تجربه خرید یک قلم جنس عطاری به نام ریواس، مصداق مشت نمونه خروار است: عطار، شیشه ریواس را از قفسه مغازه اش برمی‌دارد و مقداری از آن را در نایلون پلاستیکی می‌ریزد، آن را روی ترازو می‌گذارد و بادقت به نمایشگر نگاه می‌کند. مواظب است بیش از مبلغی که می‌خواهم در نایلون نریزد، ذره‌ذره از گل‌های ریواس برمی‌دارد تا در آخر فقط مقدار بسیار اندکی از آن می‌ماند.
دو سه روز پیش که این گل را خریده بودم مقداری بیشتر بود چون که هر کیلوی آن را ۲۰۰ هزار تومان حساب کرد اما امروز می‌گفت هر کیلو از این گل ۳۰۰ هزار تومان است. من که متوجه بودم امکان ندارد در این دو سه روز تا این حد افزایش قیمت داشته باشد، خریدی نکردم و به عطاری دیگری رفتم، دو سه مغازه از این نوع گل را نداشتند به خیابان پایین‌تری رفتم، در آنجا قیمت هر کیلوی این گل فقط ۶۰ هزار تومان بود.
به گفته یکی از عطاران از سال جاری تاکنون از سوی اتحادیه نرخ جدیدی اعلام نشده است.
به دنبال تخلف و گرانفروشی آن عطاری با شماره ۱۲۴ تماس گرفتم و گزارش آن را دادم، به گفته مسئولی که جواب تلفن داد، بعضی مغازه داران به تیپ و قیافه افراد نگاه می‌کنند و قیمت اجناس را بالا و پایین می‌برند و دیگر کاری ندارند که طرف مقابل پولی در جیب دارد یا نه؛ این طور پول درآوردن حلال است یا حرام؟ اینها را در حالی می‌گوید که یک لباس ساده و معمولی به تن داشتم.
کرونا بهانه‌ای برای بالابردن قیمت هر نوع گیاه
یکی از همکاران می‌گوید: این روزها عطاری‌ها به خاطر شیوع بیماری کرونا قیمت هر نوع جنسی را که در مغازه خود دارند بالا می‌برند.این در حالی است که با گذشت حدود ۱۰ ماه از ویروس منحوس کرونا هنوز درمان قطعی برای آن پیدا نشده و در حالی نسخه شفابخش درمانی یا کرونایی می‌پیچند که دانشمندان بزرگ دنیا برای ساخت برخی داروها از جمله داروی پیشگیری و درمان کووید ۱۹ عاجز و ناتوان مانده اند. با این وجود عده‌ای همچنان بر این باورند که داروهای ساختنی و گیاهی مثل داروی امام کاظم برای پیشگیری از بیماری کرونا مؤثر است. ترکیبات این دارو در تابستان و زمستان فرق دارد؛ در تابستان = هلیله سیاه+ رازیانه + شکر سرخ (شکر نیشکر که فراوری صنعتی نشده باشد) و در زمستان = هلیله سیاه + مصطکی + شکر سرخ است.
با این حال، ترکیبات گیاهی از سیر و زنجبیل گرفته تا اسفند و داروی امام کاظم در فضای مجازی دست به دست می‌شود و حتی در برخی از ادارات دولتی و گاهی در میان قشر تحصیل کرده شنیده می‌شود که در پیشگیری از بیماری کرونا مؤثر است. این در حالی است به گفته پزشکان متخصص تنها در تقویت ایمنی بدن مفید است.
تشعشات بیماری کرونا به دیگر گیاهان مثل بابونه هم که در فصل بهار در بسیاری از دشت‌ها و مراتع به سهولت یافت می‌شود برخورد کرده است. در برخی از عطاری‌ها دیده می‌شود که بابونه را به همراه خار و خاشاک بین ۱۵۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان به خورد مشتری‌ها می‌دهند.
برخی عطاری‌ها، کارکرد خود را به اسم طب سنتی جا می‌زنند
به گفته یکی از کارشناسان طب سنتی، برخی مواد اولیه این دارو در ایران نیست و از هند و پاکستان تهیه می‌شود.به باور او این ترکیبات آن ارتباط چندانی با مقابله با بیماری کرونا ندارد. وی می‌گوید: سوءاستفاده برخی عطاری‌ها از اعتقادات مردم، نام ائمه و این که روش خود را به اسم طب سنتی برای مقابله و پیشگری از درمان کرونا جا بزنند، مشکل ساز شده است.
