یکی از مشکلاتی که این روزها برنامه‌سازان تلویزیونی و تولیدکنندگان محتواهای فرهنگی با آن دست به گریبان هستند بحث رعایت پروتکل‌های بهداشتی و الزامات پیشگیری از شیوع کرونا است. از سویی باید برای مردمی که دائم تشویق به ماندن در خانه می‌شوند برنامه تولید شده و آنان ترغیب به گذراندن بخشی از ساعات خود از طریق تماشای تلویزیون شوند و از سوی دیگر برنامه‌سازان و تولیدکنندگان محصولات فرهنگی در این دوران تحت فشار رعایت موارد بهداشتی و حفظ سلامت عوامل هستند.
موضوعی که در کاهش افراد حاضر در ساخت یک برنامه، ضدعفونی‌کردن دائمی استودیوها و محل فیلمبرداری، ترس مهمان‌ها و انصراف آنها از حضور در برنامه به دلیل ابتلاء به کرونا خود را نشان می‌دهد.
گفت وگوی خبرنگار فرهنگی ایرنا با هادی خدادی، تهیه کننده برنامۀ دست در دست را می‌خوانید.
برنامه‌ای با هدف انتقال آرامش به مخاطبان
خدادی در ابتدا و توضیح اهداف سازندگان از تولید برنامه‌ای با چنین مختصاتی بیان کرد: دست در دست برنامه‌ای شبانه است که هدف از تولید آن تاثیرگذاری بیشتر و در نظر گرفتن نیاز مخاطب بوده به نحوی که آورده‌ای برای بینندگان و مخاطبان داشته باشد. این موضوع در برنامه‌سازی به عنوان یک اصل باید در نظر گرفته شود؛ اینکه نیاز مخاطب تا چه اندازه در برنامه دیده شده و برای برآورده شدن آن برنامه ریزی شود.
وی افزود: یکی از نیازهای امروز مخاطب در فضای فعلی جامعه که متاثر از انتشار ویروس کروناست، ایجاد آرامش در درجه اول و سپس پرداختن به افرادی است که در گروه‌های جهادی برای کمک به هم‌نوع از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند.
دست در دست به افراد تاثیرگذاری می‌پردازد که در بزنگاه‌های مختلف اجتماعی همراه مردم بوده‌اند. این افراد که می‌توانند صاحب نام یا چهره شناخته‌شده‌ای هم نباشند در جدیدترین میدان همدلی یعنی دوران شیوع کرونا گام‌های موثری در یاری رساندن به همنوعان خود برداشته‌اند.
این تهیه کننده یادآور شد: البته زمان ما برای پیش‌تولید این برنامه کم بود؛ اما همه تیم برنامه‌سازی تلاش کرد دست در دست برنامه مخاطب محوری باشد که آرامش هم در آن لحاظ شده باشد و مردم در شب‌های پاییز با رنگ‌ها و حال و هوای پاییزی دور هم جمع شوند و از بخش‌های موشن‌گرافی با نام «قاب خیال» اطلاعات جالبی درباره کسانی کسب کنند که طی تاریخ و در بزنگاه‌های مختلف از مهرورزی به مردم خود دریغ نکرده‌اند.
تیم تخصصی برنامه‌ساز ما تیمی ۴۰ نفره است که نزدیک به ۵ سال است در گونه‌های مختلف برنامه‌سازی اعم از ترکیبی، مستند گزارشی، نمایشی و برنامه زنده به تولید برنامه‌های تلویزیونی پرداخته.
وی افزود: این برنامه به سفارش سازمان تبلیغات اسلامی ساخته شده و شناسایی و معرفی گروه‌های جهادی و پرداختن به فضای همدلی در جامعه به عنوان رویکرد اصلی در نظر گرفته شده است. از این رو گزارش‌هایی از سراسر کشور تولید میشود که همراهی اقشار مختلف مردم در این دوران به عنوان خط محوری آن برگزیده شده است.
فضای قصه‌محور دست در دست
خدادی در مورد روند اجرای برنامه و انتخاب مجری توضیح داد: انتخاب مجری برای برنامه‌ها همواره یک چالش اصلی به شمار می رود که در ارتباط با مخاطب نیز تاثیر بسزایی دارد. ما برای انتخاب مجری سراغ سلمان فرخنده رفتیم که علاوه بر صدایی گرم و شبیه به زنده یاد خسرو شکیبایی، خودش نویسنده و بازیگر است و سابقه گویندگی هم دارد، این اتفاق فضایی آرام را به این برنامه شبانه تزریق می‌کند.
وی افزود: از آنجا که فضای برنامه قصه‌محور است و هر شب از قصه‌های ارسالی یکی انتخاب و در برنامه خوانده می شود؛ در کنار حضور هنرمندان، ورزشکاران و عزیزان گروه‌های جهادی از مهمانانی در برنامه بهره بردیم که صداهای گرم و آشنا و جادویی‌شان برای مردم خاطره ساز است. دوبلورهایی مثل نصرالله مدقالچی، داود نماینده و گوینده‌هایی که در ادامه افتخار میزبانی‌شان را خواهیم داشت.
