به گزارش روز شنبه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، محمدجواد دهقانی افزود: پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI) متعلق به شرکت کلاریویت آنالتیکس (ISI) آخرین فهرست موسسات یک درصد برتر دنیا که بیشترین تعداد استنادها را در ۱۰ سال گذشته دریافت کرده اند، منتشر کرد.
وی یادآور شد: مایه مباهات است که در آخرین به روز رسانی انجام شده در آذر ۹۹ تعداد ۷۴ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی از کشور جمهوری اسلامی ایران در میان یک درصد دانشگاههای برتر جهان که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده اند مشاهده می‌شود. بنابراین در مقایسه با سال قبل که تعداد ۶۵ مورد بود تعداد دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر ایران ۱۴ درصد افزایش و نسبت به سال ۹۴ بیش از ۱۴۷ درصد افزایش یافته است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تصریح کرد: این دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در سطح دنیا از لحاظ تعداد استنادهای دریافتی در مجموع موسسات یک درصد برتر قرار گرفته اند. استنادها در دنیای علم بیانگر کیفیت تولیدات علمی هستند. بنابراین، علت افزایش تعداد این مراکز، افزایش کیفیت تحقیقات کشور است.
دهقانی ادامه داد: استناد هر چند عاری از آفت نیست، اما یکی از مهم ترین شاخص هایی است که میزان استفاده از پژوهش ها را نشان می دهد. در حال حاضر استناد مهم ترین شاخصی است که در ارزیابی های علمی در سطح بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد.
وی افزود: در سند سیاست های علم و فناوری ابلاغی ازسوی رهبر معظم انقلاب نیز مرجعیت علم و فناوری در سطح دنیا به عنوان اولین بند مورد تاکید قرار گرفته است. مرجعیت به معنی محل رجوع قرار گرفتن است و استناد از یک نگاه بیانگر میزان استفاده از علم تولید شده توسط سایر پژوهشگران است.
دهقانی اظهار داشت: در سال ۱۳۹۴ بررسی پایگاه شاخص‌های اساسی علم نشان داد که ۳۰ دانشگاه و مرکز پژهشی از جمهوری اسلامی ایران در جمع دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های یک درصد برتر دنیا قرار گرفتند. درسال ۱۳۹۵ با رشد کیفیت تولیدات علمی در کشور تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور به ۳۵ مورد افزایش یافت. تعداد مراکز یک درصد برتر کشور در بهمن ۱۳۹۶ به ۵۳ مورد افزایش یافت.
وی افزود: برای انتخاب موثرترین دانشگاه‌ها، کلیه دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی دنیا بر حسب میزان اثرگذاری آنها مشخص و مرتب سازی شده و در گام بعد یک درصد برتر آنها که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده اند انتخاب و معرفی می‌شوند.
وی تاکید کرد: دانشگاه های شهید مدنی آذربایجان، شهید چمران اهواز، علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، کردستان، صنعتی مالک اشتر، علوم پزشکی بابل، صنعتی کرمانشاه، علوم پزشکی گیلان، علوم پزشکی کاشان، علوم پزشکی قزوین و علوم پزشکی ارومیه به جمع موسسات یک درصد برتر پراستناد دنیا وارد شده اند.
دهقانی ادامه داد: در بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور ۳۰ دانشگاه جامع، ۲۶ دانشگاه علوم پزشکی، ۱۲ دانشگاه صنعتی و ۶ مرکز تحقیقاتی در جمع موثرترین‌های دنیا قرار گرفتند. لیست کامل دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در جدول آمده است.
سرپرست ISC همچنین گفت: در بین دانشگاه های جامع به ترتیب الفبا دانشگاه های ارومیه، اصفهان، الزهرا (س)، آزاد اسلامی، بوعلی سینا، بین المللی امام خمینی (ره)، پیام نور، تبریز، تربیت مدرس، تهران، خلیج فارس، رازی، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، شاهد، شهرکرد، شهید باهنر کرمان، شهید چمران اهواز، شهید مدنی آذربایجان، شیراز، علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرگان، فردوسی مشهد، کاشان، کردستان، گیلان، مازندران، محقق اردبیلی، یاسوج و یزد در فهرست یک درصد برترهای دنیا قرار دارند.
دهقانی ادامه داد: در بین دانشگاه های علوم پزشکی به ترتیب الفبا دانشگاه های اراک، ارومیه، اصفهان، البرز، ایران، بابل، بقیه الله (عج)، بهزیستی و توانبخشی، تبریز، تهران، جندی شاپور اهواز، زاهدان، شهید بهشتی، شیراز، قزوین، قم، کاشان، کردستان، کرمان، کرمانشاه، گلستان، گیلان، مازندران، مراغه، مشهد و همدان در زمره موسسات یک درصد برتر پراستناد دنیا قرار دارند.
