به گزارش ایرنا، زمین‌خواری معضلی است که بیشترهای شهرهای کشور کم و بیش درگیر آن هستند و پرونده‌های متعدد کوچک و بزرگی نیز در دستگاه قضایی برای آنها تشکیل شده که شهرستان ارومیه نیز از این قاعده مستثنی نیست.
آن طور که به نظر می‌رسد در گذشته موضوع کوه خواری در کوه سیر ارومیه برای اولین بار توسط کوهنوردان منطقه مطرح شده ولی گویا با بی توجهی مسوولان و ورود نکردن اصحاب رسانه، تلاش‌های آنان برای جلوگیری از این اتفاق نامیمون نتیجه بخش نبوده است.
در همین راستا طی هفته گذشته انتشار تصاویری از ساخت و ساز در کوه "سیر" ارومیه توسط یک عکاس خبرنگار، موجی از توجهات عمومی را به خود جلب کرد؛ حساسیتی که با عنوان "کوه خواری در ارومیه" چند روزی به تیتر اصلی مباحث در شبکه‌های اجتماعی در آذربایجان غربی تبدیل شد.
با نیم نگاهی به موقعیت جغرافیایی کوه "سیر" ارومیه و پتانسیل گردشگری آن از جمله وجود کلیسای تاریخی و اجرای طرح تله کابین در این منطقه، می‌توان به راحتی حدس زد که چگونه برخی از فرصت طلبان برای تصاحب غیرقانونی این کوه و ساخت و ساز در بام شهر ارومیه عزم خود را جزم کرده‌اند.
هجوم سودجویان به کوه سیر ارومیه
در همین راستا بر آن شدیم تا به سراغ کاشفان نخست کوه خواری در کوه سیر ارومیه برویم، یعنی همان کوهنوردان؛ "کوشا رحمان‌زاده" یکی از کوهنوردان منطقه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه ساخت و سازهای غیرمجاز طی یک مدت خاص در گذشته در منطقه کوه سیر ارومیه به شدت افزایش یافته، گفت: این ساخت و سازهای غیرمجاز در گذر زمان شکل کوه را در برخی از نقاط دچار تغییرات اساسی کرده است.
وی افزود: فقط کوه خواری در این منطقه اتفاق نیفتاده است بلکه برخی از مالکان زمین‌های زراعی با تغییر کاربری و تفکیک غیرمجاز اقدام به ساخت و ساز در نقاط مختلف کوه کرده‌اند.
ساخت و ساز غیرمجاز در کوه سیر سیستم اکولوژیک منطقه را تغییر داده است
این کوهنورد ارومیه‌ای مدعی شد که در گذشته کوه سیر ارومیه میزبان گونه‌های مختلفی از پرندگان وحشی بوده که امروز دیگر اثری از این پرندگان نیست؛ او ادعا دارد که ساخت و ساز در این کوه سبب شده تا پرندگان دیگر این منطقه را محلی امن برای خود ندانند؛ البته تلاش‌های خبرنگار ایرنا نیز برای پیگیری این ادعا از سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی بی نتیجه ماند.
وی همچنین به قطع تعداد زیادی از درختان در این منطقه اشاره کرد و گفت: قطع یقین در آینده‌ای نزدیک شاهد جاری شدن سیل از این منطقه به سمت روستاهای پایین دست کوه سیر ارومیه خواهیم بود.
هدف سودجویان از ساخت و ساز در کوه سیر ارومیه چیست؟
علی ایمانی یکی دیگر از کوهنوردان این منطقه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به نبود هیچگونه امکانات رفاهی و خدماتی از جمله آب، برق و گاز در این منطقه، گفت: معلوم نیست که سودجویان با چه هدفی در این منطقه اقدام به ساخت و ساز ویلا می‌کنند چرا که این منطقه امکانات رفاهی لازم برای زندگی را ندارد.
وی افزود: متاسفانه فقط موضوع کوه خواری مطرح نیست؛ برخی از این افراد به طور خودسر اقدام به احداث سیل بند در کوه سیر ارومیه کردند و یا برخی دیگر برای ساخت و ساز انجام شده در دل کوه یک مسیر ارتباطی از طریق جاده احداث کردند.