همچنین در قالب پویش مردمی «قرار پاییزی» از مردم درخواست کردیم قصه‌ها و نوع مواجهه خود با کرونا را قالب نوشته، صوت و تصویر برای ما بفرستند و از بین این آثار، برگزیده‌هایی انتخاب و جوایزی به آنها تعلق می‌گیرد. همچنین در ساخت مستند و … نیز از آنها استفاده خواهیم کرد.
تهیه کننده دست در دست تصریح کرد: بخش دیگری از این برنامه با عنوان قاب خیال کسانی را مدنظر قرار می‌دهد که در تاریخ معاصر ایران تاثیرگذار بوده‌اند و کار خیر انجام داده و نسبت به بقیه مردم دغدغه‌مند بوده‌اند؛ این قاب را به امروز وصل کرده‌ایم که اگر این افراد امروز حضور داشتند در کجا ایستاده بودند؛ مثلاً اگر غلامرضا تختی بود، اگر عباس دوران بود یا رئیس‌علی دلواری بود در کجای این داستان قرار می‌گرفت.
وی ادامه داد: هر شب دو مهمان داریم که در یک طبقه‌بندی ورزشی، فرهنگی قرار دارد یا مهمانی انگیزشی است؛ مثلاً هفته پیش مهمان ما حسن انوشه (روانشناس) پس از آن لاله اسکندری (هنرپیشه سینما و تلویزیون) بود. یکی از اشتراکات این مهمانان نیز درگیری‌شان با کرونا بوده است. مثلاً خانم اسکندری، آقای سعید بیابانکی یا نصرالله مدقالچی مبتلا به کرونا شده‌اند و خوشبختانه سلامتی خود را باز یافته‌اند. عموماً کسانی مهمان ما می‌شوند که با این موضوع درگیر بوده‌اند یا در مورد حال‌وهوای این موضوع و موارد مرتبط با آن صحبت می‌کنند.
در کنار این مهمانان عزیزان گروه‌های جهادی قرار می‌گیرند و یک گفت‌وگوی سه‌نفره مجری (سلمان)، مهمان (بازیگر) و جهادگر شکل می‌گیرد. بر این اساس میهمان انگیزشی را در مقابل جهادگر قرار می‌دهیم که توضیح دهد چه‌کارمی‌کند و انگیزه‌اش چیست. این کار جهادی در همه حوزه‌ها می‌تواند باشد از حوزه سلامت گرفته تا حوزه همدلی و کمک مؤمنانه و حتی در حوزه محرومیت‌زدایی در کرونا، در حوزه آموزش و بهداشت و هر آنچه در جامعه به عنوان دست‌گیری از قشر کمتر برخوردار اتفاق می‌افتد.
ایرانیان کارهای فرهنگی قابل‌تقدیری انجام می‌دهند
خدادی با اشاره به این موضوع که مولفه‌های به کار رفته در تولید این برنامه خلاقانه بوده است، گفت: تلاش کرده‌ایم در تولید برنامه دست در دست و در ساختار آن شبیه هیچ برنامه دیگری نباشیم؛ یعنی ادای کسی را در نیاوریم و کاری را انجام دهیم که دیگران انجام نداده‌اند، تلاش داریم قسمت‌ها و آیتم‌های متعدد و متنوعی را به این برنامه اضافه کنیم و اگر قرار بر ادامه این برنامه باشد ایده‌های جدیدی نیز به آن اضافه خواهد شد.
تلاش داریم در برنامه دست در دست این همه همدلی‌های بی توقع را با هنر رسانه برجسته‌سازی کنیم؛ اینکه چه اتفاقات زیبایی در همه حوزه‌ها در حال وقوع است؛ اینکه ایرانیان در این حوزه به لحاظ فرهنگی کارهای قابل‌تقدیری را انجام می‌دهند و این مختص این جغرافیا و فرهنگ ماست؛ مانند کسی که ۹ ماه به کمک بیماران کرونایی رفته و در این زمان حتی به خانه‌اش نرفته است.
وی تاکید کرد: این موضوعی است که در جای دیگری کمتر دیده میشود چنانچه در ماه‌های اول دیدیم در سایر نقاط جهان کسی حاضر نبود بالای سر این بیماران حاضر شود. ما دنبال این بودیم که در این ایام قرنطینه و در خانه ماندن، ضمن ایجاد آرامش و کاستن از بار روانی و فشار حال حاضر جامعه، برنامه‌ای اطلاعات محور را در یک فضای شبانگاهی با به تصویر کشیدن همدلی جمعی به مخاطب ارائه کنیم.
