به گزارش ایرنا، اجرای طرح‌های آبخیزداری در کنترل و مهار سیلاب، کنترل فرسایش خاک، کاهش خسارت‌های ناشی از سیلاب، توسعه و تقویت پوشش گیاهی کنترل هرز آب‌ها، تغذیه سفره‌های زیرزمینی، تغذیه سفرهای زیرزمینی و افزایش آب رودخانه و چشمه تأثیرگذار است.
اجرای این طرح‌ها در چهارمحال و بختیاری با توجه به توپوگرافی منطقه و بالا بودن میزان فرسایش خاک و همچنین خروج ۸۰ آب ناشی از بارش‌ها به عنوان یک ضرورت است که در چند سال گذشته مورد توجه از سوی مردم، خیران و همچنین مسؤولان استان قرار گرفته است.
عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در سه بخش بیومکانیک، بیولوژیک و مکانیک از جمله مرتعداری، جنگل‌کاری، ایجاد و افزایش پوشش گیاهی و فضای سبز، احداث بند و سد خاکی، چاله‌های فلسی و تورکینست(Turkeynest) به منظور جلوگیری و کاهش عوامل تخریب منابع طبیعی از جمله سیل، خشکسالی، تغییر اقلیم، مقابله با کمبود و بحران آب و بیابان‌زایی اجرا می‌شود.
هم‌اکنون در چهارمحال و بختیاری یکهزار و ۶۲۳ مورد سازه سنگی و ملاتی، ۳۲۴ سازه گابیونی، ۱۰۰ سازه خشکه چین و ۱۳۹ سازه سیلاب، ساحل سازی، سد زیرزمینی، دیوار حایل و تورکینست احداث شده است.
اجرای طرح‌های آبخیزداری از مهمترین پایه‌های توسعه است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اهمیت اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در استان گفت: آبخیزداری به عنوان یک عامل تجدید شونده و زیرساخت توسعه هر کشور و جامعه است که با بهره‌برداری اصولی، علمی و پایدار از منابع طبیعی در بستر زمان پایدار می‌شود.
سید اسماعیل صالحی افزود: بهره‌برداری غیراصولی از منابع طبیعی باعث می‌شود آب‌های ناشی از بارش‌ها به سرعت از دسترس خارج و استان و منطقه را با بحران کم‌آبی مواجه کند و یا زمینه وقوع سیل‌های ویرانگر و ایجاد خسارت‌های جانی و مالی فراوان را فراهم، فرسایش شدید و هدر رفت خاک حاصلخیز، از بین رفتن کیفیت آب‌ها از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، پر شدن مخازن سدها و تأسیسات آبی از رسوب و لغزش زمین را به دنبال داشته باشد.
وی اظهار داشت: هم‌اکنون در استان مدیریت حوضه‌های آبخیز با نگاه جامع‌نگری و پرداختن به جنبه‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دنبال می‌شود و بیشتر اثربخشی مدیریت در این حوزه‌ها در راستای تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و افزایش بهره‌وری آب و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی است.
چهارمحال و بختیاری سر منشا سه حوضه آبخیز است
مدیرکل منابع طبیعی و چهارمحال و بختیاری گفت: این استان یک میلیون و ۶۴۰ هزار و ۳۴۶ هکتار مساحت دارد که شامل سه حوضه کارون، دز و زاینده‌رود است و اجرای طرح‌های آبخیزداری در قالب طرح‌های مکانیکی، بیومکانیکی و بیولوژیک به صورت مشارکتی و مدیریت جامع یک ضرورت است.
وی اظهار داشت: حوضه کارون و دز که ۸۸ درصد مساحت این استان را تشکیل می‌دهد و یک میلیون و ۴۴۷ هزار و ۹۷۴ هکتار مساحت استان است و حوضه زاینده‌رود ۹ درصد مساحت استان است با مساحتی بیش از ۱۳۲ هزار ۸۹۷ هکتار و حوضه فاقد سد که سه درصد مساحت استان است با ۵۹ هزار و ۴۵۵ هکتار است.
صالحی اظهار داشت: یک میلیون و ۶۳۵ هزار ۱۵۰ هکتار معادل ۳۸ درصد مساحت استان برای اجرای طرح‌های آبخیزداری طرح مطالعاتی انجام شده و ۷۰۳ هزار و ۷۰۴ هکتار به مرحله اجرا رسیده است.
