بحران‌های طبیعی و اجتماعی همچنان که نظم و روال زندگی را برهم می‌زنند همواره سوژه‌هایی جالب برای برخی از کنشگران اجتماعی هستند؛ در این مفهوم این موضوعات برای خبرنگاران، فیلمسازان، نویسندگان و فعالان اجتماعی از ارزشی مضاعف برخوردار بوده و آنان را به میدان می‌کشند.
این موضوع البته همواره خطرات بالقوه ای را برای این کنشگرانی که وارد میدان عمل می‌شوند تا ابعاد فاجعه را نشان دهند، مخاطرات را گوشزد کنند و یا نیاز به توجه و حمایت را برانگیزند.
در داستان کرونا و شیوع این بیماری به رغم تمام چالش‌هایی که برانگیخت، فرصتی فراهم شد تا سینماگران و فیلمسازان به عرصه بیایند و هریک بر اساس امکانات و جهان بینی خویش این معضل را به تصویر بکشند.
آنچه در ادامه می‌آید گفت وگوی خبرنگار فرهنگی ایرنا با عبدالمجید ذوالفقاری تهیه کننده مستند پرستاران است؛ مستندی که کرونا و معضلات آن را از جانب پرستاران یعنی کسانی که در خط مقدم مبارزه با این بیماری قرار داشته و دارند به تصویر می‌کشد.
رسالتی که مستندسازان بر عهده داشتند
این تهیه‌کننده تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و در اشاره به اهداف سازندگان این برنامه بیان کرد: همه‌گیری کرونا یک اتفاق و مشکل بزرگ برای تمام مردم دنیا و مردم ایران بود. بیماری و مشکلی که افق روشنی برای پایان آن وجود ندارد. چنانچه ممکن است با آمدن واکسن این بیماری ما یک سطح ایمنی خوب در برابر آن ایجاد کنیم و یا این‌که ناگزیر به همزیستی با این بیماری و این مشکل باشیم.
ما به واسطه این بیماری تعداد زیادی از هم‌وطنانمان را از دست دادیم و البته دولت برای مبارزه و مقابله با این بیماری برنامه‌ریزی‌ها و پیش‌گیری‌های زیادی را انجام داده‌است. در این مدت دوستان حوزه رسانه و بخصوص مستندسازان در این حوزه به میدان آمده‌اند و برای تبلیغ و ترویج و آگاهی سازی در رابطه با توجه به موضوع رسالتی را برعهده داشته‌اند و در این راستا فعالیت‌هایی را انجام داده‌اند. بر این اساس سازندگان مجموعه پرستاران هم خود را عضوی از این گروه می‌دانند.
کادر درمان ارتش ما هستند
ذوالفقاری در ادامه و در توضیح اهداف ساخت این مجموعه تصریح کرد: هدف ما از ساخت این مجموعه ۵ قسمتی در چند مورد خلاصه می‌شود؛ این‌که به یادآوری پیوسته و مداوم خطرات این بیماری نیاز داریم و طبیعی است که این هشدار و یادآوری ها با طولانی شدن روند این بیماری تیزی و تازگی خود را از دست می‌دهد؛ در نتیجه باید با استفاده از قالب و سبک و روش روش‌های مختلف برنامه‌سازی تاثیر این هشدارها را زنده و مؤثر نگه داریم.
موضوع دیگر یادآوری و تاکید بر اهمیت نقش پررنگ کادر درمان در این دوره بوده است؛ احساس ما این بوده است که در یک جنگ هستیم، و کادر بهداشت و سلامت کشور ارتش ما را در این مبارزه و تقابل تشکیل می‌دهند. پرستاران سربازان خط مقدم این نبرد هستند. مهم است که بگوییم که کار آن‌ها را می‌بینیم و سپاس‌گزار ایشان هستیم.
وی افزود: نکته مهم دیگر این است که این موضوع باید ثبت شود؛ باید در دهه‌های بعدی وقتی در مورد کرونا در اواخر دهه ۹۰ صحبت می‌کنیم، مردم و نسل حاضر در آن دوران بدانند که عده‌ای در راستای مبارزه با این بیماری چه کردند، چه فداکاری هایی کردند و چه اقداماتی را انجام دادند.
