دورکاری، آموزش مجازی، خرید و فروش، حمل و نقل و اطلاع‌رسانی همگی به مدد زیرساخت فناوری اطلاعات در زمان شیوع کرونا در اختیار مردم قرار گرفت. در حالی که اگر هشت سال قبل کرونا می‌آمد، هیچ‌کدام از این‌ها شدنی نبود.
توسعه اینترنت و بالا رفتن ضریب نفود آن در کشور طی ۸ سال گذشته باعث شد تا مصائب مربوط به کرونا را تاب بیاوریم. سال ۹۲ تنها ۴ میلیون نفر از جمعیت ایران به اینترنت دسترسی داشتند که ۸۰ هزار نفر از آنها کاربر فعال اینترنت تلفن همراه بودند بنابراین اگر در آن سال کرونا شیوع پیدا می کرد،شرایط به مراتب سخت تر می‌شد.
در واقع اگر در روزهایی که کرونا در زندگی ما می‌تازد، اینترنت، شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت دولت هوشمند، سلامت الکترونیک نبود چه اتفاقی می‌افتاد؟ همین هفت سال قبل، تعداد مشترکین ADSL در کل کشور چیزی حدود چهار میلیون نفر و ظرفیت سرویسی که برای اینترنت موبایل ایجاد شد، کلا ۳۰۰ هزار نفر را پوشش می‌داد که از این ظرفیت فقط۸۰ هزار نفر کاربر فعال به حساب می‌آمدند؛ آن‌هم فقط نسل سوم اینترنت همراه.
وام با یک کلیک
«اعطای وام یک میلیون تومانی به سرپرست خانوار» خبری بود که به محض انتشار باعث شد، افرادی که به دلیل شیوع کرونا از کار بیکار شده بودند یا به هر دلیلی زندگی تامین معاش‌شان با سختی رو به رو شده بود، برای دریافت وام وارد عمل شوند.
طی کردن روال اداری برای دریافت وام نیاز به سیم‌کارتی داشت که به اسم سرپرست خانوار باشد. پس از اعلام این خبر بود که سرپرست‌های خانوار به سمت دفاتر پیشخوان روانه شدند تا سیمکارت تهیه کنند. ظرف مدت چند ساعت فاصله‌گذاری اجتماعی از بین رفت و مردم برای دریافت وام راهی خیابان شدند. تمام تلاش‌هایی که در این حوزه صورت گرفته بود، داشت نقش برآب می‌شد که فناوری به کمک مردم آمد.
سیم‌کارت‌های سرپرست‌های خانوار توسط پستچی‌های شرکت ملی پست و ظرف مدت کوتاهی به دست مردم رسید و احراز هویت نیز در همان مرحله انجام شد. پس از آن با ارسال یک پیامک میلیون‌ها نفر توانستند وام کمک معیشت یارانه‌بگیران را دریافت کنند. باتوجه به نیاز مردم به دریافت این وام، معلوم نبود بدون تکنولوژی چه‌قدر «جان» به خطر می‌افتاد.
شناسایی ۵۰ هزار بیمار کرونایی در تهران با سیستم ردیابی دیجیتال
«علیرضا زالی» فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در کلانشهر تهران مدتی قبل اعلام کرد به کمک سیستم ردیابی دیجیتال نقطه‌یابی، توانسته‌اند در تهران ۵۰ هزار بیمار مبتلا به کرونا را شناسایی کنند. این یکی از خدمت‌هایی بود که به واسطه ارتباطات در تهران انجام شد.
اولین اپلیکیشن هوشمند با همکاری ستاد مقابله با کرونا در شهر تهران و سازمان نظام پزشکی، برای استخراج اطلاعات و استفاده از آن برای غربالگری با تلاش وزیر ارتباطات در تهران شکل گرفت و در همان روزهای نخست با استقبال خوب ملی رو به رو شد.
استفاده از این اپلیکیشن در روزهای سخت اسفندماه موجب شد بخشی از مراجعه ها در حوزه کرونا کاملا هوشمندانه و با دلایل علمی انجام شود. این اپلیکیشن که ac۱۹، نام دارد به علت هم‌پوشانی با محصولات دیگر پس از مدتی به به یکی از کشورهای CIS فروخته شد. با استفاده از سیستم ردیابی دیجیتال نقطه‌یابی، مناطق آلوده استان شناسایی و ۵۰ هزار بیمار مبتلا نقطه‌یابی شدند.
