ابراهیم رحیم پور روز جمعه در گفت و گو با ایرنا در خصوص افتتاح راه آهن خواف - هرات افزود: جمهوری اسلامی ایران این پروژه را در شرایط تحریم شدید و سختی که داشت، تمام کرد. اجرای چنین پروژه ای در چنین شرایطی قابل تحسین است.
وی اضافه کرد: واقعیت این است که ما بعد از پیروزی انقلاب کمک‌های زیادی به افغانستان داشتیم که این کمک ها را با عدد و رقم هم نمی‌توان محاسبه کرد. چون بعضی از کمک ها غیرمستقیم بوده مانند حمایتی که امام خمینی (ره) در جریان اشغال افغانستان از سوی شوروی ها کرد که در نتیجه آن دیدیم شوروی ها در جنگ چه آسیب هایی به ما وارد کردند و اعداد و ارقام آن قابل محاسبه نیست. در حال حاضر حدود دو میلیون مهاجر در ایران زندگی می‌کنند که ما به اینها امکانات زندگی و کار دادیم.
این دیپلمات پیشین افزود: پروژه ای که روز پنج شنبه افتتاح شد، پروژه سمبولیک بود و ما کارهای بزرگی در عالم همسایگی انجام دادیم. هیچ وقت هم توقع نداشتیم که جواب بگیریم چون مردم این کشور هنوز در سختی و فشار و ناامنی و مورد طمع قدرت‌های خارجی هستند و در این مقطع ما چنین پروژه‌ای را احداث کردیم.
رحیم پور ضابطه مند کردن ترددهای غیرمجاز را از دستاوردهای ظرفیت های افتتاح این راه آهن ذکر کرد و گفت: الان ترددهای بی ضابطه و غیر مجاز از مرزهای دو کشور وجود دارد که ما هم به دلایلی سخت نگرفتیم و مانند اروپایی ها عمل نکردیم.
وی یادآور شد: در حال حاضر از تهران به کابل و مزار شریف پروازهایی برقرار است اما چون عمدتاً طبقاتی که در ایران حضور دارند کارگر هستند، قدرت استفاده از هواپیما را ندارند این افراد با قطار راحت‌تر می‌توانند جابجا شوند. این امر باعث می شود به مرور ترددهای غیرمجاز به ترددهای مجاز تبدیل شود.
این دیپلمات پیشین کشورمان خاطرنشان کرد: چهارمین موضوع این است که بعضی از کشورها مشخصاً مانند هند علاقه‌مند هستند که از مسیر ایران به افغانستان کالا منتقل کنند. در حال حاضر این جابجایی با کامیون انجام می شود و حمل و نقل ریلی به این موضوع هم کمک می کند. البته راه آهن چابهار-زاهدان هم در شرف اقدام است و امیدواریم زودتر اجرایی شود کشورهای دیگر هم می‌توانند از طریق قطار کالا جابجا کنند.
وی اظهار کرد: ما از موقعیت ترانزیتی مان به کشورهایی که محاط در خشکی هستند، کمک می کنیم که افغانستان یکی از این کشورهاست. پنج کشور آسیای میانه، آذربایجان و ارمنستان و حتی روسیه که به آبهای گرم راه ندارند می توانند از مسیر ایران استفاده کنند و این امکانی است که ما می‌توانیم بیشتر از آن استفاده کنیم.
رحیم پور با یادآوری طرح یک راه -یک کمربند چین که این کشور از موقعیت ترانزیتی کشورهای مختلف استفاده می کند، گفت: ما از موقعیتی که داریم می توانیم بهتر استفاده کنیم و پروژه خواف هرات را باید در چنین بستری مد نظر قرار دهیم.
وی با بیان اینکه اجرای چنین پروژه هایی به بهبود و ارتقای شرایط سیاسی و امنیتی منطقه هم کمک می کند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر از طرفی بحث خروج آمریکایی‌ها از افغانستان مطرح است و از طرف دیگر شاهد قدرت یابی مجدد طالبان هستیم بنابراین می شود شرایط را دقیق تر بررسی کرد اما در هر صورت پروژه‌های زیرساختی مانند راه و راه‌آهن امنیت ساز است که می‌تواند هم به افغانها و هم به خود ما کمک کند.
