به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی ایرنا، روزهایی که می‌گذرانیم لحظات ناشناخته‌ای هستند که کرونا زندگی اجتماعی و اقتصادی دنیا را متاثر کرده است. بازار کتاب نیز از این هجوم بی نصیب نمانده و کتابفروشان و ناشران، به دنبال راه‌هایی برای بهبود وضعیت اقتصادی خود هستند. در ایران نیز، همه بخش‌های فرهنگی و اقتصادی مربوط به کتاب با مشکلات خاصی دست و پنجه نرم می‌کنند. این بار از حال و روز کتابفروشیهای کودک و نوجوان پرس‌وجو کرده‌ایم، مدیر یک کتابفروشی تخصصی معتقد است خرید از کتابفروشیهای محلی، یکی از راه‌های نجات آنهاست.
آیدین جلالی، مدیر فروشگاه کتاب آفرینش، در شمال غرب تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، با اشاره به اینکه وضعیت کتاب‌فروشی‌ها در دوران کرونا چندان رضایت‌بخش نیست گفت: بااینکه در قرنطینه دو هفته تعطیل بود اما بعد از بازگشایی هم چیزی تغییر نکرد و اتفاق خاصی برای کتابفروشان نیفتاده است. نه‌تنها فروشگاه ما بلکه فروشگاه‌های دیگری که احتمالاً اجاره‌ای هستند، اکنون وضعیتی دارند که تا چند روز دیگر حتی هزینه اجاره مغازه را هم نمی‌توانند پرداخت کنند.
وی اضافه کرد: فضای مجازی اینستاگرام و واتساپ محل مناسبی برای فروش در این دوران بوده اما پاسخگوی درآمد فروشگاه کتاب با همه وسعتش نیست. همه این اتفاقات در کنار هم وضعیت نگران‌کننده‌ای را برای کتابفروشان رقم‌زده است. استقبالی نیست و مخاطبی برای تهیه کتاب نمی‌آید.
جلالی با بیان اینکه کتابفروشیهای ویژه کودک و نوجوان، روزگار سخت‌تری را تحمل می‌کنند، افزود: کتابفروشیهای تخصصی همیشه وضعیت پیچیده‌ای دارند و اکنون در این وضعیت هیچ خانواده‌ای حاضر نمی‌شود فرزند کوچکش را بیرون بیاورد تا به کتابفروشی پا بگذارد. از سوی دیگر مدارس نیز تعطیل هستند و کتابی به بچه‌ها معرفی نمی‌شود، همه این موارد در کنار هم باعث می‌شود که کتابفروشی کودک اوضاع مناسبی نداشته باشد.
کتاب‌های مشهور به سوپرمارکتی را نمی‌فروشیم!
این کتاب‌فروش در پاسخ به این سؤال که آیا تخصصی بودن کار فروش کتاب را سخت کرده است، گفت: در شرایط عادی موقعیت ما ویژه نیست و در روزهای پیش از کرونا وضعیت مناسبی داشتیم. محصولات فروشگاه آفرینش مخصوص سلیقه‌های ویژه است و ما هر کتابی در فروشگاهمان نداریم، کتاب‌های مشهور به سوپرمارکتی، در فروشگاه ما عرضه نمی‌شود در مورد لوازم‌تحریر و اقلام وابسته هم محصولات ما، بیشتر ایرانی است و کارهایی که انیمیشنی هستند، هیچ‌وجه سلیقه ما و مخاطبانمان نیست.
وی افزود: این موارد سلیقه مخاطبان ما را محدود می‌کند، اما آن‌ها می‌دانند هر کتابی که ویژه‌تر باشد را در کتابفروشی ما پیدا خواهند کرد. ما بیش از ۶ هزار عنوان کتاب داریم که همه در حوزه کودک و نوجوان هستند و ۷۰۰ عنوان نیز متعلق به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که کار ما را خاص‌تر می‌کند. چون کتاب‌های کانون هرجایی پیدا نمی‌شوند و چند فروشگاه مشخص هستند که کتاب‌های کانون را دارند.
مدیر کتابفروشی آفرینش درباره کتاب‌های کانون پرورش فکری، گفت: استقبال از کتاب‌های کانون به دلیل خلاقیت و جذابیتی که دارند، همیشه بیشتر است ما کتاب‌هایی را داریم که در دهه‌های گذشته و حتی برای پدربزرگ و مادربزرگ‌های نسل امروز منتشر شده است، این آثار هنوز هم پرفروش‌اند و مخاطبان به دنبال آن‌ها می‌آیند.
جلالی درباره وضعیت فعلی کتاب‌فروشی‌ها اظهار داشت: در این شرایط و موقعیتی که در جامعه حاکم است، کار زیادی برای کتاب‌فروشی‌ها نمی‌توان کرد، بر این موج سوار شده‌ایم تا بدانیم به چه مقصدی می‌رسیم و چه اتفاقی برای ما رقم می‌خورد. اگر وضعیت این‌گونه ادامه پیدا کند، نه تنها فروشگاه آفرینش که هر کتابفروشی دیگری باید کم‌کم به این نکته فکر کند که کار خود را از حوزه فرهنگ بیرون ببرد و سرمایه‌اش را در جای دیگری استفاده کنند.
