به گزارش ایرنا، روسیه از ۲۰۰۸ که ۱۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بدهی خود را به عراق بخشید، روابط انرژی خود را با بغداد از طریق عقد قرارداد چهار میلیارد دلاری با عراق آغاز کرد تا بخشی از پسرفت مناسبات دو جانبه ای که در نتیجه اشغال عراق در ۲۰۰۳ آسیب دیده بود، جبران کند.
روس ها از آن زمان، ورود آرام خود را به بخش انرژی در عراق کلید زدند که بخش اعظم آن، از دروازه کردستان عراق بوده است.
دو شرکت بزرگ نفتی روسیه «لوک اویل» و «گاز پروم» در ۲۰۱۲ با قراردادهای نفتی با دولت محلی اقلیم کردستان عراق، روابط انرژی را با این کشور آغاز کردند.
در ۲۰۱۷ با وجود مخالفت صریح بغداد، از قراردادهای نفتی برخی شرکت های روسی با اربیل اما شرکت «روس نفت» قرارداد ۳.۵ میلیارد دلاری را با اقلیم کردستان عراق برای توسعه صادرات نفت این اقلیم به ترکیه را امضا کرد.
در سطح نظامی نیز روسیه و عراق در ۲۰۱۵ (اوج جنگ عراق با داعش) قرارداد بزرگ چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری برای خرید ۴۰ فروند بالگرد پیشرفته جنگی «ام.آی ۳۵» و «ام.آی ۲۸» موسوم به «شکارچی شب» امضا کردند، اما عراقی ها توانست فقط چهار فروند از آنها را دریافت کنند.
این درحالی است که آمریکا همچنان با خرید سامانه های دفاعی و رادارای پیشرفته از روسیه از جمله «اس ۳۰۰ و اس ۴۰۰» جلوگیری می کند که با اعتراض نمایندگان پارلمان عراق روبرو شده است.
به عقیده این نمایندگان، برخورداری بغداد از این سامانه آزادی عمل آمریکا برای پرواز در آسمان عراق را محدود و این کشور را به روس ها در زمینه تسلیحاتی نزدیک می کند و از همین رو است که آمریکا مخالف خریداری سامانه های پیشرفته از سوی عراق است و خود نیز سامانه پیشرفته راداری و دفاع هوایی در اختیار این کشور قرار نمی دهد.
اما به نظر می رسد که سفر جاری «فواد حسین» وزیر خارجه عراق بتواند پرونده راکد تسلیحاتی عراق با مسکو را بار دیگر به جریان بیاندازد.
وزیر خارجه عراق روز چهارشنبه در کنفرانس مطبوعاتی گفت که با «سرگئی لاوروف» همتای روس خود درباره مسائل نظامی و تسلیحاتی بحث و گفت و گو کرده است. او در پاسخ به سوالی درباره قصد بغداد برای خرید سامانه های دفاعی از مسکو نیز گفت که قرار است «جمعه عناد سعدون» وزیر دفاع کشورش برای بحث درباره جزئیات همکاری نظامی بزودی به مسکو سفر کند.
وزیر خارجه روسیه نیز به طور زیرکانه برای کاستن از حساسیت ها نسبت به همکاری کشورش با عراق بویژه در زمینه تسلیحاتی گفت که روسیه با توسعه روابط با عراق، مانع همکاری این کشور با کشورهای دیگر از جمله قدرت های غربی نخواهد شد.
وی با اشاره به نقش مهمی سنتی روسیه در تقویت توانمندی دفاعی عراق بویژه در مبارزه با تروریسم افزود که کشورش آماده است تا هر نوع نیاز عراق به محصولات صنایع دفاعی روسیه را برطرف کند.
در این میان، انتخاب زمان سفر وزیر خارجه عراق به روسیه را نیز می توان گام زیرکانه دیگری از سوی این کشور برای حساس نکردن آمریکا بویژه در سایه تمایل مسکو برای تقویت همکاری نظامی با بغداد دانست زیرا این سفر درحالی انجام می شود که آمریکا دوران گذار ریاست جمهوری را سپری می کند و سرگرم مسائل داخلی خود است و از دوره دولت کنونی زمان زیادی باقی نیست و دولت جدید نیز هنوز روی کار نیامده است.
در بخش اقتصادی نیز روسیه تلاش دارد تا حضور خود در بازار عراق بویژه در بخش انرژی و تجاری را تقویت و سهم بیشتری از آن را از آن خود کند؛ امری که وزیر خارجه روسیه در کنفرانس مشترک خود با همتای عراقی بر آن تاکید می کند و می گوید که روابط در بخش انرژی بین دو کشور قوی است و حجم سرمایه گذاری روسیه در طرح های انرژی عراق به ۱۳.۵ میلیارد دلار می رسد و همکاریها در این عرصه ها درحال گسترش است.
افزایش همکاری انرژی و تجاری همان محوری است که هیات عراقی نیز به دنبال آن است زیرا وزیران نفت و تجارت عراق در این سفر فواد حسین همراهی می کنند.
در همین راستا، دوطرف همکاریهای اقتصادی، سرمایه گذاری و تجاری و فنی را امروز در چارچوب کمیسیون اقتصادی مشترک بررسی می کنند و قرار است هیات عراقی با وزیر انرژی روسیه ملاقات کند که به عقیده تحلیلگران، رایزنی عراق با مسکو برای افزایش سهم فروش نفت عراق در چارچوب «اوپک پلاس» از جمله محورهای آن خواهد بود.
عراق و روسیه همچنین امضای ۱۴ یادداشت تفاهم همکاری اقتصادی و اجرایی کردن آن در دستور کار خود دارند که نشان از عزم دو کشور برای تقویت هرچه بیشتر روابط اقتصادی و تجاری دارد.
اما در این میان، همکاری های سیاسی و امنیتی در مبارزه با تروریسم و کمک به حل بحران های منطقه نیز از نگاه رهبران دو کشور دور نمانده و آنها بر تداوم آن در قالب مرکز چهار جانبه تبادل اطلاعات و همکاری های امنیتی متشکل از جمهوری اسلامی ایران، روسیه، عراق و سوریه برای مبارزه با تروریسم و فعال سازی بیشتر آن و نیز مذاکره درباره مسائل منطقه ای با تمرکز بر وضعیت سوریه و اوضاع خلیج فارس و وضعیت یمن تاکید می کنند.
با این اوصاف، به نظر می رسد که آینده با اجرایی شدن مذاکرات و امضای یادداشت تفاهم های روسیه و عراق شاهد افزایش همکاری های دوطرف و به تبع آن اختصاص سهم بیشتری از بازار سرمایه گذاری، اقتصادی، نفتی و تسلیحاتی عراق به روسیه خواهد بود.