وی اضافه کرد: "متاسفانه دستگاههای اجرایی مرتبط با الفاظ بازی کرده و در برخی مواقع این ساخت و سازهای غیرمجاز را مصداق کوه خواری نمی‌دانند؛ بنده از آقایان مسوول سوال می‌کنم که کوه خواری یا ساخت و ساز غیر مجاز، آیا در ماحصل این اتفاقات نامبارک در تخریب این کوه تغییری ایجاد می‌کند؟"
ایمانی با بیان اینکه ما انسان‌ها میراث دار طبیعیت نیستیم، اظهار داشت: طبیعت به ما به ارث نرسیده است؛ ما باید امانت دار طبیعت برای رسیدن به دست آیندگان باشیم.
تایید کوه خواری در کوه سیر ارومیه
"شاهرخ نجاری" مسوولی است که فقط چند روزی از انتصاب وی به عنوان بخشدار مرکزی ارومیه می‌گذرد؛ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تایید کوه خواری در کوه سیر به این مورد نیز اشاره کرد که این موضوع در دوره مسوولیت وی رخ نداده است.
وی در رابطه با پرونده کوه خواری در این کوه، گفت: یکی از مالکان اراضی کشاورزی در این منطقه اقدام به تغییر کاربری ۱.۵ هکتار از اراضی خود کرده و علاوه بر ساخت و ساز غیرمجاز، مقدار یک هزار متر مربع از زمین‌های متعلق به منابع ملی در اختیار منابع طبیعی را نیز به این ساخت و ساز به صورت غیرمجاز الحاق کرده بود.
بخشدار مرکزی ارومیه ادامه داد: این فرد خاطی با قبول تخلفات رخ داده از سوی خود، هرچند به دادگاه معرفی نشد ولی طی یک تعهد محضری متعهد شد تا علاوه بر بازگرداندن یک‌هزار متر مربع از زمین‌های منابع ملی تحت تصرف خود، هیچگونه ساخت و سازی نیز در اراضی کشاورزی متعلق به خود در اطراف کوه سیر نداشته باشد.
وی با بیان اینکه فرد مذکور بابت ساخت و ساز غیرمجاز مشمول جریمه شده است، افزود: مالکان زمین‌های اراضی در کوه سیر ارومیه اجازه هیچگونه تغییر کاربری را ندارند.
نجاری با اعلام اینکه پرونده دیگری تحت عنوان کوه خواری در این منطقه به ثبت نرسیده است، گفت: تخریب‌های انجام شده به اندازه‌ای نیست که با آغاز فصل بارش‌ها خطر سیل مناطق پایین دستی را تهدید کند.
موقیعت گردشگری کوه سیر، سودجویان را به خود جلب کرده است
فرماندار ارومیه معتقد است که کوه سیر به دلیل موقعیت گردشگری منحصر به فرد خود، مورد طمع سودجویان واقع شده است.
وی با بیان اینکه کوه سیر ارومیه از معدود کوه‌هایی می‌باشد که به محدوده شهری چسبیده است، گفت: این کوه نه تنها بام شهر ارومیه محسوب می‌شود بلکه با دارا بودن یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان و واقع شدن طرح تله کابین در این منطقه، یکی از مناطق مهم گردشگری محسوب می‌شود.
"علیرضا ملامحمدی زاده" در رابطه با چرایی غفلت در گذشته از ساخت و ساز در این منطقه، اظهار داشت: روستای سیر به دلیل اینکه کمتر از ۲۰ خانوار جمعیت دارد، دارای دهیاری نیست و همین موضوع سبب شده تا برخی سودجویان از آن در راستای پیشبرد اهداف خود سوء استفاده کنند.
وی در رابطه با اقدامات دولت برای جلوگیری از تخریب کوه سیر در این منطقه، گفت: در همین راستا با توجه به شرایط ویژه این منطقه از اداره کل میراث فرهنگی خواسته شده تا دستورالعملی در راستای چگونگی ساخت و ساز در این منطقه تدوین کند که پس از تایید بنیاد مسکن در منطقه اجرایی شود.