معاون پیشین وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما از موقعیت ویژه کشورمان در حوزه ترانزیت آن طور که باید و شاید، استفاده نکردیم، تاکید کرد: ما در این زمینه نیاز به تلاش بیشتر داریم و باید سرمایه گذاری بیشتری در توسعه ترانزیت و تکمیل حلقه های مفقوده آن داشته باشیم.
رحیم پور یادآور شد: از محور ترانزیتی بندرعباس- باکو، بخش رشت آستارا مانده که تکمیل آن می تواند کمک زیادی به جابجایی بار و مسافر در این محور کند. برای تکمیل این خط البته قول و قرارهایی هم گرفتیم و کارهای خرید زمین را هم انجام دادیم، اما این پروژه پروژه بزرگی است و خیلی هم مشتری دارد، منتها به دلایل مختلف که یکی از آنها تحریم و فشارهای اقتصادی است هنوز تکمیل نشده است.
این دیپلمات پیشین اضافه کرد: حتی زمانی که تحریم نبودیم، متأسفانه آنطور که باید می‌شد، نتوانستیم از ظرفیت ها و فضا استفاده کنیم. باید توجه داشته باشیم که راه به همراه خودش امنیت، اقتصاد و فرهنگ را به دنبال دارد علاوه بر این ملت های منطقه را به هم نزدیک می کند.
معاون پیشین آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه در ادامه درباره میزان مراودات تجاری ایران و افغانستان و تاثیر تحریم در این مراودات گفت: از جهت صادرات و واردات افغانستان از شرکای اقتصادی ماست. ایران از سویی بهترین راه برای افغانستان است و از سوی دیگر کالاهای ایرانی متنوع بوده و با سلیقه مردم افغانستان سازگار است.
وی با بیان اینکه تحریم بر روی همکاریها و مراودات تجاری ما با افغانستان خیلی ارتباط و تاثیر نداشت، گفت: صادرات و واردات ما تا قبل از تحریم ها حدود ۴ میلیارد دلار بود و بخشی به شکل ارزی بود که شهروندان افغانستان به کشور خود می‌فرستادند.
رحیم پور تاکید کرد: باید تلاش کنیم پیوستگی اقتصادی دو کشور شکل گرفته و اقتصاد دو کشور به هم گره بخورد طرح‌هایی را جلو ببریم که نیازمند توجه بیشتر دولت ما و افغانستان است.
این دیپلمات پیشین کشورمان در بخش دیگری از این گفت و گو اظهار کرد: ما باید سعی کنیم به تثبیت قدرت در افغانستان کمک کنیم چرا که ناامنی در افغانستان به ضرر خود ما هست. اگر امنیت در افغانستان برقرار شود طبعاً شهروندان افغانستان می‌توانند به کشور خودشان برگردند و ما حتی می‌توانیم پروژه‌هایی را با کمک همین مهاجرین اجرا کنیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره معافیت بندر چابهار از تحریم های آمریکا و نقش آن در مراودات تجاری در شرق کشور گفت: در مورد معافیت بندر چابهار، کار ترامپ لطف او به ما نبود بلکه لطف به هندوستان و به درخواست آنها بود. هند و چین هم در حوزه ترانزیت رقابت هایی باهم دارند و این معافیت امکانی برای هندی ها بود که تا از آن استفاده کنند و تا حدی هم استفاده کردند.
وی با تاکید بر لزوم تسریع در اجرای راه آهن چابهار- زاهدان گفت: هنوز از ظرفیت های ترانزیتی و موقعیت بندر چابهار آنطور که باید استفاده نکردیم و در این زمینه هم نیازمند تحرک بیشتر دستگاههای مربوطه هستیم.
معاون پیشین وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: پروژه اتصال و ارتباط از آستارا به باکو از آنجا به گرجستان و بندر باتومی در دریای سیاه جزو پروژه های مهمی است که باید اجرا شود و هنوز انجام نشده است. در حال حاضر خط آهن از داخل آذربایجان به روسیه وصل می شود که اگر راه آهن ما به آن متصل شود، ما می‌توانیم مستقیم به روسیه مرتبط شویم. علاوه بر این راه زمینی ارمنستان هم هست که باید از آن هم استفاده کنیم.
وی در تاکید کرد: باید بتوانیم به راه های خودمان تنوع بخشیم و صرفاً در انحصار ترکیه قرار نگیریم که از نظر راهبردی به نفع ماست.