مدتی طولانی است که تخم‌مرغ در کنار محصولاتی همچون گوشت سفید و گوشت قرمز از مواد غذایی مهم و در ارتباط مستقیم با امنیت غذایی خانوارها است، مقوله‌ای که در توسعه پایدار نیز شاخصی مهم محسوب می‌شود.
اُفت و خیز قیمت این محصول در ماههای اخیر به عوامل متعددی بستگی داشته است که از مهمترین آنها می‌توان به مشکلات تامین نهاده و دان، نوسان در هزینه‌های تولید از جمله هزینه کارگر، تجهیزات، جوجه، واکیسناسیون و دارو و نیز مسائل مربوط به عرضه و تقاضا اشاره کرد.
چالش تامین خوراک دام و طیور برای دولت و مشکلات تولیدکنندگان دام و طیور در تامین آن از بازار آزاد، آغازی بود بر افزایش قیمت تخم‌مرغ که دشواری در تهیه آن کماکان ادامه دارد. اکنون هر کیلوگرم تخم مرغ در حالی با نرخ تا ۱۸۰ هزار ریال در بازار عرضه می‌شود که قیمت مصوب آن ۱۴۵ هزار ریال است.
در این وضعیت تولیدکنندگان هم‌خواهان افزایش قیمت هستند و کاهش تولید و تاثیرات آن هم تنش‌های موجود در بازار این محصول پروتئینی پرمصرف را زیادتر کرده است.
در این میان استان خراسان رضوی که با تولید سالانه افزون بر یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول در حوزه دام و طیور نه تنها رتبه برتر در کشور را دارد بلکه رتبه‌های متعدد در زیر مجموعه‌های این بخش از تولید و تامین مواد غذایی ایران را یدک می‌کشد، این روزها شاهد افزایش ناهماهنگی‌ها در تولید و عرضه تخم مرغ است.
خراسان رضوی با تولید سالانه ۱۴۰ هزار تن تخم‌مرغ حدود ۱۴ درصد نیاز کشور را تامین کرده و پس از تهران دومین منبع تامین این ماده پروتئینی در ایران است؛ به طور معمول سالانه افزون بر ۵۰ هزار تن از تولید تخم‌مرغ خراسان رضوی مازاد بر مصرف استان است. بر این اساس ۲۲۰ تن از تولید روزانه ۳۸۴ تن تخم‌مرغ خراسان رضوی در داخل استان به مصرف می‌رسد.
اینک و در حالی که اخباری مبنی بر کاهش حجم تولید تخم‌مرغ منتشر و افزایش قیمت آن بر سبد مصرف خانوارها تاثیر گذاشته، به نظر می رسد مدیریت تولید این ماده غذایی و همکاری تولیدکنندگان با برنامه‌های مدیریتی این حوزه، شرط اصلی گذر از وضعیت فعلی و پشت سر گذاشتن شرایطی است زیرا بخشی از این ناهماهنگی‌ها از تحریم‌های ظالمانه استکبار علیه ملت ایران ناشی شده است.
خراسان رضوی مشکلی در تامین و تولید تخم مرغ ندارد
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: این استان مشکلی در زمینه تامین و تولید تخم مرغ ندارد و به هیچ وجه دچار کسری در این بخش نیستیم.
محمدمهدی یعقوب‌زاده افزود: تولیدکنندگان در بخش خصوصی با توجه به افزایش هزینه‌های تولید درخواست افزایش قیمت را داشته‌اند که تا ۱۶۵ هزار ریال هم اعلام شد و مراتب را به وزارت جهادکشاورزی اعلام کردیم تا تصمیم‌گیری در این زمینه انجام شود.
وی ادامه داد:در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت تمام شده، مرغداران انتظار دارند به خواسته آنها توجه شود و همین مساله تا حدودی برخی مشکلات و نوسانات قیمت و تامین را در بازار موجب شده است.
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه بخشی از افزایش هزینه‌های تولید صحیح است و موجب فشار بر تولیدکنندگان شده است، گفت: تلاش می‌شود افزایش احتمالی قیمت با در نظر گرفتن وضعیت مردم و کمترین تاثیرات بر خانوارها و البته حمایت از تولیدکنندگان صورت بگیرد.
یعقوب‌زاده افزود: تلاش می شود تا با اعطای مشوق صادرات و بهره بردن تولیدکنندگان از فواید آن از آنها حمایت شود.
وی با بیان اینکه فروش تخم مرغ به خارج از استان را نمی‌توان محدود کرد، ادامه داد: در این زمینه تعهدی را به شماری از استانها از جمله تهران داریم ولی صادرات به خارج از کشور فعلا محدود و ممنوع است که تصمیم‌گیری در این زمینه باید از سوی وزارت جهادکشاورزی گرفته شود.
