احسان زهرهوندی روز سهشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: شهر تاریخی توس دارای چهار دروازه به نامهای دروازه رودبار، دروازه نیشابور، دروازه مرو و دروازه رزان میباشد که در حصار شهر تاریخی توس به طول هفت کیلومتر قابل تشخیص است.
وی افزود: دروازه رزان یکی از چهار دروازه اصلی شهر تاریخی توس در محوطه مجموعه فرهنگی تاریخی آرامگاه فردوسی است.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی توس با بیان این که این دروازه هر سال با مصالح سنتی خشت و گل حفاظت و مرمت میشود ادامه داد: در سالهای گذشته عملیات پیگردی و خواناسازی این دروازه و مطالعات مربوطه انجام شده است.
وی گفت: عملیات مرمت این دروازه آغاز شده و امیدواریم در مدت کوتاهی بتوان آن را به پایان رساند.
شهر تاریخی توس با محوطه ۳۶۰ هکتاری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. منطقه توس در سده دوم هجری مجموعهای از آبادیهایی همچون نوغان، سناباد و توس بود که توس آبادترین آنها محسوب میشد و امروز همه آن آبادیها درون شهر مشهد قرار دارند.
پس از شهادت حضرت امام رضا (ع) در خراسان، تاریخدانان محل دفن پیکر مطهر و حرم آن حضرت را 'ارض توس' عنوان کردند. توس در زمان حمله مغول ویران اما پس از مدتی تجدید عمارت و چندمرتبه مقر فرمانروایان مغول شد.
بازسازی عمارت قلعه توس پس از مرگ تیمور صورت گرفت. در دورههای بعد نام توس را با نام مشهد یکجا به کار میبردند اما مشهد به تدریج به واسطه اهمیت مذهبی، شهر توس را تحت الشعاع خود قرار داد و مرکز خراسان شناخته شد.
توس تا بهمن ۱۳۹۱ یکی از روستاهای تابع مشهد شناخته میشد اما با تایید شورای عالی معماری و شهرسازی این روستای تاریخی که مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی در جوار آن قرار دارد به عنوان یک محدوده منفصل شهری به شهرداری مشهد واگذار شد. هم اکنون توس زیر نظر شهرداری منطقه دوازدهم مشهد اداره میشود.
خراسان رضوی حدود هزار و۷۰۰ اثر، بنا، محوطه و تپه تاریخی و میراث معنوی ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران دارد.