وی یادآور شد: در بین دانشگاه های صنعتی به ترتیب الفبا دانشگاههای خواجه نصیرالدین طوسی، صنعت نفت، صنعتی اصفهان، صنعتی امیرکبیر، صنعتی سهند، صنعتی شاهرود، صنعتی شریف، صنعتی شیراز، صنعتی کرمانشاه، صنعتی مالک اشتر، صنعتی نوشیروانی بابل و علم و صنعت ایران در دسته یک درصد برتر پراستناد دنیا قرار دارند.
وی خاطرنشان کرد: در بین موسسات تحقیقاتی نیز پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی، پژوهشگاه دانش های بنیادی، جهاد دانشگاهی، مرکز تحقیقاتی جراحی تروما سینا، موسسه پاستور ایران و مراکز تحقیقاتی مستقر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در زمره موسسات تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا قرار دارند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام یادآور شد: شرکت کلاریویت آنالتیکس (آی. اس. آی) پایگاه شاخص های اساسی علم (ESI) را ارائه داده است. اطلاعات ۱۰ سال اخیر کل دنیا در این پایگاه پردازش و نگهداری می شود. یکی از اقلامی که در این پایگاه نگهداری می شود، موسسات یک درصد برتر پراستناد دنیا است. اینها عمدتاً دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی هستند که بیشترین میزان استنادها به مقالاتشان صورت گرفته است. تعداد موسسات فهرست شده در این پایگاه ۶ هزار و ۸۸۸ مورد است.
دهقانی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران حدود ۱.۱ درصد از دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر پراستناد دنیا را در اختیار دارد که بعد از ترکیه بالاترین سهم در بین کشورهای اسلامی است. ترکیه با ۱۱۱ دانشگاه و مرکز تحقیقاتی یک درصد برتر در جایگاه ۱۳ دنیا قرار دارد و ایران در جایگاه ۱۸ دنیا قرار دارد. بعد از ایران و در بین کشورهای اسلامی، مصر با ۲۶ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی در جایگاه ۳۳ دنیا قرار دارد. عربستان سعودی با ۲۳ دانشگاه در رتبه ۳۸، مالزی با ۲۱ دانشگاه در جایگاه ۴۱، پاکستان با ۱۹ دانشگاه در جایگاه ۴۳، تونس با ۱۶ دانشگاه در جایگاه ۴۶ و اندونزی با ۱۴ دانشگاه در جایگاه ۴۸ دنیا قرار دارند.
وی ادامه داد: از لحاظ تعداد بیشترین دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی ایران در حوزه مهندسی رتبه بندی شده اند. تعداد آنها در این حوزه ۴۳ مورد است. ۳۳ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی ایران در پزشکی بالینی جزء ۱% برتر پراستناد دنیا هستند. در حوزه شیمی ۲۸ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی در زمره موثرترین های دنیا قرار گرفته اند. بعد از آن ایران در حوزه های داروشناسی و سم شناسی، علوم مواد، علوم کشاورزی هر کدام ۱۴ دانشگاه و موسسه در بین ۱% برترها دارد. حوزه های علوم گیاهی و حیوانی، علوم اجتماعی، کلیات، علوم رایانه، زیست شناسی و زیست شیمی، محیط زیست و بوم شناسی در جایگاههای بعدی از لحاظ تعداد قرار می گیرند. ایران در این حوزه های بین ۶ تا ۸ موسسه و دانشگاه دارد. حوزه های فیزیک، زمین شناسی، علوم اعصاب و رفتار، ایمنی شناسی، ریاضیات و میکروبیولوژی در مرتبه های بعدی قرار می گیرند. تعداد موسسات برتر ایران در این حوزه ها بین ۱ تا ۴ مورد است.
دهقانی گفت: مرجعیت بین المللی در علم و فناوری با تکیه صرف بر کمیت تولید علم حاصل نمی شود. گام نهادن در جهت ارتقای سطح کیفی پژوهش ها، گسترش تعاملات علمی بین المللی و تبدیل علم به ثروت و قدرت ابعاد دیگری هستند که در دستور کار سیاستگذاران علم و فناوری کشور قرار گرفته اند تا علم کشور همچنان شتابان و به صورت همه جانبه مسیر رشد و اعتلای خود را طی کند.