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: قیمت تخم مرغ فعلا نسبت به نرخ مصوب افزایش نخواهد داشت چون ما در استان مشکل تامین و تولید تخم مرغ نداریم و صرفا برخی هماهنگی ها لازم بود و تا اطلاع ثانوی و تصمیم گیری ستاد تنظیم بازار طبق روال معمول قیمت محصولاتی مانند تخم مرغ در این استان پایین تر از سایر نقاط کشور است.
یعقوب زاده افزود: به ازای تولید هر کیلوگرم تخم مرغ ۲ کیلو و ۳۰۰ گرم نهاده نیاز است و روزانه باید ۸۰۰ تن نهاده در این بخش از استان خراسان رضوی تامین شود.
وی ادامه داد: قیمت نهاده‌های دولتی طی هفته‌های اخیر بین ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش یافته است که به طور قطع این مساله در قیمت نهایی تولید تاثیرگذار است.
او اضافه کرد: با توجه به افزایش قیمت موجود بنا شد در هماهنگی با اتحادیه تولیدکنندگان تخم مرغ، این محصول به قیمت مصوب ۱۴۵ هزار ریال به دست مصرف کننده برسد در این راستا هیچ محدودیتی وجود ندارد و به زودی به هر میزان که نیاز باشد توزیع انجام خواهد شد.
تامین ۱۰۰ درصد نهاده مرغداران
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان این که طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی تامین دان و نهاده مورد نیاز مرغداران به صورت ۱۰۰ درصد از ابتدای آذر ماه تامین می‌شودگفت: به این ترتیب عرضه تخم مرغ تولیدی در این بخش باید به نرخ مصوب انجام شود و خارج از این نرخ، تخلف محسوب می شود زیرا دولت، نهاده را به قیمت یارانه و حمایتی به مرغداران عرضه می‌کند.
یعقوب زاده افزود:۲ هزار و ۹۲۰ واحد مرغ تخم‌گذار با ظرفیت تولید ۱۰ میلیون و ۴۹۹ هزار و ۷۳۸ قطعه و ۶ واحد جوجه‌کشی با ظرفیت پنج میلیون و ۲۸۶ هزار قطعه در هر دوره هم‌اینک در خراسان رضوی فعالیت تولیدی دارند.
وی ادامه داد: با توجه به چنین ظرفیتی در استان، حمایت از بخش خصوصی در این حوزه و تداوم و تقویت تولید، امری مهم ضروری است که هم‌اینک از سوی نهادهای مدیرتی و حمایتی به طور مناسب در خراسان رضوی جریان دارد.
او اضافه کرد: در حالی که حجم تولید تخم‌مرغ در خراسان رضوی ۲ برابر میزان نیاز مصرف داخلی استان است، اندکی کاهش در حجم تولید این ماده پروتئینی وجود داشت که امری طبیعی است اما باید توجه داشت شرایط کنونی کشور وضعیت جنگ اقتصادی و تحریم است.
درخواست تعیین دوباره نرخ مصوب تخم مرغ
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم‌گذار خراسان رضوی اما در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با توجه به جمیع شرایط، نرخ مصوب کنونی تخم‌مرغ را کاملا غیرکارشناسی می‌دانیم.
سید حسین موسوی‌نژاد افزود: تصمیم‌گیران توجه داشته باشند جایگزینی گله مرغ تخم‌گذار حداقل ۹ ماه زمان می‌برد و این بدان معنی است که بهره‌وری مرغ تخم‌گذار همانند مرغ گوشتی که ۴۵ روز زمان نیاز دارد نیست بنابر این با از بین بردن گله‌های با عمر ۷۰ تا ۸۰ هفته، تولیدکنندگان در آینده دچار خسارات و زیان فراوانی خواهند شد.
وی قیمت تمام شده کنونی تولید هر کیلوگرم تخم مرغ را در خراسان رضوی بیشتر از ۱۵۰ هزار ریال ذکر و بیان کرد: این در حالی است که بر اساس مصوبات بالادستی هم‌اینک تولیدکننده تخم‌مرغ موظف است هر کیلوگرم محصول خود را ۱۲۰ هزار ریال عرضه کند که در این میات حداقل ۳۰ هزار ریال زیان می‌کند.
او اضافه کرد: مطابق عرف جهانی میزان سود تولیدکننده محصولات کشاورزی ۲۰ درصد است اما با در نظر گرفتن ۱۵ درصد سودآوری کنونی تولیدکننده این حوزه در ایران به نظر ما قیمت واقعی تخم‌مرغ باید به ازای هر کیلوگرم ۱۷۰ هزار ریال باشد.
