از ارقام مختلف برنج خارجی بفروشد و حاضر به فروش محصولش نیست .
وی ادامه داد : از طرف دیگر با ترخیص برنج خارجی از گمرگات و برابری قیمت آن با برنج های داخلی و از سوی دیگر با کاهشی شدن قیمت دلار ، تاجر برنج نیز برای تقاضا در جدال با ریسک قرار گرفته است و حاضر نیست کیفیت برنج مازندران را در خرید و ارائه پیشنهاد قیمت در نظر بگیرد در حالی که منطقی این است که این تفاوت که همواره وجود داشته ، در نظر گرفته شود.
این کارشناس اقتصادی محدودیت های کرونایی را از دیگر عوامل رکود بازار برنج برشمرد و گفت : به نظر می رسد در آینده نزدیک بازار برنج رونق بگیرد چرا که با لغو محدودیت های کرونایی تردد خودرویی و از سر گیری فعالیت های مختلف صنوف ، بازار برنج نیز به حالت رونق بر خواهد گشت.
فرصت انتخاب برای مصرف کننده
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم با تایید رکود عرضه و تقاضای در بازار برنج استان گفت : به نظر می رسد رکود بازار برنج امروز به خاطر ریسک دوجانبه ای است که متوجه آن شده است ، به این معنی که خریدار قادر به پذیرش ریسک کاهش قیمت با توجه به ریزش نرخ ارز و احتمال اثرگذاری آن بر قیمت سایر محصولات نیست و از سوی دیگر کشاورز هم نمی خواهد محصولش را به قیمت برنج وارداتی بفروشد و احساس می کند با فروکش کردن تب ورود برنج خارجی و یکسان شدن قیمت ، بلاخره مصرف کننده انتخابش برنج داخلی خواهد بود.
عزیزالله شهیدی فر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با توضیح این که واردات برنج در حد نیاز واقعی با ارز نیمایی اصلا مشکل ساز نیست ، افزود : با توجه به افزایش تولید و دپوی برنج‌های داخلی و از همه مهم تر برابری قیمت های برنج داخلی با خارجی ، مصرف کنندگان می توانند از برنج تولیدی داخل که به مراتب کیفی تر است ، استفاده کنند.
وی در عین حال اعمال محدودیت های کرونایی مانند تعطیلی بسیاری از تالارهای پذیرایی و کاهش مشتری رستوران ها به خاطر بیرون بر شدن فعالیتشان را در وضعیت بازار برنج موثر دانست و گفت : اگرچه قیمت برنج به نسبت دیگر کالاها که تا سه برابر سال قبل افزایش داشتند ، بالا نرفت ، اما قیمت ۲۶ تا ۲۷ هزار تومان طارم محلی استان برای تولید کنندگان رضایتبخش است.
امسال ۲۱۴ هزار و ۳۴۰ هکتار از شالیزارهای مازندران زیر کشت اول برنج رفته بود. بر اساس اعلام جهاد کشاورزی حدود نیمی از این اراضی به دو روش نشا ء مجدد و رتون نیز زیر کشت دوم رفت که نتیجه آن در مجموع برداشت حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن شلتوک بوده است.
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد مردمان این استان است. مازندران با تولید بیش از یک میلیون تن برنج سفید ، ۴۲ درصد نیاز کشور را تامین می کند.