«پرستاران» تلاش‌های کادر درمان را زنده نگه می‌دارد
این تهیه کننده در توضیح نوع روایت به کار گرفته شده در مستند پرستاران گفت: شیوه امتحان شده و مکرری را در نوع روایت مستندهای اخیر این سال‌ها می‌دیدیم که در آن نگاه مصاحبه‌شونده به دوربین و به نوعی به چشمان مخاطب است؛ چون در انجام این مصاحبه ها با روایت‌های عاطفی پرستاران روبرو بودیم، این که از پس تردیدهایشان چطور با این موضوع مواجه شده‌اند، چطور احساس خطر کردند و چطور مانده‌اند و خاطرات تلخ و شیرینشان در روزهای مواجهه با بیماری کرونا، به نظر ما رسید که از این شیوه استفاده کنیم و بدین شکلِ ضبط مصاحبه در دوربین این برنامه را تدوین کنیم همراه با تصاویر افزودنی و آرشیوی که این به جذابیت‌های کار اضافه می کند.
نکاتی که در این مجموعه به آن اشاره‌شده درواقع مواردی هست که در مواجهه کادر پرستاری کرونا طرح می شود یعنی از لحظه‌ای که این افراد خبر ماجرا را در ووهان چین می‌شنوند، این‌که چه انگاره ای درمورد این موضوع دارند، این دغدغه که آیا ویروس و این شیوع به ایران می‌رسد یا نمی‌رسد و اگر برسد آیا به بیمارستان آن‌ها هم می‌رسد و وارد زندگی آن‌ها می‌شود یا نمی‌شود، این‌که این افراد دچار چه تردیدها و چه تصمیماتی می شوند همه مواردی است که در این مجموعه به آن پرداخته شده‌است.
وی افزود: پرستاران برخلاف سایر مشاغل مجبور بودند که انتخاب کنند؛ این‌که باشند و یا دیگر نباشند. این‌ها مواردی است که ما به آن پرداخته ایم.
این‌که این برنامه چه دستاوردی خواهد داشت به نوعی یادآوری کاری است که کادر درمان درحال انجام آن هستند؛ کاری که لحظه به لحظه با خطر و با زندگی آن‌ها سروکار دارد شاید ما را به این‌که با دقت و تامل بیشتری مسائل پیشگیرانه را رعایت کنیم تشویق کند و اثرگذار باشد؛ از سوی دیگر اگر پرستاران مشکلی دارند مشکل آنان را ببینیم و آن را حل کنیم. آن‌ها را دلگرم و تشویق کنیم و به آن‌ها بگوییم که به فکر ایشان هستیم.
پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کردیم
ذوالفقاری در تشریح تولید و ساخت این مستند یادآور شد: ما در طی ۸ روز ۳۲ پرستار را از بیمارستان‌های مختلف تهران در یک موقعیت استودیویی جمع کردیم؛ البته این برنامه در ساعات مختلف ضبط شد و مصاحبه‌ای مفصل با تک‌تک ایشان انجام دادیم؛ و هر کدام به حدود ۴۰ پرسش ما پاسخ دادند، برای ما این کار جدای از برنامه‌سازی ارزش تاریخ شفاهی داشت، چراکه فکر می‌کنیم که خوب است که این اسناد در آرشیو سازمان باقی بمانند.
وی افزود: ضمن این‌که با رعایت پروتکل ها تلاش کردیم که خطری از جانب برنامه متوجه این افراد و همین طور تیم برنامه‌سازی نشود.
مسئله مشکلات اقتصادی، تحریم‌ها، بیماری و… به هر صورت شامل حال ما هم شده‌است؛ ما همچنان داریم با قیمت‌های چند سال پیش کار می‌کنیم که کرونا بر این مشکلات دامن زد چنانچه ما راحت قادر به انجام سفر نبودیم و این‌که نتوانستیم بیمارستان‌های دیگر و یا سایر شهرها را پوشش دهیم از جمله مشکلاتی بود که با توجه به بیماری و هزینه‌ها دست‌وپای ما را بسته بود.
این تهیه کننده بیان کرد: به همین دلیل ناچار شدیم که به سطح بیمارستان‌های استان تهران (برخی از بیمارستان‌ها) بسنده کنیم ولی ای‌کاش می‌شد که به تمام کشور مراجعه کرده و پرستاران بیشتری از اقوام مختلف را از همه ایران در این برنامه مشارکت دهیم.
