تقریباً هیچ حوزه و میدانی نیست که در یک سال گذشته فارغ از هیاهوی کرونا مانده باشد؛ بلایی که همه عرصه‌ها و جغرافیای جهان را در نوردید و موجب شده شیوه زندگی تمام دنیا عوض شود؛ در این مدت رویدادهای فرهنگی و هنری بسیاری لغو یا به شیوه‌ای برگزار شد که از فلسفه وجودی اش فاصله داشت. برنامه سازی های تلویزیونی هم یکی از عرصه‌هایی بود که آسیب دید و بعضاً به رغم نیاز به گسترش و افزایش کیفیت دچار کوچکی و افت کیفیت شد.
یکی از مشکلاتی که این روزها برنامه‌سازان تلویزیونی و تولیدکنندگان محتواهای فرهنگی با آن دست به گریبان هستند بحث رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و الزامات پیشگیری از شیوع کروناست. از سویی باید برای مردمی که دائم تشویق به ماندن در خانه می‌شوند برنامه تولید شده و آنان ترغیب به گذراندن بخشی از ساعات خود از طریق تماشای تلویزیون شوند و از سوی دیگر برنامه‌سازان و تولیدکنندگان محصولات فرهنگی در این دوران تحت فشار رعایت موارد بهداشتی و حفظ سلامت عوامل هستند.
برخی گروه‌ها (مانند کودک و نوجوانان) هم شاید این روزها بیشتر نیاز به توجه و برنامه سازی داشته باشند؛ کودکان و نوجوانان از تمام مراودات اجتماعی (بودن در جمع همالان و همسالان) جامانده اند و به دلیل مقتضیات زندگی در دوران کرونا، بیش از گذشته با فضای مجازی و اینترنت در تماس هستند و این موضوع قطعاً پیامدهایی را در شیوه زندگی و تفکر آنان ایجاد خواهد کرد؛ موضوعی که باید در تولیدات فرهنگی و برناممه سازی ها مورد توجه قرار گیرد.
مردم باید برنامه خوب ببینند
مسعود روشن‌پژوه مجری، تهیه‌کننده و کارگردان صدا و سیما در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا بیان کرد: برنامه‌سازی امروز باید بیش از قبل رخ بدهد؛ زیرا در این روزها مردم بیش از گذشته در خانه هستند و این خانه‌نشینی باید به نحوی مدیریت شود؛ یعنی مسئولان باید برای این ایام خانه‌نشینی مردم برنامه داشته باشند و به نوعی این جریان را هدایت کنند تا مردم احساس کنند زمانی که در منزل هستند هم از جهت بیماری و درگیر شدن با آن می‌توانند درامان باشند و هم اینکه به لحاظ روانی مورد توجه هستند.
دستور به خانه نشستن مردم به‌تنهایی یک امر است اما همراهی با زندگی مردم یکی از نشانه‌های موفقیت اداره‌کنندگان جامعه است. خانواده‌ها در شرایط امروز باید از جهات مختلفی حمایت شوند؛ مثلاً وقتی که مجبورند در خانه باشند و نمی‌توانند کار بکنند از بعد اقتصادی حمایت شوند؛ از جهت دیگر باید شرایط روانی و روحی آنان در نظر گرفته شود.
وی ادامه داد: یکی از مؤلفه‌های در نظر گرفتن روحیات مردم تولید برنامه‌های سرگرم‌کننده تلویزیون است؛ هم چنان‌که در گذشته سریال‌هایی ساخته می‌شد که مردم را برای تماشا و نشستن پای برنامه‌های تلویزیونی از فضای بیرون به خانه می‌کشید؛ امروز هم باید به چنین دورانی برگشت.
مردم باید برنامه خوب ببینند و ما باید در هر قالبی که می‌شود برنامه خوب تولید کنیم؛ در چنین شرایط و اوضاعی که مردم ناچار به خانه‌نشینی هستند نباید صرفاً مخاطب برنامه‌های دم‌دستی و تکراری باشند چراکه این مردم را از تلویزیون زده می‌کند.
حتماً باید در ایام کرونا برنامه ساخته شود
این تهیه کننده تلویزیونی در مورد ضرورت برنامه سازی در ایام کرونا تصریح کرد: حتماً باید در این شرایط برنامه ساخته شود؛ قطعاً که تولید برنامه در چنین شرایطی خطرناک است و برای برنامه‌سازان مشکلات متعددی را ایجاد می‌کند. اما مردم فارغ از هزار و یک مشکل و درگیری که در شرایط حاضر در آن به سر می‌برند، شرایطی که خانواده‌ها را آزار می‌دهد باید اندکی فراغت خیال پیدا کنند.
کسانی که قرار است سر کار بیایند باید بدانند این شرایط مستلزم ریسک است؛ همچنان که وقتی من امروز عوامل را بر سر صحنه می‌برم اگر هرکدام از این افراد درگیر مشکل و بیماری شوند، شرایط بغرنجی ایجاد خواهد شد؛ در نتیجه شرایط مالی برنامه‌سازان باید در این شرایط خاص در نظر گرفته شود چون در صورت ابتلا و بیماری مبلغ زیادی برای مداوا و معالجه باید پرداخت شود.