اتصال ۷۶هزار مدرسه به شبکه هوشمند مدارس
آموزش مجازی از چالش‌های بزرگ در زمان شیوع کرونا بود و رئیس جمهوری بارها به لزوم توسعه زیرساخت‌ها برای آموزش مجازی در تمام نقاط کشور تاکید کرد. با شیوع کرونا چالش‌های این حوزه آغاز شد و پس از مدتی ۷۶ هزار و ۲۰۰ مدرسه با سرمایه‌گذاری ۱۸۰ میلیارد تومانی وزارت ارتباطات به شبکه هوشمند مدارس دانا متصل شدند.
پوشش ۹۵ درصدی اینترنت روستایی
به دستور رئیس جمهوری وزارت ارتباط بخش زیادی از توان خود را برای عدالت ارتباطی صرف کرد. اینترنت تا هفت سال قبل تنها ۱۱ درصد روستاهای کشور را فرا گرفته بود، اما امروز ۹۵ درصد پوشش فراهم است. اکنون اتصال به شبکه ملی اطلاعات در ۹۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار فراهم است تا پایان دولت ۱۰۰درصد آن تکمیل خواهد شد.
بیش از ۱۸ میلیون بسته اینترنتی
آماده کردن زیرساخت‌های ارتباطی، عدالت آموزشی را محقق می‌کرد. وزارت ارتباطات طی مدت یک سال برای بیش از ۱۳ میلیون دانش‌آموز، یک میلیون معلم و کادر آموزشی، چهار میلیون دانشجو و ۱۰۰ هزار استاد دانشگاه بسته اینترنت آموزشی را فراهم کرد که این کار بزرگ با مشارکت اپراتورها انجام شد.
۹۰ میلیون تومان خدمت رایگان برای استارتاپ‌ها
سازمان فناوری اطلاعات شرایطی را فراهم کرد تا استارتاپ‌ها با ثبت‌نام در طرح «بوم‌واره» سامانه نوآفرین بین ۶۰ تا ۹۰ میلیون تومان خدمات رایگان دریافت کنند.
«بوم واره» یکی از زیرخدمت‌های سامانه «ایران نوآفرین» است، در این پلتفرم، بستری فراهم شده تا شرکت‌های بزرگ و متوسط ارائه دهنده خدمات، محصولات خود را به‌صورت رایگان و نیم بها به کسب و کارهای نوپا ارائه دهند. این طرح خردادماه امسال با افتتاحیه رئیس جمهوری شروع به کار کرده و ۶ ماه از آغاز فعالیت آن می‌گذرد.
تا کنون دوهزار و ۶۳۳ ثبت‌نام در بخش بوم‌واره نوآفرین ثبت‌نام کرده‌اند که استان تهران با ۲۶ شرکت در رتبه نخست قرار دارد.
نوآفرین با ۶۲۷ طرح، صدور ۶۵۰ کارت نوآفرین، ارائه ۱۸۹ وام اضطراری، ۱۲۶ بسته حمایتی دولت از آسیب‌دیدگان کرونا، تعریف ۶۱۶ کدپستی فضای کار اشتراکی خدماتی است که سامانه نوآفرین آنها را برای کسب وکارها تعریف کرده است.
تشکیل کمیته ویژه مبارزه با کرونا در حوزه فناوری اطلاعات
«محمدجواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با توجه به شرایط ویژه همه‌گیری بیماری کرونا و لزوم همدلی و همکاری برای پیشگیری از گسترش بیش از حد آن، کمیته ویژه‌ای را مأمور پیگیری مسائل مربوط به این بیماری در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور کرد.
پس از تاکید رئیس جمهوری بر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های حوزه فناوری اطلاعات برای کاهش تردد مردم در سطح شهر و تسهیل امور مربوط به کار و آموزش وزیر ارتباطات از تشکیل یک کمیته ویژه مبارزه با بیماری کرونا در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر داد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حکمی دستور تشکیل «کمیته ویژه مبارزه با بیماری کرونا» را صادر کرد تا اعضای منصوب شده از تمامی ظرفیت و ابزارهای موجود شبکه داخلی و شبکه مخابراتی، زیرساخت‌های لجستیکی و اطلاعاتی، توانمندی‌های حوزه فناوری اطلاعات و فضای مجازی برای پایش، مراقبت الکترونیکی افراد در قرنطینه و کنترل اضطراری و آنی بیماران، آموزش و اطلاع‌رسانی هوشمند و دقیق، حمایت از کسب و کارهای در معرض و عرضه الکترونیکی محصولات و خدمات سازمان‌های صنعتی و کسب و کارها بهره بگیرند.
منع تردد مسافران کرونایی با اتکا به ظرفیت‌های دولت الکترونیک
در این دوره با استفاده از ظرفیت‌های دولت الکترونیک از جابه‌جایی مسافران کرونایی در وسایل حمل و نقل عمومی جلوگیری شد. این کار که با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت راه و شهرسازی بر بستر دولت الکترونیکی صورت گرفت، باعث شد از اوایل آذرماه تمامی مسافران هواپیما و قطار بین شهری را با بانک اطلاعاتی مبتلایان به کرونا تطابق دهند و از جابجایی افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، جلوگیری شود.