فعالان فرهنگی در این مدت در حاشیه ماندند
این تهیه کننده تلویزیون در ادامه و در توضیح نحوه انتخاب افراد و سوژه‌های این برنامه بیان کرد: در این برنامه یک گروه سوژه یابی ۵، ۶ نفره، سعی می‌کنند سوژه‌های خاص، کارهای خیریه و گروه‌های جهادی را رصد و بهترین‌ها را از سراسر کشور به برنامه دعوت کنند. محورهای مختلف نیکوکاری در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، سلامت، آموزش و … در برنامه دیده شده. هدف ما این است که گستره این برنامه به لحاظ پوشش اطلاعات و مخاطبان کشوری باشد.
طی این۹ ماه گذشته شاید گروه‌هایی مانند فعالان تلویزیونی چه در حوزه اخبار و چه در حوزه تولید برنامه، رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها، مواردی چون دوبله فیلم (که ۲۴ ساعت کار می‌کنند) و تولید برنامه‌های زنده (که حدود ۲۰ نفر در آن محیط مشغول کار هستند) بی‌توجهی شده است؛ درحالی‌که این مشاغل از کارهای خطیری است که واقعاً روحیه جهادی می‌طلبد زیرا اگر کسی اعتقاد نداشته باشد که دارد برای خدا کار می‌کند خطرش را نمی‌توان با مسائل مادی جبران کرد.
وی افزود: در برنامه تشکر می‌کنیم از کسانی که در بخش‌های مختلف اطلاع‌رسانی و رسانه فعالیت کرده اند. اهالی رسانه در همه حوزه های خبر، سیما، صدا، دوبله، رسانه های مکتوب و خبرگزاری ها و … به خاطر وظیفه سنگینی که به دوش دارند و هم به لحاظ اینکه راوی اتفاقات هستند و در بحث اطلاع رسانی و تولید محتوا به صورت لحظه به لحظه با افراد و یا اماکنی که بیشترین ریسک ابتلا را دارد، در رفت و آمد هستند، عموماً کمتر هم دیده می شوند. افرادی که در کنار سایر شغل‌های خدماتی و درمانی خودشان را به خطر می اندازند که جان مردم به خطر نیفتند.
مشکلات برنامه‌سازی در دوران کرونا
خدادی در تشریح مشکلات برنامه سازی در دوران کرونا گفت: در همین برنامه ما تیمی داریم که برای تولید پلی بک‌های استانی به بیمارستان‌ها در سراسر کشور رفت‌وآمد می‌کنند و در بخش کرونا هم رفت‌وآمد داریم و با بهبودیافتگان در ارتباط هستیم، میهمانانی که به برنامه می‌آیند (به‌ویژه مهمانان جهادی) با کرونا و درگیران با کرونا در ارتباط بوده‌اند و حتی مبتلا شده و بهبودیافته‌اند؛ مثلاً زمانی که خانم لاله اسکندری به‌عنوان میهمان به این برنامه آمد ۱۰ روزی بود که از بیماری کرونا بهبودیافته بود؛ این موارد هم کار برنامه‌سازی را دشوار می‌سازد و هم مراقبت دغدغه‌مندی می‌طلبد.
لذت می‌بریم وقتی می‌توانیم با زبانی و روشی دیگر چیزهایی را که مردم نیاز دارند به آنها بگوییم وکارمان را انجام می‌دهیم و منتی هم نیست و همه اینها را به عنوان وظیفه خود پذیرفته ایم.
وی ادامه داد: به عنوان مثالی از سختی‌های کار در این دوران می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در این ایامی که محدودیت تردد از ۹ شب تا ۴ صبح وجود دارد و در شرایطی که برنامه ما ساعت ۱۱:۳۰ شب روی آنتن می‌رود؛ هر شب درگیر هماهنگی حضور مهمانان و جابه‌جایی آنها هستیم؛ این یکی از مشکلات خاص این دوران است.
اکثر میهمانانی که در این مدت به برنامه دعوت کرده‌ایم همگی با عشق و علاقه در برنامه حضور یافتند؛ یعنی به دلیل روزهایی که درگیر کرونا هستیم آمده‌اند تا باری را از روی دوش مردم بردارند. البته که این ترس ابتلا برای مهمانان وجود دارد ولی تجربیات ما نشان می‌دهد عشق و علاقه آنان به برداشتن باری از دوش مردم و دادن اطلاعاتی به آنان پررنگ‌تر است. مهمانان ما افراد شناخته‌شده، مشهور و محبوب هستند که در کنار محبوبیت، مسئولیتی هم دارند و در راستای همین مسئولیت‌پذیری در برنامه حضور یافته‌اند و به مردم اطلاعاتی را داده‌اند.
خدادی در انتها با تشکر از سازمان تبلیغات به دلیل مشارکت با نگاهی جدید به این موضوع کرونا تشکر کرد و گفت: اینکه برنامه‌سازی را به سمت نوعی از تخصص محوری می‌بریم و با جاذبه‌های بصری صحبت می‌کنیم و حرف می‌زنیم مشکلات خودش را دارد اما این دوستان در کنار گروه معارف تازه‌تاسیس در شبکه دو دست در دست در این حوزه بسیار همراهی کردند.