رسالتی که هنرمندان دارند
روشن پژوه در توضیح اینکه انگیزه وی برای اصرار بر کار در ایام کرونا بحث معیشت نیست، گفت: اصلاً در کار ما مسئله معیشت با این مدل از برنامه‌سازی موضوعیت ندارد و به شخصه روی برنامه‌سازی تلویزیون و این نوع از برنامه‌سازی برای معیشت حساب نمی‌کنیم زیرا ما برنامه‌سازان از تلویزیون دقیقه‌ای پول می‌گیریم و از این پول چیزی نمی‌ماند که بخواهیم برای آن از خانه بیرون بیاییم و ریسک خطر را به جان بپذیریم همچنانکه اگر امروز برای من مشکلی پیش بیاید، کنترل کردن و درمان آن دشوار است.
رسالتی به عهده من است و با خودم می‌گویم اگر از بین مثلاً تعداد زیادی که بیننده برنامه من هستند؛ صرفاً ۲۰ نفر حالشان بهتر شود، شاید این برای من باقیات و صالحات باشد و بتواند کار من را در زندگی راه بیندازد.
هنرمندان هم قربانی کرونا بودند
وی در توضیح علل ورود کم رنگ هنرمندان در بحث کرونا خاطرنشان کرد: این شکل همه‌گیری و نبود درمان نوعی از سردرگمی را در ابتدا داشت؛ هیچ‌کس نمی‌دانست چه کاری درست است. زمانی مشکلی که پیش می‌آید زلزله، سیل و… است که انسان قبلاً با این موارد مواجه شده و می‌داند که راه علاج آن چیست اما این بیماری مشکلی عجیب و غریب بود که نوع مواجهه با آن مشخص نبود.
بر این اساس هنرمندان به جز اینکه مردم را تشویق به زدن ماسک و ضدعفونی کردن دست‌ها کنند کار دیگری نمی‌توانستند که انجام دهند. ضمن اینکه باید مشکلات اقتصادی را مدنظر داشته باشیم؛ اینکه یک خانواده کارگری چگونه می‌تواند هر روز برای همه اعضایش ماسک تازه تهیه کند؛ درنتیجه در این مورد خاص نمی‌توان خیلی از هنرمندان انتظار داشت که کار خاصی در این حوزه انجام دهند خود آن‌ها هم سردر گریبان بودند؛ به علاوه اینکه بسیاری از آنان مبتلا شدند و تعدادی از هنرمندان را در این دوران از دست دادیم.
روشن پژوه اضافه کرد: البته ما هم حرکت‌های خیرخواهانه را داشته‌ایم و در برنامه خودمان و سایر برنامه‌ها به این مهم توصیه کرده‌ایم اما آن‌قدر ابعاد این موضوع گسترده است که یک ملت را دربر می‌گیرد درنتیجه نمی‌شود با چند هنرمند و چند کمپین آن را اصلاح کرد مواردی از این دست (کمپین و اقدام شخصی هنرمندان و…) در یک فضای محدود یا منطقه جغرافیایی کوچک یا حتی یک استان قابل پوشش است و می‌شود با کمپین و کارهای این‌چنینی از سوی هنرمندان چنین موضوعی را اداره کرد اما موضوعی چون کرونا در سطح کلان امروز تمام کشور و دنیا را دربرگرفته است؛ هنرمندان توان خاصی برای مقابله با این موضوع ندارند.
برنامه سازی برای کودک و نوجوان باید افزایش کمی و کیفی یابد
این مجری و تهیه کننده برنامه‌های کودک و نوجوان در تاکید بر ضرورت برنامه سازی خاص برای این گروه‌های سنی گفت: باید در برنامه‌سازی کودک و نوجوان توجه داشته باشیم در روزهایی به سر می‌بریم که بچه‌ها (کودکان نوجوانان) فارغ از این داستان نیستند؛ زمانی که پدر خانواده یا مادر خانواده درگیر و نگران این شرایط است؛ اینکه کارش تعطیل و معلق شده و درآمدش تحت الشعاع قرار گرفته، بیرون نمی‌تواند برود و در خانه کلافه شده و عصبی است روی فرزندان هم تأثیر می‌گذارد و بحث‌های روان‌شناختی را پیش می‌کشد.
در نتیجه جنس برنامه‌سازی باید تغییر کند و جدول برنامه‌های کودک و نوجوان باید زمان طولانی‌تری را دربر بگیرد؛ یعنی اگر تا دیروز شبکه ۲ صرفاً جدول برنامه کودک داشت امروز باید شبکه‌های دیگری مانند شبکه ۱ شبکه ۳ شبکه ۴ هم چنین جداولی را برای کودک و نوجوان را در نظر بگیرد.
وی افزود: تنوع برنامه‌های کودک و نوجوان و زمان آن‌ها باید افزایش پیدا کند و تولید درست در همین ایام کرونا صورت گیرد. اینکه دائم میزگرد باشد و در این‌باره حرف زده شود مشکل حل نخواهد کرد.
درنتیجه اگر تغییری صورت نگیرد خانواده‌ها پای تلویزیون نمی‌نشینند و بیرون می‌روند؛ موضوعی که امروز در جامعه شاهد آن هستیم. همچنان که ما مستندهای متعددی را ساخته‌ایم که تصویر کرونا را نشان می‌دهد؛ اینکه در هر ۳ دقیقه ۱ نفر فوت می‌کند اما خروجی آن بی‌توجهی مردم است و شاید این‌ها بیشتر اعصاب مردم را تحریک می‌کنند تا اینکه بر شیوه زندگی آنان اثر مثبتی بگذارند و رفتار آن‌ها را تغییر دهند.