به گزارش ایرنا، بر اساس آمار موجود ۱۲ میلیون نفر در کشور هنوز ازدواج نکرده اند که از این آمار بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر مجرد و هرگز تشکیل خانواده نداده اند و بیش از ۲۳۰ هزار نفر هم تجرد قطعی دارند.
میزان ازدواج در کشور بر اساس آمارهای موجود از سال ۸۹ تاکنون ۴۰ درصد کم شده و این زنگ خطری است که برنامه ریزان باید برای حل این مشکل اساسی جامعه تدابیر ویژه ای بیندیشند.
بر پایه همین آمار در سال ۱۳۹۸ کمتر از ۵۵۰ هزار مورد شد و ۴۰ درصد کاهش یافت و از سال ۸۹ به طور متوسط هر سال ۶ درصد از میزان ازدواج در کشور کم شده است.
دلایل زیادی برای کاهش آمار ازدواج وجود دارد اما بسیاری بر این باورند بیکاری مانع اصلی و مخارج کلان ازجمله عامل بی رغبتی جوانان برای ازدواج است در حالیکه کارشناسان جدا از این مقوله، نداشتن خودباوری و نبود مهارت و آموزش را از موانع پیش روی جوانان و حلقه های گمشده ای می دانند که در موضوع ازدواج کمتر به آنها توجه شده است.
همه گیری ویروس کرونا و تعطیلی اجباری بسیاری از مناسک، فعالیت ها و اقدامات فردی را رقم زد که در این میان پیوند مشترک دختر و پسرهای جوان به دنبال این شرایط بحرانی دچار چالشی هایی شد و موضوع ازدواج با فراز و نشیب هایی روبرو را طی می کند.
کرونا بر ازدواج و مراسم های آنکه با برپایی جشن، سرور و دورهمی‌های چند ساعته همراه بوده است بیش از سایر جوامع سایه انداخت و البته سبک نو و متناسب با شرایط کرونا برگزار نیز معرفی شد.
این وضعیت فرصت ها و تهدیدهایی را داشت که از جمله آن برگزاری عروسی‌های ساده و کم جمعیت، تسهیل شرایط، کاهش سخت گیری ها به دلیل شرایط سخت اقتصادی و بحرانی، ارسال پیامک برای تبریک، گفت و گوهای تلفنی و سادگی جلسات خواستگاری که فرصت محسوب می شود و تهدیدهایی که موجب فراموشی و تاخیر در این امر شده است.
تجمل‌گرایی و برگزاری مراسم‌های تشریفاتی در برخی خانواده‌ها به عنوان یکی از مهمترین موانع ازدواج و تشکیل خانواده محسوب می‌شد؛ شیوع کرونا اما یک فرصت به منظور تغییر سبک زندگی و تشکیل خانواده (به دور از تجمل‌گرایی) بود.
بر اساس آمار مراجع رسمی کشور، در ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹، ۲۸۹ هزار و ۲۹۰ فقره ازدواج در کشور ثبت شد که این میزان در مدت مشابه سال قبل برابر با ۲۸۸ هزار و ۵۴۰ فقره ازدواج است.
دلایل زیادی وجود دارد اما رشد تعداد ازدواج که این روزها به گفته برخی مسئولان در آذر ماه افزایش یافته که این آمارها در استان های مختلف متفاوت بوده اما در میانگین کشوری وضعیت روبه رشدی را شاهد بوده ایم که این موضوع ادامه دارد.
در عین حال بر اساس قانون، زوج‌ها پیش از ازدواج باید مراحل مختلف از جمله کلاس‌های ۲روزه آموزشی، آزمایش خون، اعتیاد و غربالگری و مشاوره ژنتیک را انجام دهند که در روزهای شیوع ویروس کرونا به‌منظور پیشگیری از ابتلا، گذراندن کلاس‌های ۲ روزه از حالت اجباری خارج و لغو شد که باید به جای لغو موضوع آموزش الکترونیکی و یا تمهیدات بیشتری اندیشیده شود چرا که آموزش موضوع مهمی و به بیش از ۲ جلسه هم نیاز دارد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان در همین پیوند میزگرد مجازی با عنوان " چالشها و راهکارهای ازدواج در ایام کرونا " با حضور مرتضی پدریان جامعه شناس، مجتبی یکتامنش معاون آمار و فناوری اطلاعات اداره کل ثبت احوال اصفهان و حسین خاکشور مسئول واحد مشاوره اداره کل بهزیستی اصفهان برگزار کرد.
عباس مرادیان معاون فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان دیگر مدعو این میزگرد بود که به دلایلی حضور نیافت اما متن صحبت هایش را مکتوب برای ایرنا ارسال کرد.
