آبگرفتگی پس از باران در اهواز، حالا دیگر تبدیل به رسم ناخوشایندی شده است. بوی باران، برای اهوازی‌ها دلهره و نگرانی به همراه دارد؛ چند قطره باران پاییزی خیابان‌ها و خانه‌های بسیاری را زیر آب می‌برد.
داستان زیرگذرهای اهواز که در هر باران چند خودرو را می‌بلعند اما، در میان اخبار ناگوار خسارت به شهروندان در این چند سال گم شده است. زیرگذر کیان‌آباد یکی از زیرگذرهایی است که در هر باران چند خودرو در آن غرق می‌شوند، بی‌آنکه احدی از مسئولان شهری اهواز نسبت به آن واکنش جدی نشان دهد.
زیرگذر کیان‌آباد (شهید دغاغله) به طول یک کیلومتر، در انتهای بلوار کیان‌آباد در غرب اهواز قراردارد. این محور، ارتباط مناطق کیان‌شهر، مسیر لامی، زردشت، مسیر الباجی و شمال غرب اهواز را از طریق میدان سیدخلف برقرار می‌کند.
در بارندگی اخیر یک هفته پیش، ویدیوهایی از شهروند خبرنگاران منتشر شد که آبگرفتگی شدید زیرگذر کیان‌آباد را نشان می‌دهد. عده زیادی از شهروندان در کنار زیرگذر و تعدادی نیز روی پل در حال تماشای خودروی سفیدرنگی هستند که تا سقف زیر آب رفته است، پنج مرد شناکنان تقلا می‌کنند آن را از آب بیرون بکشند و چند نفر نیز با طناب به آنها کمک می‌کنند. در یکی از ویدیوها که مربوط به روز یکشنبه ۸ آذر است، تصویربردار می‌گوید: «این خودروی زانتیا زمانی که آب زیر تایرهاش بود خاموش شد، به پلیس ۱۱۰ و آتش نشانی و امدادخودرو زنگ زدیم اما بعد از ۲ ساعت هیچکس برای کمک نیامد و الان خود مردم دارند کمک می‌کنند که خودرو را بکشند و بیرون بیاورند. تنها کاری که پلیس توانست بکند این بود که بایستد آن بالا».
از تعداد خودروهایی که در زمان آبگرفتگی پس از باران در این زیرگذر غرق شده و مصدومان این حوادث، آماری در دست نیست و با وجود پیگیری خبرنگار ایرنا، پلیس راهور خوزستان حاضر به ارائه اطلاعات در این باره نشد اما تعداد خودروهای حادثه دیده را «خیلی زیاد» توصیف کرد. پارسال نیز شاهدان عینی تصاویری از غرق شدن یک خودروی پراید و یک سانتافه و گرفتار شدن یک کامیون در این زیرگذر خبر دادند.
ادامه غرق شدگی خودروها در این تونل وحشت در حالی رخ می‌دهد که همه نهادها و سازمان‌های مرتبط با ترافیک و بحران در اهواز، خود را از مسئولیت درباره آبگرفتگی و حل مشکل آن به نحوی مبرا کرده‌اند. ایرنا این موضوع را از طریق هفت نهاد متولی پیگیری کرده اما آنطور که در پی می‌آید به نتیجه‌ای دست نیافته است.
به حاشیه رفتن ستاد بحران اهواز
فرمانداری اهواز حاضر به پاسخگویی درباره زیرگذر کیان‌آباد نشد و روابط عمومی این فرمانداری اعلام کرد که شورای ترافیک استان باید درباره آن تصمیم‌گیری کند.
دبیر شورای هماهنگی ترافیک خوزستان اما وظیفه این شورا را انجام مطالعات ترافیکی و پروژه‌های حمل و نقل، رصد جاده‌ها، نظارت بر ایمنی و اصلاح هندسی معابر عنوان کرد و گفت: آبگرفتگی زیرگذر و حوادث مرتبط با آن، بحث دفع آب‌های سطحی است که ارتباطی با وظایف این شورا ندارد، شهرداری و پلیس باید برای مسدود کردن آن اقدام کنند و نظارت بر رفع آبگرفتگی نیز بر عهده اداره کل امور شهری استانداری است، در زمان بحران نیز ستاد بحران باید آن را بررسی کند.
ایمان هدایت افزود: همه زیرگذرهای شهر اهواز اعم از کیان‌آباد، شریعتی، خلیج فارس و پل‌ها به دلیل سطح تراز آب دچار آبگرفتگی می‌شوند و باید پمپ‌های دائم با ظرفیت مناسب نصب کنند و این پمپ‌ها باید به صورت ویژه پیش از بارندگی فعال باشند آنهم به صورتی که خود پمپ زیرآب نرود و بتواند آب را تخلیه کند.