کاهش ۲۵ درصدی جوجه‌ریزی
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم‌گذار خراسان رضوی با اشاره به روند کاهشی تولید تخم مرغ در استان گفت: میزان جوجه‌ریزی در استان از ابتدای امسال تا کنون در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۵ درصد کاهش یافته است.
موسوی‌نژاد افزود: امسال سه میلیون و ۵۸۰ هزار قطعه جوجه‌ریزی انجام شده در حالی که در مدت مشابه پارسال حدود چهار میلیون آمار در این بخش ثبت شده است.
وی ادامه داد: این کاهش میزان جوجه‌ریزی طی ماههای آینده خود را در تولید خراسان رضوی نشان می‌دهد و به طور قطع تجربه کاهش ۲۵ درصدی تولید را در آینده نزدیک و ظرف ۶ ماه آینده تجربه خواهیم کرد.
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم‌گذار خراسان رضوی گفت: به رغم اعلام مسوولان جهاد کشاورزی استان در تامین ۱۰۰ درصدی نهاده مورد نیاز در این بخش همچنان تولیدکنندگان درگیر تامین نهاده مورد نیاز هستند و به اصطلاح قادر به سیر کردن مرغهای خود نیستند و همین امر نیز تاثیرات خود را برجای گذاشته و در گام نخست موجب بالا رفتن هزینه‌های تولید شده است.
موسوی‌نژاد با بیان این که هم اکنون بیش از ۲۰۰ مرغدار، تولید تخم مرغ را در استان بر عهده دارند افزود: امکان عدم تامین تخم مرغ برای سایر استانهای کشور و تامین نیاز تنها برای استان خراسان رضوی وجود ندارد زیرا در این صورت تعادل در بازار توزیع تخم مرغ در کشور برهم خورده و فاصله قیمتی میان استانها بسیار زیاد می‌شود.
وی با بیان این که باز کردن باب صادرات تخم مرغ و تنظیم تولید و صادرات اتفاقی است که باید دیر یا زود بیفتد ادامه داد: همین امر و ممنوعیت صادرات تخم مرغ در شرایطی که ۶۰ درصد تخم مرغ صادراتی کشور تا پیش از این از مبدا خراسان رضوی انجام می‌شد مشکلاتی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است.
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم‌گذار خراسان رضوی گفت: تقریبا ۵۰ درصد تولید تخم مرغ استان مازاد بر نیاز است و سرانه مصرف این محصول در کشور ۱۱.۵ کیلوگرم به ازای هر نفر است.
موسوی‌نژاد افزود: افزایش نرخ مصوب تنها راهکاری است که در حال حاضر جوابگوی تولیدکنندگان و موجب جلوگیری از متضرر شدن بیشتر آنان است که باید مسوولان در این خصوص به صورت جدی اقدام کنند زیرا ادامه وضعیت موجود موجب خسارت و دلسردی تولیدکنندگان خواهد شد.
تخصیص ۷۰ درصد سهمیه نهاده به طیور
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در جدول توزیع نهاده ۷۰ درصد به صنعت طیور و ۳۰ درصد به صنعت دام تخصیص می یابد و این به معنای جدیت و حمایت از صنعت طیور است.
مجید جعفری با بیان این که از ابتدای امسال تا نیمه نخست آذرماه کنونی بیش از ۵۲۷ هزار تن نهاده دامی میان دامداران و طیورداران خراسان رضوی توزیع شده است افزود: این نهاده‌ها شامل ذرت، جو، کنجاله سویا می‌شود که از محل واردات تأمین اصلی صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: از ابتدای سال جاری ۲۶۸ هزار و ۸۳۹ تن ذرت، ۱۱۸ هزار تن جو، و ۱۴۰ هزار تن کنجاله سویا در بین دامداران و طیورداران خراسان رضوی توزیع شده است و ۱۵ هزار تن نهاده دیگر شامل ۱۰ هزار تن جو و پنج هزار تن ذرت هم در دست توزیع است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: علاوه بر توزیع انواع این نهاده ها امسال ۶۳ هزار و ۵۰۰ تن سبوس نیز توزیع شده که البته از منابع داخلی تامین شده است.
جعفری میزان نیاز به نهاده‌های مختلف در طول سال در استان را شامل ۸۴۷ هزار تن ذرت، ۸۳۵ هزار تن جو و ۳۴۱ هزار تن کنجاله سویا و ۲۵۷ هزار تن سبوس اعلام کرد و افزود: از ابتدای امسال تا کنون حدود ۶۰ درصد سهمیه نهاده استان رسیده و بین دامداران و مرغداران توزیع شده است.
وی ادامه داد:تلاش و پیگیری مدیریت این حوزه در استان و توجه دولت به خراسان رضوی در تامین نهاده‌های دامی چشمگیر است و همین امر موجب شده تا حجم تامین نهاده برای این استان بیشتر از میانگین کشوری آن باشد.