افزایش ۸ درصدی ازدواج در استان اصفهان
معاون اطلاعات و آمار اداره کل ثبت احوال اصفهان از افزایش بیش از هشت درصدی آمار ازدواج در سال جاری نسبت به هشت ماهه سال قبل در این استان خبر داد.
مجتبی یکتامنش در میزگرد مجازی ایرنا با اشاره به وضعیت آماری ازدواج و طلاق در استان گفت: در هشت ماهه امسال بیش از ۱۷ هزار واقعه ازدواج در استان اصفهان ثبت شد که در مقایسه با نسبت مشابه سال قبل هشت درصد رشد داشته است.
وی اضافه کرد: میزان رشد ازدواج استان اصفهان نسبت به میانگین کشوری بالاتر بوده و شهرستان‌های فریدن، فریدونشهر، چادگان و شهرضا بیشترین تعداد ازدواج و فلاورجان، آران بیدگل و دهاقان کمترین آمار ازدواج را در استان به ثبت رسانده‌اند.
وی با اشاره به رشد سه درصدی طلاق در اصفهان، بیان کرد: امسال ۶ هزار و ۳۷۰ طلاق در دفاتر رسمی استان ثبت شده که بیشترین نرخ طلاق را در استان شهرستان‌های فریدن و شاهین شهر ثبت کرده‌اند.
معاون اطلاعات و آمار اداره کل ثبت احوال اصفهان با بیان اینکه میانگین سن ازدواج بار اول برای آقایان ۲۸ سال و برای خانم ها ۲۴ سال است، همچنین میانگین سن طلاق برای آقایان ۳۸ سال و برای خانم ها ۳۳ سال محاسبه شده است.
وی افزود: افزایش سن ازدواج و همچنین طلاق در سال های ابتدایی ازدواج می تواند میزان باروری و نرخ موالید در استان را تهدید کند.
یکتامنش نقش رسانه‌ها، آموزش، شرایط اقتصادی و اجتماعی را بیش از موضوعات اقلیمی و شرایط محیط در گسترش ازدواج و تشکیل خانواده مهم برشمرد و یادآور شد: ازدواج موثر با تولید نسل و فرزندآوری برای افزایش نرخ رشد محقق می شود و اینکه برخی از زوجین تمایلی به فرزندآوری ندارند ازدواج آنها از نظر جمعیت شناسی پوچ و فاقد اثر است.
کرونا شرایط ازدواج را آسان کرد
وی ادامه داد: شرایط کشور نوع رفتار را تغییر داده و افراد به دنبال مهاجرت برای کار، زندگی و تشکیل خانواده در کشورهای دیگر هستند که باید احساس میهن دوستی را در بین مردم بیشتر گسترش داد و همه برای رفع مشکلات همکاری کنند.
معاون اداره کل ثبت احوال اصفهان افزود با توجه به اینکه در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ رشد داشته و آهنگ کاهشی کمتری از خود نشان می‌داد و با تغییر روند کاهشی به روند افزایشی در سال ۹۹ به نظر می‌رسد وضعیت ازدواج امیدوار کننده بوده و باید بیشتر از گذشته مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
وی اضافه کرد: شرایط بحرانی دوران کرونا شرایط ازدواج را آسان کرده و روند روبه پیشرفت آن مثل سال قبل ادامه داشته است.
وی ادامه داد: شرایط کشور نوع رفتار را تغییر داده و افراد به دنبال مهاجرت برای کار، زندگی و تشکیل خانواده در کشورهای دیگر هستند که باید احساس میهن دوستی را در بین مردم بیشتر گسترش داد و همه برای رفع مشکلات همکاری کنند.
وی اضافه کرد: شرایط بحرانی دوران کرونا شرایط ازدواج را آسان کرده و روند روبه پیشرفت آن مثل سال قبل ادامه داشته است.
احتمال افزایش آمار ازدواج در پسا کرونا
استاد رشته جامعه شناسی با اشاره به اینکه ازدواج و مراسم‌های آن از مناسک جامعه محسوب می‌شود، افزود: احتمال افزایش آمار ازدواج در دوران پسا کرونا به دلیل محدودیت های این روزها وجود دارد.
مرتضی پدریان در این میزگرد ایرنا با تحلیلی از وضعیت ازدواج در کشور و آمارهای این واقعه، افزود: برای بسیاری از افراد جامعه برگزاری جشن‌ها و برنامه های مربوط به ازدواج بسیار مهم و جز مناسک و آداب و رسوم است و به همین دلیل در این روزها برای ازدواج اقدام نکرده‌اند.