فضای مجازی مسئله فروش کتاب را پیچیده کرده
این کتاب‌فروش، راه‌حل کمتر شدن مشکلات را در تبلیغات محیطی و کنترل شدن قیمت تولید کتاب دانست و اضافه کرد: این مسئله به ناشران هم برمی‌گردد، قیمت‌های عجیب‌وغریب کتاب یکی از مشکلات مهم مخاطبان است، می‌دانیم که قیمت کاغذ بسیار بالا رفته اما چرا باید یک کتاب ۱۶ صفحه‌ای برای کودکان، ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان قیمت داشته باشد؟ وضعیت همه کسب‌وکارها نابه‌سامان است، مخاطب هم در همین وضعیت نابه‌سامان درآمد خود را به دست می‌آورد. ما الآن در کتابفروشی کتابی ۱۵ صفحه‌ای داریم که ۲۵۰ هزار تومان قیمت خورده است، من هم علت آن را نمی‌دانم. حق کپی‌رایت آن هم که پرداخت نمی‌شود، چرا باید این رقم روی کتاب باشد؟
وی گفت: هم مسئله کرونا و هم گران شدن کتاب، مشکلات هم‌زمانی هستند. هر ماه که کتاب جدید سفارش می‌دهیم حداقل ۱۰ درصد کتاب‌ها گران‌تر شده‌اند. قیمت‌های جدید هم با برچسب روی کتب اضافه شده و چاپ جدید نشده‌اند. مخاطب به‌سادگی این نکته را متوجه می‌شود، یکی از دلایل استقبال از کتاب‌های کانون همین نکته است، حدود قیمت آن ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان و گران‌ترین کتابی که دارد ۳۰ هزار تومان است البته کتاب‌های گلاسه تمام‌رنگی ۹۰ هزار تومانی هم دارند.
وی در مورد استقبال بهتر از کتاب‌هایی با قیمت معقول، گفت: اگر از کتاب‌های کانون روزی ۲۰ نسخه فروش برود از آثار ناشران دیگر ۱۰ تا ۱۲ نسخه می‌فروشیم.
جلالی با بیان اینکه فضای مجازی امروز مسئله فروش کتاب را کمی پیچیده کرده، اظهار داشت: هر که با هر تخصصی، صفحه‌ای ساخته و در آن کتاب می‌فروشد. درصورتی‌که یک فروشگاه هزینه می‌کند ولی دخل‌وخرجش با هم برابر نیست. ما هم صفحه‌ای در شبکه‌های مجازی داریم ولی مطالب صفحه مجازی ما هم مثل کتاب‌فروشی‌مان باسلیقه ویژه و ریزبینی تهیه و تنظیم شده و هر کتابی در آن معرفی نمی‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا فروش آنلاین یا مجازی هم داشته است، گفت: ما فروش پستی و تلفنی هم داشتیم اما خانواده‌ها برای تهیه کتاب باید آن را لمس کنند، از سوی دیگر ما در ایران یک سایت کامل و مدون برای معرفی کتاب نداریم. بیشتر سایت‌ها، به دنبال فروش هستند و این نکته که کتاب‌ها با هم مقایسه شوند و مفاهیم آن معرفی شوند، وجود ندارد. فروش آنلاین وضعیت را بهتر کرد اما هرگز به‌پای فروش حضوری در کتابفروشی نمی‌رسد. حتی در تخفیف پاییزه کتاب هم که فروش ما قابل‌توجه‌تر بود و همه کارها را آنلاین با خانواده‌ها هماهنگ می‌کردیم، باز هم پرفروش‌ترین روز ما به یک روز معمولی در فروش حضوری نرسید.
اولویت را به کتابفروشیهای محلی بدهیم
جلالی درباره حمایت‌های نهادهای فرهنگی گفت: سازمان‌های زیادی هستند که می‌توانند برای رفع مشکلات اقدام کنند مثلاً سازمان فرهنگی شهرداری تهران، آمدند و در برابر کتابفروشی ما تابلو زدند و اطلاع‌رسانی کردند دو روز بعد آن را جمع کردند و بردند. با این که بیشتر محصولات ما فرهنگی هستند و حتی لوازم‌تحریرهای ما نیز ایرانی است و بیشترین بازی‌های ایرانی را نیز در فروشگاه داریم ولی هیچ‌یک از نهادها و ارگان‌ها باوجود صحبت‌هایی که می‌شود، در عمل کاری برای ما انجام ندادند. امسال چیزی به‌عنوان نمایشگاه کتاب نداشتیم بهترین فرصت بود که با فروشگاه‌ها هماهنگ می‌کردند که تخفیفات فروش نمایشگاه را برای کتاب‌فروشی‌ها در نظر بگیرند و نمایشگاه در سطح شهر برگزار شود.
وی درباره نمایشگاه کتاب مجازی اظهار داشت: نمایشگاه کتاب مجازی به ناشران کمک خواهد کرد اما برای کتابفروشان مشکل‌آفرین است، در نمایشگاه کتاب هر سال هم درآمد کتابفروشان بسیار کم می‌شود اما برای ناشران اتفاق خوبی است. ناگفته نماند یکی از اتفاقات خیلی بد هم این است که ناشران هر کدام برای خود سایت و صفحه زدند و کتاب می‌فروشند، در صفحات اینستاگرام نیز چند هزار دنبال کننده دارند. در حوزه کاری ما اگر ۵۰ ناشر کودک داریم، هر کدام خودشان کتاب‌شان را با تخفیف بالا بفروشند، واضح است که دیگر چه اتفاقی برای کتابفروشی خواهد افتاد!
جلالی در پایان گفت: برای خریدن کتاب، باید اولویت را به کتابفروشیهای محلی بدهیم کتابفروشیهای بزرگ و پرسابقه‌ای در همین ماه‌های اخیر به کار خود پایان دادند باید هوای کتابفروشیهای محلی را داشته باشیم تا بتوانند زنده بماند.