به گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی دکتر سید منصور رایگانی، تمامی اختلالات فیزیکی و یا روحی و روانی که منجر شود، فرد نتواند در اجتماع نقش موثری داشته باشد را تحت عنوان معلولیت دانست و اظهار کرد: معلول یا ناتوان به فردی گفته می شود که به دلایل مختلف پزشکی و یا اختلال در ساختار بیولوژیک-روانی دچار محدودیت هایی شود، که در ادامه قادر به ارائه نقش فعال اجتماعی نباشد.
استاد طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه با اشاره به این که «توانبخشی پزشکی فردای ماست»، توجه بیش از پیش به طب توانبخشی با هدف به حداقل رساندن ناتوانی در افراد به عنوان یکی از مهمترین حلقه های زنجیره سلامت را مورد تاکید قرار داد.
وی افزود: صرفا وجود اختلال و یا ناتوانی باعث نمی شود که فرد را معلول بنامیم، فقط زمانی می توانیم این عنوان را بکار ببریم که این محدودیت ها مانع از فعالیت فرد در اجتماع شود.
عضو هیات علمی دانشگاه درباره انواع معلولیت نیز توضیح داد: به طور کلی معلولیت به دو دسته فیزیکی و روانی تقسیم می شود، بیشترین کارکرد طب فیزیکی مربوط به کاهش ضایعات معلولیت های فیزیکی است.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که معلولیت های فیزیکی دلایل متفاوتی دارند توضیح داد: درگیری سیستم عصبی، اسکلتی، عضلانی، مغزی، نخاعی و سیستم قلبی و عروقی مواردی هستند که می تواند منجر به اختلالاتی شود که فرد را ناتوان یا کم توان کند.
تا ۱۰ درصد جمعیت کشور به درجاتی از ناتوانی و معلولیت رنج میبرند
رایگانی با اشاره به این که بین ۷ تا ۱۰ درصد جمعیت کشور به نوعی و به درجاتی از ناتوانی و معلولیت رنج می برند گفت: این آمار در سالهای مختلف و بنا به دلایل مختلف می تواند متغیر باشد.
وی با بیان این که بسیاری از معلولیتها ها از بدو تولد ظاهر می شود، افزود: از مهمترین معلولیت هایی که با آغاز تولد در نوزاد ظاهر می شود می توان به عوامل ژنتیکی اشاره کرد.
رایگانی افزود: پیش از دو دهه قبل به نظر می‌رسید که از تکرار بیماری‌ها و معلولیتها در نسل‌های مختلف گریزی نیست و افراد و خانواده‌های بسیاری با انواع معلولیتها ژنتیکی و پیامدهای آن دست به گریبان بودند. اما با پیشرفت علم ژنتیک به‌تدریج مشخص شد که حدود ۷۰ درصد ناهنجاری‌ها و معلولیت‌های کودکان علت ژنتیکی دارند که شناخت جهش‌های ژنتیکی مرتبط با این بیماری‌ها زمینه‌ساز تحولی بزرگ در پیشگیری از بروز معلولیت در نسل‌های آتی بود.
تست های غربالگری پیش از ازدواج از روش های پیشگیری از تولد نوزاد معلول
عضو هیات علمی دانشگاه گفت: یکی دیگر از روش های پیشگیری از تولد نوزاد معلول، انجام تست های غربالگری پیش از ازدواج است به این شکل که طی این آزمایشات به زوج هایی که احتمال داشتن فرزند معلول در آنهابالاست مشاوره های لازم داده می شود بنابراین بچه دار نشدن یا عدم ازدواج این زوج ها خود یکی از روش های پیشگیری از بدنیا آمدن یک فرد معلول به حساب می آید.
رایگانی با اشاره به این که برخی از کم توانی ها نیز حین تولد ایجاد می شود، اضافه کرد؛ یکی از اصلی ترین دلایل این اختلال کاهش اکسیژن رسانی به مغز کودک در همان بدو تولد است.
رایگانی ادامه داد: معمولا معلولیت هایی که بعد از تولد و سنین پیش از بلوغ ایجاد می شود می تواند اکتسابی و یا متاثر از حوادث باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه ریشه بیشتر کم توانی ها درسنین جوانی و بزرگسالی را عمدتا دلایل اکتسابی و حوادث عنوان کرد و گفت: قطع نخاع، مشکلات و صدمات مغزی، قطع اندام ها و همچنین در سنین بالاتر بروز سکته و ضایعات مغزی و عوارض بیماری های قلبی و عروقی می تواند عمده ترین دلیل بروز کم توانی و یا معلولیت در افراد باشد.
مهمترین عامل در پیشگیری از بروز سکته های مغزی کنترل مکرر فشار خون است
وی با بیان این که ورزش، کنترل فشارخون و پیروی از سبک زندگی سالم یکی از مهمترین روش های پیشگیری از سکته های مغزی است خاطرنشان کرد: مهمترین عامل در پیشگیری از بروز سکته های مغزی کنترل مکرر فشار خون است که اگر اینکار خصوصا در سنین بالابه درستی انجام شود، سکته های مغزی به طرز قابل توجهی کاهش پیدا می کند.
رایگانی با اشاره به این که زمان مناسب برای کاهش صدمات در اثر سکته های مغزی در همان شش ساعت اولیه بعد از بروز است تاکید کرد: با انجام اقدامات و استفاده از داروهای موثر میزان ضایعات مغزی به کمترین مقدار خود خواهد رسید.
استاد دانشگاه تاکید کرد: باید بلافاصله بعد از این که بیمار دچار سکته شد، اقدامات توانبخشی انجام شود تا از بروز اختلالات جدی و پایدار پیشگیری کنیم.
این استاد طب فیزیکی و توانبخشی ادامه داد: باید در سرویس های درمانی بیمارستانها انجام اقدامات مداخله ای توانبخشی در دستور کار باشد تا از همان ابتدا حجم ضایعات کاهش یافته واز معلولیت پیشگیری شود.
وی با بیان این که با پیشرفت علم پزشکی مرگ و میرها در پی سوانح وسایر اختلالات کاهش یافته است، نقش موثر توانبخشی را یادآور شد و تاکید کرد: توانبخشی دردرمان بیماران باید عنوان روشی موثر برای کاهش ناتوانی و بصورت فرایندی مستمرو به روز مورد توجه باشد.
رایگانی با اشاره به این که «توانبخشی پزشکی فردای ماست»، توجه بیش از پیش به توانبخشی با هدف به حداقل رساندن ناتوانی در افراد را به عنوان یکی از مهمترین حلقه های زنجیره سلامت خواستار شد.
وی از ارائه خدمات گروههای مختلف توانبخشی دردانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی همانندفیزیوتراپیست، کاردرمان، گفتاردرمان، مددکار اجتماعی، طب فیزیکی و توانبخشی، خبر داد و گفت: خدمات جامع طب توانبخشی که در دانشگاه به بیماران ارائه می شود شامل طیف وسیعی از اقدامات طب توانبخشی است که در نوع خود کم نظیر است.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، در سال ۱۹۹۲ مجمع عمومی سازمان ملل متحد سوم دسامبر را روز معلولان نام‌گذاری کرد و هدف از این نام‌گذاری تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی معلولان و دسترسی آنان به حقوق و امکانات برابر با شهروندان عادی بود. تلاشی برای توانمندسازی، کمک به خانواده‌ها و فراهم کردن فرصت‌های عادلانه و امکانات لازم برای رشد و پیشرفت معلولان.