آبگرفتگی یا فاضلاب‌گرفتگی
سرپرست شهرداری منطقه ۲ اهواز همچنین علت آبگرفتگی زیرگذر کیان‌آباد را پس‌زدگی فاضلاب عنوان کرد و گفت: در بارندگی اخیر خط فاضلاب در خیابان اصلی کیان‌آباد گنجایش عبور فاضلاب را نداشته و دچار پس‌زدگی شد، با توجه به اینکه شیب اصلی این خیابان به سمت زیرگذر است، باعث تجمع آب در آن شده است که فیلمش را گرفتیم.
محمدسعید حردانی افزود: زیرگذر کیان‌آباد در حال حاضر سه پمپ دارد که حدود ۲ ماه پیش نصب شدند، همه این پمپ‌ها فعال هستند و مشکلی ندارند، بنابراین اگر پس زدگی فاضلاب نداشته باشیم، مشکلی در این محل نخواهیم داشت.
وی با اشاره به طرح‌هایی برای حل مشکل آبگرفتگی زیرگذر در قالب طرح دفع آب‌های سطحی، اضافه کرد: با توجه به مشکل فاضلاب در این محل، با اداره آبفا مکاتبه و هماهنگی کردیم که بیایند و خطشان را اصلاح و بررسی کنند، بعد از بارندگی‌ها با شرکت آبفا برای اصلاح شبکه هماهنگی می‌کنیم، در غیراینصورت شهرداری همچون آب‌های سطحی کانالی برای خروج تعبیه می‌کند.
حردانی درباره حادثه غرق شدن خودروی زانتیا در زیرگذر کیان‌آباد، اظهار داشت: این حادثه ناشی از بی‌احتیاطی راننده بود، من که ساکن کیان‌آباد هستم وقتی می‌بینم باران می‌بارد وارد زیرگذر نمی‌شوم، راننده خودروی زانتیا یک زن ۲۰ تا ۲۲ ساله بود که خودرو را در شیب متوقف کرده بود، در ابتدا ارتفاع آب زیاد نبود، اما آب کم کم بالا آمد تا خودرو در آن غرق شد.
وی مسدود کردن زیرگذر را یک کار جمعی دانست و افزود: مسدود کردن این زیرگذر در زمان بارندگی وظیفه پلیس است، پلیس در زمان حادثه در محل حضور داشت اما مامور پلیس به جای بستن مسیر در حال فیلمبرداری بود، ما همه آنجا حاضر بودیم و خودمان مسیر را بستیم.
حردانی اضافه کرد: شهرداری در روز بارندگی مسیر را با علائم ترافیکی، شامل یک نوار زردرنگ به نشانه خطر، مسدود کرده بود، اما دو سه خودرو به علائم توجه نکرده و از آن عبور کردند، در اینجا پلیس راهور باید کمک کند و مامور در محل مستقر کند زیرا شهرداری به دلیل وسعت حوزه کاری امکان استقرار نیرو در آن محل را ندارد، این را بارها به پلیس گفتیم.
پمپ‌های غیرفعال
جانشین معاونت بهره برداری شرکت آبفا اهواز اما ارتباط آبگرفتگی زیرگذر کیان‌آباد را با گرفتگی فاضلاب رد کرد و گفت: آبفا در آن محل خط فاضلابی ندارد که باعث بروز مشکل و آبگرفتگی زیرگذر شود.
افشین حاتمی افزود: شهرداری اهواز، ۲ دستگاه پمپ در زیرگذر کیان‌آباد برای تخلیه آب‌های سطحی دارد که هر ۲ آنها در زمان بارندگی در مدار بهره برداری نبوده است.
وی با بیان اینکه این زیرگذر فقط در زمان بارندگی دچار آبگرفتگی می‌شود، تصریح کرد: شهردار منطقه ۲، حدود یکی دو ماهی است که منصوب شده و اطلاعی از تاسیسات و خطوط ندارد، ما آنجا خط فاضلاب نداریم، خروجی فاضلاب در شرایط عادی در مدار بهره‌برداری نیست و در مواقع بحرانی از خیابان ۳۰ کیان‌آباد به رودخانه تخلیه می‌شود.
حاتمی درباره هماهنگی با شهرداری برای اصلاح خط فاضلاب نیز گفت: اولین بار است این موضوع را می‌شنوم، یک طرح ضربتی میان آبفا و شهرداری در صحن شورا مصوب شده که هیچکدام از بندهای این مصوبه درباره زیرگذرها نیست و مربوط به منازل مسکونی است.
مقصران به مراجع قضایی معرفی می شوند
رییس پلیس راهور خوزستان ۱۱ آذر ماه، نسبت به تردد شهروندان از زیرگذرهای اهواز در زمان بارندگی هشدار داد و اعلام کرد: زیرگذرهای شهر اهواز اعم از زیرگذرهای میدان آخراسفالت، زیرگذر کیان‌آباد و بلوارهای ساحلی، در هنگام بارندگی و طغیان آب های سطحی و جاری شدن سیلاب، بستری خطرناک محسوب می‌شوند بنابراین از شهروندان می‌خواهیم از تردد در این نقاط در زمان بارندگی بپرهیزند.