بسته‌های کوچک گیاهی با رقم‌های نجومی
به گفته یکی از مغازه داران از آنجایی که مشتری‌ها از قیمت واقعی اجناس بی خبرند، قیمت بسته‌های کوچک گیاهی را تاجایی که مشتری شک نکند، بالا می‌برند چراکه این قیمت‌ها هر چقدر هم بالا باشد به چشم برخی مشتری ها نمی‌آید اما اگر بخواهید آن را کیلویی حساب کنید، رقمی بدست می‌آید که قابل درک نیست.
میز و صندلی طبابت در برخی عطاری‌ها
در این میان برخی عطاری‌ها پا را از این هم فراتر گذاشته و هر نوع گیاهی را مؤثر در پیشگیری از این بیماری دانسته و انواع آن را به ناراحتی‌های قلبی و ریه‌ای گره می‌زنند، بازاری که مزایای آن تنها نصیب صاحب مغازه‌ها شده و هر روز بر قیمت اجناس افزوده می‌شود.کار تا جایی پیش رفته که برخی از آنها در مغازه چند متری خود میز و صندلی گذاشته و طبابت هم می‌کنند.در یکی از این عطاری‌ها مرد چهارشانه‌ای که کت و شلوار بر تن دارد، از خانمی که روبرویش نشسته، سوال و جواب می‌کند و چیزی را بر روی کاغذ می‌نویسد.در پشت در شیشه‌ای هم دو خانم دیگر منتظر ایستاده اند، تا نوبتشان شود.
برخی گیاهان را به سختی از دل کوه و دشت به دست می‌آورند
مجید معتمدی، رئیس اتحادیه عطاران و سقط فروشان شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان این که قیمت دقیق برخی از اجناس را در ذهن ندارد، گفت: برخی گیاهان را به سختی از دل کوه و دشت به دست می‌آورند و نوع آن در بازار کمیاب است، به همین خاطر قیمت بالاتری برای آن تعیین می‌شود اما متأسفانه عده‌ای هستند که قیمت اجناس خود را بی دلیل افزایش می‌دهند.
وی به نحوه قیمت گذاری ها اشاره کرد و ادامه داد: به فرض مثال قیمت گذاری برای گل بابونه فرق دارد؛ برخی‌ها فقط سرگل را می‌فروشند که قیمت آن تا ۱۲۰ هزار تومان است اما بعضی پودر آن را به همراه برگ و ساقه آن به فروش می‌رسانند که کیلویی ۷۰ هزار تومان می‌شود.
معتمدی در پاسخ به این پرسش که مردم قیمت واقعی اجناس را از کجا باید بدانند و آخرین بار چه زمانی نرخ‌ها اعلام شده، افزود: متأسفانه برای مغازه‌ای که بیش از ۶۰۰ قلم جنس دارد نمی‌توان به راحتی و هر بار نرخ گذاری کرد اما با این وجود بازرسان ما به طور مداوم قیمت‌ها را بررسی و کنترل می‌کنند تا بیش از حد مجاز بر قیمت‌ها افزوده نشود.
۶۰ تا ۷۰ درصد جنس‌ها وارداتی است
رئیس اتحادیه عطاران و سقط فروشان شیراز با بیان این که تنها ۳۰ درصد اجناس داخلی است، گفت :۶۰ الی ۷۰ درصد جنس‌ها وارداتی است که به قیمت دلار، گمرک و وضعیت بازار بستگی دارد. در شرایط کرونا نیز قیمت برخی اجناس کمی بالاتر رفته و علت آن هم به خاطر کمبود در بازار است.
وی با بیان این که قیمت اجناس باید برای مشتری‌ها قابل رؤیت باشد، اضافه کرد: مردم در صورت مشاهده هر نوع تخلف و گرانفروشی با شماره ۰۷۱۳۸۲۰۹۵۹۸ تماس بگیرند تا در سریع‌تر زمان ممکن با متخلفان برخورد شود.
داروی گیاهی و پندارهای نادرست
جلالی، متخصص طب سنتی نیز با بیان این که مصرف طولانی مدت گیاهان دارویی بدون عوارض نیست، گفت: داروها می‌بایست تحت نظارت و در شرایط خاص و البته در محدوده زمانی مشخصی مورد استفاده قرار بگیرد. حال این که برخی اصرار دارند که بعضی گیاهان دارویی در پیشگیری و درمان بیماری کرونا مؤثر است صحیح نیست و هیچ دارویی گیاهی که به طور مداوم مورد استفاده قراربگیرد و بی عارضه بماند، وجود ندارد.