انتشار گزارش وضعیت کیفیت اینترنت برای انتخاب بهتر
مدتی قبل گزارش وضعیت کیفیت اینترنت ایران در شش‌ماهه اول سال ۹۹ با عنوان «ایران در مسیر هوشمندی» منتشر شد. با توجه به این که نیاز مردم به اینترنت با کیفیت بیش از هر زمان دیگری با شیوع کرونا مطرح شد، وزارت ارتباط برای این که مشترکین اینترنت بتوانند با توجه به نیاز خود بهترین اپراتور را انتخاب کنند، یکی از پر جزئیات‌ترین گزارش‌های چند سال اخیر را منتشر کرد.
معرفی اپراتورهای ارائه‌دهنده سرویس‌های ارتباطات ثابت و سیار، فناوری‌های اتصال به اینترنت در کشور، شاخص‌های سنجش کیفیت، تجربه مشتری و وضعیت آماری پهن باند کشور از بخش‌های مختلف این گزارش است.
پست لحظه‌ای از کار ننشست
شاید بتوان گفت تنها نهادی که پابه‌پای بهداشت و درمان کشور، بدون تعطیلی به کار خود ادامه داد کارمندان شرکت ملی پست بودند که با تمام محدودیت‌هایی که وجود داشت، اجازه ندادند ۱۷میلیون و ۸۰۰ هزار بسته پستی در مبدا بمانند و به مقصد نرسند.
از روزی که به دلیل شیوع کرونا، پروازها قطع شد شرکت ملی پست با جایگزین کردن پروازهایی که برقرار بود، مرسولات را به مقصد رساند. آنها با استفاده از مسیر هوایی کشورهای دیگر مانند ترکیه و آذربایجان توانستند بسته‌های پستی را به مقصد برسانند. در این بین قرارداد شرکت پست با لوفتهانزا نیز منتفی شد و پس از رایزنی و عقد قرارداد با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از جمله کشور قطر و هندوستان و ایجاد هاب منطقه‌ای، شرایطی ایجاد شد تا خدمات پستی تعطیل نشود.
پس از مدتی هواپیمایی قطر نیز پس از اینکه حجم مرسولاتش زیاد شد، با بهانه‌ای قرارداد با ایران را لغو کرد. اما در نهایت فضای پروازی باز شد تا به واسطه آن بسته‌ها در زمان مشخص به مقصد برسند. با شیوع کرونا بسیاری از کشورها تعطیل شدند و برخی از آنها تبادل پستی خود را قطع کردند، اما در ایران چنین اتفاقی رخ نداد.
۵ میلیارد تومان آموزش آنلاین رایگان
پویش مجازی هرکجا، هر زمان یادگیری پس از مدت کوتاهی از همه‌گیری کرونا در کشور آغاز شد. پویشی که از اسفند سال گذشته تا کنون توانسته بیش از ۵ میلیارد تومان آموزش رایگان به مردم ارائه دهد. این کمپین ابتدا با همراهی۲۰ نفر از اساتید آغاز شد و پس از مدتی آنها کارشان را با ۱۳۳ مدرس توسعه دادند.
به گفته مدیر کمپین آموزش آنلاین، در طول این کمپین بیش از ۵ میلیارد تومان آموزش رایگان به مردم ارائه شده است و نکته جالب توجه اینکه ۴۱۶ نفر از شرکت کننده ها از ۲۶ تا ۵۰ وبینار، ۲۲۲ شرکت کننده از ۵۱ تا ۱۰۰ وبینار و ۹۵ شرکت کننده نیز از بیش از ۱۰۰ وبینار یا ویدئوی وبینار استفاده کرده‌اند.
اینترنت رایگان به هیئت‌های عزاداری
پاندومی کرونا نزدیک به یک سال است در دنیا شیوع پیدا کرده است. مراسم‌ها و جشنواره‌های بزرگ نیز به این واسطه تعطیل شده‌اند. عزاداری محرم امسال، وزارت ارتباطات به یک‌هزار و ۸۹۲ هیئت عزاداری در سراسر کشور اینترنت رایگان اختصاص داد تا عزاداری امام حسین (ع) به شیوه جدیدی برگزار شود. با این تصمیم، هیئت‌های عزاداری سراسر کشور که در سایت سازمان تبلیغات اسلامی به ثبت رسیده بودند، به مدت یک ماه از اینترنت رایگان بهره‌مند شدند.