به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، در فاصله کمتر از هفت ماه مانده به سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، فضای سیاسی هر روز بیشتر از قبل رنگ و بوی رقابت به خود می‌گیرد. اصولگرایان گرچه دغدغه‌های اصلاح طلبان را ندارند اما برای حضور قدرتمند باید به فکر مدیریت اختلافات خود باشند و اصلاح‌طلبان هم هرچه سریع‌تر برای آشفتگی‌های داخلی، موضوع رهبری، ائتلاف و دیگر بسترهای ناکامی، مانیفست مورد نظر را تنظیم و طراحی کنند.
اصولگرایان و نشانه‌های کمرنگ ظهور اختلاف
اگرچه نام‌های اصولگرایی که به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده مطرح میشوند، اغلب تکراری و محدود به مسوولان کنونی و سابق است اما هر از گاهی نام تازه‌ای هم مطرح می‌شود و واکنش‌هایی را در فضای سیاسی و رسانه ای برمی‌انگیزد. در اردوگاه اصولگرایان «محمدباقر قالیباف» رییس کنونی مجلس یازدهم همچنان گزینه مهم است و با وجود آنکه تاکنون نه ضمنی و نه رسمی سخنی از حضور یا عدم حضور در انتخابات ریاست جمهوری نگفته است اما اقدامات روزها و هفته‌های اخیرش سبب شده است که شماری از تحلیلگران او را نامزد اصلی جریان اصولگرا به شمار آورند. گزینه دیگر «سعید جلیلی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است که اظهارات روزهای اخیر وی درباره برجام و تکرار تاکتیک تاختن به دولت؛ سبب شده است که او هم از طالبان کرسی ریاست جمهوری آینده قلمداد شود. نامزد بالقوه سوم در جناح اصولگرا «عزت الله ضرغامی» رییس اسبق صداوسیماست که طیف ابتکارات انتخاباتی وی از صبحانه‌های سیاسی با چهره‌های سیاسی و اجتماعی تا توییت‌ها و اظهارنظرها علیه دولت متنوع است. هواداران «محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم ظاهرا وی را دعوت به کاندیداتوری در انتخابات کرده‌اند. احتمال نامزدی حجت الاسلام «ابراهیم رییسی» رییس قوه قضائیه هم با توجه به تازه‌ترین نقل قول منتشر شده از سوی وی کاهش یافته است. رییسی در پاسخ به گمانه‌های حضورش در انتخابات گفته است: «به چیزی غیر از قوه قضائیه فکر نمی‌کنم.»
نام‌های اعلام شده از چهره‌های آشنای اصولگرا هستند اما در کنار آنها جوانان کمتر شناخته شده‌ای هم خود را در معرض این گمانه زنی‌ها قرار داده‌اند. «سعید محمد» نامی است که این روزها در تیترهای رسانه ای دیده می‌شود و شنیدههای تایید نشده از عزم فرمانده جوان قرارگاه خاتم الانبیا (ص) برای حضور در انتخابات حکایت می‌کنند. برخی شانس جوان اول اصولگرایان را میان این طیف به اندازه‌ای بالا می‌دانند که وی را از هم اکنون در قامت رقیب بزرگان شناخته شده اصولگرا قرار می‌دهند.
انسجام بخشی میان طیف‌های اصولگرا هم از دغدغه‌های این جریان است و چندی است جامعه روحانیت مبارز برای این مهم تلاش‌هایی را آغاز کرده است، دعوت از احزاب و جریان‌های اصلی اصولگرا به جلسات شور و مشورت در همین راستا قابل ارزیابی است. اما بر اساس اظهارنظرهای منتشر شده در این گعده‌ها جریان پایداری حضور نداشته که باز هم گمانه‌ها را درباره جداسازی راه، تقویت کرده است. حجت الاسلام «غلامرضا مصباحی مقدم» سخنگوی جامعه روحانیت در این زمینه گفته است: «تقریبا می‌توان گفت به استثنای پایداری، در جلسات جامعه روحانیت مبارز همه احزاب حضور پیدا کرده‌اند البته از پایداری دعوت شده و مذاکراتی نیز با آنها صورت گرفته و آنها نیز تاکنون نفی نکرده‌اند.» در کنار اکراه‌های پیدا و پنهان پایداری برای حضور در جلسات انتخاباتی اصولگرایان، حزب موتلفه از این اقدامات استقبال کرده و «اسدالله بادامچیان» دبیرکل این تشکل تاکید کرده است: «جامعه روحانیت می‌تواند محور وحدت اصولگریان باشد، لذا هر اقدامی تحت هر عنوانی در جهت تضعیف این وحدت آسیب‌زا است و موجب تجری دشمنان اسلام و جریانات مساله‌دار خواهد شد و از همگان دعوت می‌کنیم در محور وحدت و تجمع همه نیروها اقدام کنند.»
احزاب اصولگرا هم فعالیت‌های انتخاباتی خود را پی گرفته‌اند، پس از اعلام رسمی آغاز فعالیت‌های انتخاباتی حزب پایداری، کمیته انتخاباتی جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی هم با تمرکز بر دو انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و شورای شهر فعالیت خود را آغاز کرد.