وی با بیان این که داروهایی که برای پیشگیری مورد استفاده قرارمی گیرند، تأثیر قطعی و مداومی ندارد، ادامه داد: اگر مصرف داروی گیاهی در کوتاه مدت باشد، امکان این وجود دارد که درگیر عوارض نشوند از این رو توصیه می‌شود که به هیچ عنوان در طولانی مدت از این داروها استفاده نشود.
جلالی با اشاره به این که خستگی مهم‌ترین عامل تضعیف بدن است، اظهارداشت: برای تقویت سیستم ایمنی بهترین کار این است که تغذیه مناسب، نشاط روحی و خواب و ورزش کافی داشته باشیم و از حضور در اماکن شلوغ و پر رفت و آمد جدا خودداری کنیم.
گیاه دارویی با داروی گیاهی فرق دارد
محمدرضا حیدری، معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم با تاکید بر این که دخالت در امور پزشکی یا تغییر و تبدیل در گیاهان غیرقانونی است، گفت: ساخت دارو و تولید فرآورده‌های گیاهی توسط عطاری‌ها خلاف قانون است اما فروش خود گیاه منعی ندارد؛ به فرض مثال اگر «گل گاوزبان» به صورت گیاه کامل به فروش برسد مشکلی نیست اما اگر گیاهی به صورت پودر شده و ترکیب با دیگر گیاهان باشد از نظر پزشکی مورد تأیید نیست و تخلف محسوب می‌شود.
وی با اشاره به تفاوت گیاه دارویی و داروی گیاهی بیان کرد: گیاه دارویی خود گیاهی است که به تنهایی جنبه دارو و درمانی دارد اما داروی گیاهی از تغییر و تبدیل فیزیکی یا شیمیایی یک یا چندگیاه به شکل عصاره، کرم یا محلول دست می‌آید.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز به برخی ادعاهای کاذب در تولید داروی ضد کرونا اشاره کرد و گفت: روزی نیست که چهار پنج نفر به اداره مراجعه نکنند و نگویند که داروی ضد کرونا را کشف کرده ایم اما این ادعاها تازمانی که مطالعات حیوانی و انسانی بر روی آن صورت نگیرد و بهبود بیمار اتفاق نیفتد ارزش علمی ندارد.
وی به نقش رسانه‌ها در اطلاع رسانی به عموم مردم تاکید کرد و ادامه داد: در برخی موارد حتی داروهای شیمیایی که تولید و ساخته می‌شود نیز تأیید نمی‌شود از این رو ضروری است که در خصوص اثبات علمی داروهای گیاهی تاکید و یادآوری شود تا شهروندان فریب شیادان را نخورند چرا که قصد و غرض آن تنها درآمد زایی بوده و سلامت مردم برایشان اهمیت چندانی ندارد.
داروهایی که به ثبت علمی نرسیده اند
حیدری به داروی موسوم به امام کاظم نیز اشاره کرد و گفت: هر چند در این خصوص اطلاع دقیقی ندارم اما دارویی به نام امام کاظم یا امام جعفر به ثبت علمی نرسیده و به نظر می‌رسد که هدف برخی‌ها سو استفاده از عقاید مردم و نام ائمه است تا به درآمد بیشتری دست یابند.
وی با بیان این که نفی کننده طب سنتی نیستیم، ادامه داد: طب سنتی و طب مدرن هر یک جایگاه خاصی دارد چراکه در داروخانه‌ها داروهای گیاهی وجود داشته و در بعضی موارد داروهایی شیمیایی با پایه گیاهی تولید می‌شود.
با این که چندان عجیب نیست که برخی‌ها به داروهای گیاهی اعتقاد داشته باشند اما دقت در اثبات علمی آن اهمیت دارد و طبق قانون در صورت تخلف در کیفیت و کمیت هر نوع جنس در عطاری‌ها در مرحله اول به مبلغ ۱۰۰ هزار تومان جریمه می‌شوند، در مرحله دوم ۱۵ روز تعطیل و در مرحله سوم نیز به مدت ۶ ماه تعطیل خواهند شد.