وی اظهار کرد: تا تصویب و اجرایی شدن این دستورالعمل، هیچ ساخت و سازی در این منطقه انجام نخواهد شد.
درخواست از شهروندان برای گزارش ساخت و سازهای غیرمجاز
ملامحمدزاده از شهروندان خواست تا هرگونه ساخت ساز در کوه سیر ارومیه، تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تخریب کوه را فورا به فرمانداری اعلام کنند تا در سریعترین زمان اقدامات بازدارنده صورت گیرد.
دستورالعمل حفظ بافت کوه سیر منتظر تایید نهایی است
به نظر می‌رسد که دستورالعمل‌های اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری، نقطه پایانی بر فرصت طلبی سودجویان در این منطقه خواهد بود؛ در همین راستا و برای اطلاع از نهایی شدن این دستورالعمل‌ها، "جلیل جباری" مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اعلام اینکه مطالعات در رابطه با حدود و چگونگی ساخت و ساز در مناطق روستاهای گردشگری به پایان رسیده است، گفت: این مطالعات به اداره کل راه و شهرسازی استان ارسال شده و منتظر تایید نهایی دبیرخانه کارگروه امور زیربنایی است.
وی با قدردانی از معاونت عمرانی استانداری آذربایجان غربی و فرماندار ارومیه در پیگیری تخریب کوه سیر و ساخت و سازهای غیرمجاز در آن منطقه، بیان کرد: به دلیل اینکه روستای سیر کمتر از ۲۰ خانوار جمعیت دارد، طرح هادی از سوی بنیاد مسکن در این منطقه اجرا نمی‌شد که با پیگیری مسوولان دولتی طرح هادی در این روستا نیز به دلیل شرایط خاص موجود، اجرا خواهد شد.
دولت در بحث برخورد با زمین‌خواری با کسی تعارف ندارد
آیدین رحمانی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه دولت در بحث زمین خواری با احدی تعارف ندارد، گفت: استاندار به عنوان مقام عالی استان نیز در راستای مقابله با هرگونه کوه خواری یا زمین خواری حساسیت ویژه‌ای دارد که همین موضوع روند مبارزه با فساد را در استان بهبود می‌بخشد.
وی با بیان اینکه هرگونه ساخت و ساز بدون اخذ پروانه در منطقه سیر ارومیه غیرمجاز تلقی خواهد شد، اظهار داشت: خاطیان به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
رحمانی همچنین با تاکید بر برخورد جدی با تغییر کاربری اراضی کشاورزی در منطقه، بیان کرد: هرگونه تغییر کاربری بدون کسب مجوزهای لازم، جرم تلقی می‌شود.
وی همچنین با قدردانی از رسانه‌ها در پیگیری برخورد با سودجویان در بحث ساخت و سازهای غیرمجاز و کوه خواری در منطقه سیر ارومیه، گفت: برخورد با فساد یک مطالبه عمومی است و دولت تدبیر و امید در این راستا و برای مبارزه با فساد عزم جدی دارد.
آنطور که به نظر می‌رسد همدلی مردم با دولت در مبارزه با کوه خواری و زمین خواری می‌تواند نقطه عطفی برای الگو برداری از این موضوع در برخورد با فساد در سایر زمینه‌ها باشد.
گزارشات محلی از مردم منطقه نیز حاکی از آن است که مردم روستای سیر ارومیه از اقدامات باز دارنده فعلی برای جلوگیری از ساخت و ساز غیر مجاز و تغییر کاربری اراضی کشاورزی در منطقه رضایت کافی دارند و جلوگیری از کوه خواری را اقدامی مناسب در جهت حفظ بافت فرهنگی و جغرافیایی منطقه می‌دانند.
کوه سیر ارومیه چسبیده به محدوده شهری منطقه بالانشین ارومیه است که به دلیل ویژگی خاصی گردشگری، قبل از ایام کرونا همه روزه میزبان بسیاری از شهروندان بوده است.