اصلاح‌طلبان و جستجوی رقیب در آشفتگی
برنامه‌های انتخاباتی و گزینه‌های احتمالی جریان اصلاح طلب اما به روشنی اصولگرایان نیست، انسجام داخلی برای رسیدن به یک دیدگاه روشن و مشخص همچنان گمشده این جریان است و شاید به همین دلیل است که «محمدعلی ابطحی» عضو مجمع روحانیون مبارز در توییتی رقبای آینده اصلاحات را نه در بیرون این جبهه بلکه در مواردی چون کاهش مشارکت، عدم انسجام داخلی، عملکرد گذشته و نهادهای ناظر ارزیابی کرده است. اصلاح طلبان در انتخابات آینده دو طیف رادیکال خواهند داشت، طیف نخست انتخابات را به طور کل از روی میز برمی‌دارد و گروه دوم از حضور با هر شرایط و به هر قیمت سخن می‌گوید. میانه‌های این دو طیف گروهی از ائتلاف با میانه‌روهای رقیب می‌گویند. برخی میانه‌روهای اصلاح طلبی را که توان عبور از سد نظارت‌های استصوابی را دارند، معرفی کرده و گروهی حضور را مشروط به تایید صلاحیت نامزد مورد نظر خود می‌کنند. سیگنال‌های کاهش مشارکت دریافت شده از انتخابات مجلس یازدهم هم بیش از گذشته اصلاح طلبان را نگران میکند. برای کاستن از تناقض‌های استراتژی و طیف‌های مختلف اصلاح طلب و نزدیک ساختن دیدگاه‌ها، شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و نیز مجمع روحانیون مبارز پیشقدم شده و در حال تنظیم مانیفست حیاتی است. ریش سفیدان اصلاح طلب که با نامه سرگشاده «محمد موسوی خویینی‌ها» خطاب به اصلاح طلبان، دغدغه‌های انتخاباتی خود را به صورت واضح اعلام کردند، در تلاش هستند تا از جایگاه همیشه محترم خود برای ایجاد این انسجام بهره گیرند. در کنار رقبایی که ابطحی برای اصلاحات اعلام کرده می‌توان موضوع رهبری این جریان را هم در زیرمجموعه اختلافات درونی آنها گنجاند. گروهی در تلاش هستند ناکامی‌های اخیر را با این گزاره که «سید محمد خاتمی» رهبری اصلاح طلبان را در اختیار دارد، به کنش‌ها و تصمیمات وی فرافکنی کنند و گروهی دیگر معتقدند خاتمی هرگز داعیه رهبری نداشته و از اعتبار خود برای این جریان هزینه کرده است. تفاوت‌های اشاره شده از این منظر که خاتمی سال‌هاست نقطه ثقل اصلاحات است و سخنش تمام کننده حجت، ابهام برانگیز است اما با وجود تمام این علامت‌های سوال اما برخی دیگر از استراتژی محتوم حضور با کاندیدای کاملا اصلاح‌طلب سخن می گویند. «علی صوفی» دبیرکل حزب پیشرو اصلاحات یکی از این چهره‌های سیاسی، تاکید کرده است: «در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، اصلاح‌طلبان برخلاف رویکرد قبلی خودشان عمل کرده و تلاش خواهند کرد کاندیدای اصلاح‌طلب معرفی کنند.». برخی دیگر مانند «سعید شریعتی» عضو حزب اتحاد ملت هم معتقد است: «فضا تا انتخابات ۱۴۰۰ تغییرات جدی و اساسی خواهد کرد. اگر امکان رقابت در انتخابات فراهم شود، موقعیت خوبی خواهد بود که وزن‌کشی روشن شود.». «محمود میرلوحی» دیگر عضو اتحاد هم از مثبت شدن فضای سیاسی در چندماه آینده سخن گفته است.
احزاب اصلاح طلب هم گرچه منتظر تصمیمات مهم هستند اما از معرفی نامزدهای مورد نظر خود هم غافل نیستند. پس از معرفی فهرستی از نامزدهای مورد تایید حزب کارگزاران سازندگی، حزب اعتماد ملی هم گزینه‌های موردنظر از حزب خود را معرفی کرد و اکنون عضو شورای مرکزی حزب ندای ایرانیان هم دبیرکل خود گزینه جامع الشرایط برای انتخابات آینده می‌داند. «عیسی چمبر» معتقد است: «آقای خرازی گزینه مناسبی برای کاندیداتوری در سیزدهمین دوره ریاست جمهوری است و البته می‌توانند با استقبال عمومی روبه‌رو شوند و این توانایی در ایشان وجود دارد که در سطوحی که قرار می‌گیرند بتوانند هماهنگی و همدلی برای بهتر شدن وضعیت کشور صورت دهد.» به نظر می‌رسد اعضای حزب ندای ایرانیان به صورت منسجم فعالیت‌های انتخاباتی خود را پی می‌گیرند و در کنگره آتی خود هم پنل‌هایی برای این رویداد اختصاص خواهند داد.