بسیاری از افراد در زندگی روزمره خود کارهایی انجام می‌دهند که شاید نه تنها هیچ اطلاع و آگاهی نسبت به آن ندارند، بلکه بر اساس یک الگو و عادت و تنها از روی تکرار مکررات، دست به انجام چنین رفتارهایی می زنند. این افراد در زندگی روزمره عادت‌های مختلفی را بکار می‌برند که این فعل و انفعالات می‌تواند خوب و یا بد باشد. عادت‌های خوب بر اساس یکسری اصول تعیین و تعریف شده و عادات بد در مقابله با این اصول یا با واکنش‌های منفی دیگران، مورد سنجش قرار می گیرد.
برای نمونه سخت‌کوشی، احترام به دیگران، ورزش‌کردن، کار و فعالیت، دستگیری از زیر دستان و وفای به عهد، از جمله عادات خوب و پسندیده به شمار می رود و در مقابل آن دروغ گفتن، فریب دادن، پایمال کردن حقوق دیگران، تکبر و اعتیاد ز عادت‌های بد و نهی شده از سوی جامعه به شمار می‌رود.
عادت بد یا خوب، جزئی از زندگی
ریحانه عابدنیا رواندرمانگر تحلیلی روز چهارشنبه در این زمینه به خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: هنگامی که یک الگوی رفتاری خاص به هر دلیلی در فردی تکراری شد، خود به خود این اعمال و رفتار جزئی از زندگی او به شمار می‌رود و در صورت انجام ندادن حس غریبی پیدا کرده و ضمن درگیری ذهن، احساس می‌کند چیزی را گم کرده است.
وی با بیان اینکه تکراری یا ثابت شدن یکسری رفتارها در فرد یا افراد را می‌توان عادت نامید، افزود: از طرفی این رفتارها می‌تواند الگوی برخورد با خود یا اطرافیان را نشان دهد، عادت‌های خوب، فرد را به مرحله مناسبی از زندگی می‌رساند و باعث می‌شود که همه‌چیز به درستی پیش رود.
این روانشناس بالینی اظهارداشت: ترک عادات و رفتارهای تکراری بسته به خصوصیت و شرایط زمانی و مکانی هر فردی بستگی دارد و نمی‌توان برای آن مدت تعیین کرد. افراد به خوبی می‌توانند ایرادهای دیگران را مشاهده و در خصوص آنها گفت و گو کنند اما زمانی که نوبت به خود فرد می‌رسد به دلیل اینکه با این عادات،روزانه زندگی کرده است ،نمی‌تواند آن را درک کند و هر فردی معمولاً خودش را بی عیب و نقص می‌داند.
عابدنیا گفت: احتمال اینکه فرد علاقه‌ای به انجام دادن رفتارهای تکراری روزانه نداشته باشد، وجود دارد، اما این رفتار بنابر تداوم عادتی که پیدا شده به صورت ناخودآگاه و خودکار بروز می‌کند، به نحوی که تکرار اعمال بد و رفتارهای اشتباه را همچنان ادامه می دهد اما بعد از مدتی دیگر آنها را حس نمی‌کند و فکر می‌کند که هیچ عادت یا رفتار بدی مرتکب نشده است.
این رواندرمانگر گفت: برای اینکه عادت‌های بد خود را بیشتر و بهتر بشناسیم، باید در ابتدا علت ناراحتی دیگران را نسبت به رفتارمان را تشخیص دهیم، دست از توجیه رفتار غلطی که انجام می‌دهیم برداریم، حتماً از اطرافیان نسبت به رفتارهایی که مورد پسند نیست سوال کنیم، رفتارهای غلط را یادداشت و عادات بد دیگران را زیر نظر داشته باشیم.
عابدنیا گفت: قضاوت کردن دیگران، بدقولی و بدعهدی، بددهنی، دروغ بستن و تهمت زدن، زیاده روی و وسواس، درگیری با فضای مجازی و مقایسه کردن از جمله عادات بدی و به قولی پر تیراژ از سوی بیشتر مردم به شمار می رود که نه تنها چهره فرد را در مقابل دیگران شناخته تر می کند بلکه صدمات جبران ناپذیر و فشار روحی و روانی بر زندگی فرد وارد می کند.
وی افزود: برای اینکه فردی بخواهد عادت‌های بد خود را ترک و به کلی آن را از بین برد، می‌تواند در زمان ایجاد یک رفتار و عادت خوب به خود پاداش دهد تا این رویه به مرور جایگزین رفتار تکراری یا عادت بد شود. از طرفی این دسته افراد که احساس می کنند برخی از رفتارشان تبدیل به عادت شده است، برای مقابله با این رفتار و ترک آن نباید شتاب کرده و احساس خستگی کنند بلکه باید در این مسیر، خویشتن دار باشد.
این روانشناس اضافه کرد: فرد سیگاری برای ترک عادت خود باید نخست به دنبال محرک ها به عنوان عامل انگیزشی برای مصرف سیگار باشد و از طرفی یکی از این محرک ها برای ادامه عادت استعمال سیگار در افراد سیگاری، دوستان و اطرافین این دسته فرد یا افراد هستند که با راهنمایی و تشویق های خوب، می توان از ادامه سیگار کشیدن آن جلوگیری کرد.
وی گفت: اطمینان از ترک عادت، نتیجه بخش خواهد بود و از این رو تا جایی که امکان دارد فرد یا اطرافیان نباید از هدفی که برای نتیجه گرفتن از ترک رفتارهای تکراری معیین کرده اند، دست بردارند و عادات و رفتاری را که به نظر ناپسند می رسد را شکست دهند. برای رهایی از رفتارهای ناپسند یا تکراری ابتدا باید بر روی یک عادت بد متمرکز شد و آن را از بین برد، سپس به سراغ عادتی دیگر رفت. اگر فردی بخواهد عادت‌های ناپسند خود را یکباره ترک و از آنها دوری کند مطمئن باشد که موفق نخواهد شد و از طرفی هیچ کدام از آنها را کنار نخواهد گذاشت.