رییس پلیس راهور خوزستان در گفت وگو با ایرنا از ارائه آمار حوادث رانندگی ناشی از آبگرفتگی زیرگذر کیان‌آباد خودداری کرد، اما گفت: خودروهای زیادی در هر بارندگی در زیرگذرها دچار حادثه شده‌اند، این خودروها به دلیل عدم تخلیه آب زیرگذرها در آنجا غرق می‌شوند که توسط مردم و یا یدک‌کش خارج شدند، در بارندگی اخیر نیز به جز خودروی زانتیا خودروهای دیگری دچار حادثه شدند.
سرهنگ منصور جمشیدی غیبت پلیس در روز آبگرفتگی زیرگذر کیان‌آباد را تکذیب کرد و گفت: مامور پلیس راهور در محل حاضر بوده ولی شهرداری، زیرگذر کیان‌آباد را در بارندگی اخیر مسدود نکرده بود، ما سابقه و فیلم و مستندات داریم و گزارش آن را تهیه کرده‌ایم.
وی افزود: در هر جای این مملکت طراحی زیرگذر به صورتی است که آب آن تخلیه شود، این زیرگذر نیز باید ساز و کاری برای تخلیه آب بارندگی داشته باشد، شهرداری اهواز اطلاع دارد که زیرساختش ایراد دارد، این مشکل را در سایر زیرگذرها همچون آخر آسفالت و جاده‌های ساحلی نیز دارند و خودشان می‌دانند که باید زیرگذر را در زمان بارندگی مسدود کنند، ما به آنها گوشزد کردیم، مکاتبه کردیم و در رسانه‌ها اعلام کردیم که با موانعی زیر گذرهای خود را ببندند، در زمان حادثه تنها یگانی که پای کار بود پلیس بود، من خودم اولین نفر رفتم، این آقایان اصلاً به هوش نبودند، آقایان خواب بودند و اصلاً اطلاعی نداشتند.
جمشیدی اضافه کرد: البته ما به آنها کاری نداریم و به سازمان‌هایی که باید از آنها جواب بخواهند اعلام کردیم، در زمان وقوع حوادث نیز شهرداری را به عنوان عامل حادثه به مراجع قضایی معرفی می‌کنیم.
گزارش نداریم
صدیقی مدیرکل امور شهری استانداری خوزستان در همین رابطه گفت: در بارندگی اخیر تقسیم کار به نحوی صورت گرفته که امور شهری در ماهشهر به دلیل آبگرفتگی این شهرستان مستقر شده و آبگرفتگی در اهواز تحت نظر اداره کل مدیریت بحران استانداری خواهد بود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان همچنین گفت: این مساله به اداره کل بحران ارتباطی ندارد و با امور شهری مرتبط است و طبق قانون شهرداری موظف به تخلیه آب از زیرگذرهاست که طبق اطلاعی که داریم شهرداری در زیرگذر کیان‌آباد پمپ‌هایی نصب کرده اما به دلیل حجم بالای بارندگی (۵۶ میلیمتر در سه ساعت) این پمپ‌ها توان تخلیه آب را نداشته اند.
امید بن‌عباس افزود: آنچه به شهرداری الزام و تکلیف کرده‌ایم این است که نقاطی که به هر دلیلی دچار آبگرفتگی می‌شود باید با علائم هشداردهنده مسدود کند تا افراد دچار حادثه نشوند.
وی از مسدود بودن زیرگذر کیان‌آباد در زمان بارندگی اخیر اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: در حال تهیه گزارش اقدامات هستیم اما با توجه به ازدحام کاری در آبگرفتگی‌ها هنوز تکمیل نشده است.
بن‌عباس با تاکید بر نظارت فرمانداری اهواز بر شرایط زیرگذر کیان‌آباد، تصریح کرد: بر اساس سلسله مراتب قانونی در شهرها در ابتدا شهرداری و بعد از آن فرمانداری اهواز به عنوان رییس ستاد مدیریت بحران شهرستان دارای وظایفی است، اداره کل مدیریت بحران استان نیز به عنوان ناظر بر عملکرد ستادهای شهرستانی فعالیت می‌کند.
مشت نمونه خروار
تصمیم‌گیری درباره زیرگذر کیان‌آباد را می‌توان نمونه کوچکی از مدیریت شهری در زمان بحران در اهواز به شمار آورد. این زیرگذر بیش از ۱۰ سال بهره‌برداری شده و شهروندان هرسال در زمان بارندگی شاهد آبگرفتگی و غرق شدن خودروها در آن هستند. در این مدت زیرگذرهای دیگری نیز ساخته شدند که همگی با همین مشکل مواجهند. چند زیرگذر دیگر نیز در حال ساخت هستند که احتمالاً همه آنها نیز به جمع تونل‌های وحشت اهواز در زمان بارندگی می‌پیوندند.
آیا برای چاره‌اندیشی باید منتظر وقوع فاجعه و کشته شدن شهروندان در حوادث زیرگذرهای آبگرفته باشیم؟
گزارش از نادره وائلی زاده