وی به اقدامات مؤثر و اجرایی از ابتدای تاکنون در سطح حوضه‌های آبخیز استان اشاره کرد و گفت: تاکنون ۷۳ بند خاکی با مجموعه ظرفیت مخازن ۲۱.۴ میلیون متر مکعب و حجم سالانه استحصال آب از طریق نفوذ و بهره‌برداری ۶۳ میلیون مترمکعب در استان ایجاد شده است.
صالحی افزود: در استان یکهزار و ۶۲۳ سازه سنگی و ملاتی، ۳۲۴ سازه گابیونی، ۱۰۰ سازه خشکه چین، ۱۳۹ سازه پخش سیلاب، ساحل سازی، سد زیرزمینی، دیوار ساحلی و تورکینست احداث و در حال بهره‌برداری است.
به گفته وی، اجرای این طرح‌ها در راستای کنترل رسوب، جلوگیری از فرسایش خاک، افزایش زمان تمرکز بندهای خاکی و افزایش زمان تمرکز بندهای سنگی و ملاتی، کاهش دبی و تغذیه آبخوان‌هاست.
بررسی چالش‌های حوضه‌های آبخیز در چهارمحال و بختیاری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری مهمترین چالش‌های حوزه آبخیز در استان را تغییر اقلیم، خشکسالی، کاهش بارش و تغییر نوع بارش از جامد به مایع، مدت زمان و شدت بارش، افت سطح آب‌های زیرزمینی ریزگردها، جنگل تراشی تخریب عرصه‌های جنگلی و مرتعی، وجود دام مازاد بر ظرفیت مراتع، فرسایش و رسوب عنوان کرد.
به گفته وی، هم‌اکنون میزان فرسایش و رسوب خاک در استان از میانگین جهانی و کشوری بالاتر است به گونه‌ای که میانگین فرسایش خاک در دنیا پنج تن هکتار در سال، در ایران ۱۵ تن در هکتار در سال و در استان ۲۰ تا ۲۵ تن در هکتار در سال است.
صالحی گفت: یکی از راه‌های مؤثر در کاهش فرسایش خاک در استان اجرای عملیات بیولوژیک، بیومکانیک و ایجاد سازه مکانیک است.
وی به ممنوع شدن برداشت آب از هشت دشت استان، افت شدید آب سفرهای زیرزمینی، فرونشست بیشتر دشت‌های استان به ویژه دشت خانمیرزا و شهرکرد، تشکیل کانون داخلی ریزگردها در دشت‌های استان، به وجود آمدن سیلاب عظیم در سطح استان به دلیل شیب زیاد بارندگی، زمین لغزش و رانش زمین به عنوان چالش‌های دیگر در حوضه آبخیز استان اشاره کرد.
صالحی افزود: نفوذ آب در زمین جنگلی حدود هفت دقیقه، زمین کشاورزی ۴۶ دقیقه و زمین بدون پوشش گیاهی چهار ساعت و ۶ دقیقه زمان نیاز دارد که نفوذپذیری آب در اراضی جنگلی و مرتعی ۴۰ برابر خاک بدون پوشش است.
به گفته وی، اهمیت پوشش جنگلی و مرتعی در کاهش سیل‌پذیری حوضه‌ها و نفوذپذیری و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی و تولید آب نقش بسزایی خواهد داشت.
۲۳۰ میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی به اجرای طرح‌های آبخیزداری در چهارمحال و بختیاری اختصاص داده شد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: امسال ۲۳۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری اختصاص داده شد عملیات‌های مکانیکی، بیومکانیکی و بیولوژیک اختصاص یافته که در قالب ۳۴۰ طرح در حوزه جنگل و آبخیزداری به منظور کاهش زیان‌های سیل، تقویت سفره‌های زیرزمینی و توسعه پایدار دشت‌ها اجرا شده است.
وی اظهار داشت: سال گذشته نیز بیش از ۴۰۰ میلیارد ریال اعتبار از محل صندوق توسعه ملی به اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری استان اختصاص داده شد، که نسبت به سال ۹۷ این میزان ۲ برابر افزایش داشت.
به گزارش ایرنا، در چهارمحال و بختیاری با ۱.۶ میلیون هکتار وسعت ۴۵ حوضه آبخیز وجود دارد که اجرای طرح‌های آبخیزداری مکانیکی و بیولوژیک و بیومکانیک در استان به صورت تلفیقی اجرا می‌شود.
استان چهارمحال و بختیاری با مساحت حدود ۱۶ هزار و ۵۳۳ کیلومتر مربع مساحت یک درصد از مساحت کل کشور را شامل می‌شود که ۸۶.۵ درصد این میزان مساحت را مراتع و جنگل تشکیل می‌دهد.