حجم راش‌ها و زمانی که برای مصاحبه با عزیزان پرستار گذاشتیم زمانی بالا هست و ما مقدار زیادی مصاحبه و تفسیر داریم و زمانی که این ۵ قسمت پخش شود و احساس کنیم (چنین بازخورد بگیریم) که مورد توجه و اقبال واقع شده است قاعدتاً می شود که کارهای کوتاه و بلند متنوع تری را در دستورکار قرار داد.
روایت «پرستاران» از ماندن یا نماندن
این مستند به کارگردانی حسن وزیرزاده، به تلاش کادر درمانی کشور برای درمان و رسیدگی به بیماران کرونایی پرداخته است. روایتگری این مستند را پرستاران تلاشگری برعهده دارند که از روزهای اول شیوع این ویروس مرگبار درخط مقدم جهاد پزشکی زحمات بی دریغ شبانه روزی انجام داده اند.
دراین مستند، با پرستاران و کادر درمانی بیمارستان های مسیح دانشوری، هاجر، بقیه الله، امیراعلم، شهدای تجریش، سینا، شهدای یافت آباد، امام خمینی(ره) و پیمانیه جهرم گفتگو شده است.
در این مستند، پرستاران از لحظه تصمیم گیری برای ماندن در خط مقدم مبارزه با مرگ یا رفتن به کنج عافیت می گویند. بیان حال و هوای شان از اولین روزهای مشاهده بیماران کرونایی، خاطرات تلخ و شیرین از بیماران و مواجهه با خانواده های شان از دیگر بخش های مجموعه پرستاران است که در ۵ قسمت ۲۵ دقیقه ای ساخته شده است.
مستند پرستاران کاری از موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی است که روزهای دوشنبه تا چهارشنبه و شنبه حدود ساعت ۱۷ از شبکه یک پخش می شود. عوامل دست اندرکار مجموعه مستند پرستاران عبارتند از تدوینگران: احمد رحمانیان، حسن وزیرزاده و محمدرضا قنبر نژاد. تصویر بردار: هادی داوودی مدیر تولید: حسین گل‌یار تهیه کننده و پرسشگر: مجید ذوالفقاری.
به گزارش ایرنا، در آغاز سال نو میلادی 2020 شیوع نوع جدیدی از بیماری حاد تنفسی (پنومونی) ویروسی در مرکز چین مشاهده شد. تعداد افراد مبتلا به آن نیز به‌سرعت در حال افزایش بود. پس‌آمدِ آن، مقام‌های بهداشتی کشور چین اعلام داشتند که مشکلی وجود دارد. علایم این بیماری پیش از گرفتار شدن بیماران به وضعیّت حاد تنفسی، شامل تب و سرفه خشک بود. این بیماری سبب مرگ تعدادی از مبتلایان شد. پزشکان این بیماری را COVID-19 نام‌گذاری و منشاء آن را ویروسی با نام SARS-COV-2 معرفی کردند. سفرهای هوایی، زمینی و حتی دریایی بینالمللی از آن زمان اجازه داد این ویروس در کشورهای دیگر گسترش یابد. با همه‌گیری این ویروس، گمانه‌زنی‌ها برای شناسایی منشاء ویروس شدت گرفت.
این ویروس منحوس کم کم وارد ایران شد و نشانه های اولیه ابتلای آن در زمستان سال گذشته مشاهده شد که بلافاصله توسط مسئولان کشوری و به ویژه دولت اقدامات لازم صورت گرفت. با شیوع بیشتر ایم بیماری در سطح کشور کار قرنطینه و همچنین درمانی شدت بیشتری گرفت.
با مجموعه اقدامات لازم و به موقع کشور توانست تا حدی بسیاری جلوی شیوع هرچه بیشتر این بیماری را گرفته و با ان به مقابله بپردازند.
با توجه به همه گیری و شیوع گسترده این بیماری در سطح کشور خوشبختانه همه ملت در همه مشاغل به ویژه حوزه درمان و آموزش پزشکی به میدان آمده و با تمام ظرفیت های لازم اقدام به مبارزه با آن کردند.
اهالی فرهنگ ، هنر و رسانه نیز همگام با دیگر کادر درمانی کشور و سایر اقشار از ابتدای شیوع این ویروس منحوس تمام تلاش و همت خود را برای مقابله و جلوگیری از شیوع و انتقال آن بکار بستند و همچنان نیز پای کار هستند و خواهند و بود.