وی ادامه داد: در دوران پسا کرونا این دسته از افراد نسبت به ازدواج اقدام کرده و آمار افزایشی را خواهیم داشت ولی برخی از افراد فارغ از برگزاری مراسم نسبت به ازدواج و ثبت آن در شرایط بحرانی اقدام کرده و روند افزایشی ازدواج که در سال‌های گذشته این واقعه داشته بازهم تکرار شده است.
این جامعه شناس به تفاوت نگرش‌ها اشاره و اضافه کرد: بر اساس آمار ثبت احوال استان اصفهان افزایش آمار ازدواج در برخی از شهرستان‌ها ناشی از مسائل بومی و محلی است که در برخی از مواقع به اجبار جوانان آنها ازدواج و پس از اینکه متوجه تصمیم اشتباه در خصوص انتخاب همسر بشوند آنگاه بر اساس نگاه منطقی خود به دنبال طلاق می‌روند یا اینکه زندگی مشترک را با این وجود ادامه می‌دهند.
به اعتقاد وی با توجه به تغییرات اجتماعی و نگرشی در بین مردم این آمار با وجود افزایش نسبت به سال های قبل قابل توجه نیست چرا که مسائل و مشکلات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور بر بسیاری از رویدادها مثل ازدواج و فرزندآوری اثر گذاشته و باید این موانع برداشته شود.
پدریان، افزایش سن ازدواج، روند رو به رشد زندگی فردی، ناهنجاری‌هایی مثل روابط نامشروع و ازدواج سفید را ناشی از معضلات مدیریتی کشور در بخش های مختلف بیان و تصریح کرد: در صورت بی‌توجهی نسبت به این مشکلات در نظام مدیریت و حاکمیت کشور، شرایط بدتری را تجربه خواهیم کرد.
وی ادامه داد: مقوله ازدواج و تشکیل خانواده ۲ مقوله متفاوتی است که فرد در ازدواج به دنبال تامین نیازهای عاطفی و جنسی است اما تشکل خانواده برای اهداف مشخص و هدفگذاری‌های منطقی دارد که باید موضوع تشکیل خانواده بیشتر دنبال شود.
به گفته وی در ازدواج جوانان به دنبال تامین یکی از نیازهای اولیه یعنی تامین نیاز جنسی هستند و برخی از این قشر به جای ازدواج به دنبال راهکارهای دیگر مثل ازدواج سفید، روابط غیرمتعارف، ازدواج موقت و یا رفتارهای پرخطر دیگر می‌روند که مغایر با ارزش‌های اجتماعی کشور ماست و البته شمار اندکی هم این نیاز را تحمل و یا سرکوب می‌کنند.
این پژوهشگر حوزه اجتماعی یادآور شد: تغییر دیدگاه‌ها در موضوع ازدواج اثر گذاشته چرا که تشکیل خانواده و به دنبال آن فرزندآوری از نتایج موثر این پیوند فرهنگی است وگرنه بسیاری از جوانان در هنگام عقد برای جلوگیری از بچه دار شدن شرط می‌گذارند.
وی نبود تجربه و دانش صحیح در ازدواج را از مقوله‌های مهم در کاهش میزان ازدواج و آسیب‌های ناشی از آن بیان کرد و گفت: افراد به دنبال زندگی فردی و تامین نیازهای اولیه از روش های مختلف درست و نادرست هستند و در این شرایط به طور مطمئن در مسائل ازدواج اثر می‌گذارد.
وی اضافه کرد: چنین روند اجتماعی در کشور به پایه های اصلی مثل تشکل خانواده به معنای کامل و جامعه اثر می‌گذارد و موجب بروز مشکلاتی در جامعه مثل فساد اخلاقی و کاهش رشد جمعیت می‌شود.
وی اظهارداشت: افراد جامعه به دلیل مشکلات اجتماعی و اقتصادی احساس خوبی نسبت به کشور ندارند و به دنبال مهاجرت و یا بی تفاوت نسبت به دستورالعمل‌ها هستند که نیازمند بررسی است.
نگاه دستوری در پدیده‌های اجتماعی اثر ندارد
وی با اشاره به آمارهای معاون ثبت احوال استان اصفهان خاطرنشان کرد: ۱۲ میلیون جوان مجرد در کشور آمار بالایی است و باید این موضوع با بررسی وضعیت کشور و توسعه زیرساخت‌ها به دور از فرامین دستوری دنبال کرد.
پدریان ادامه داد: با ایجاد بسترهای مناسب اجتماعی و ایجاد همدلی و تقویت اتحاد ملی قادر به تغییر نگرش ها خواهیم بود اما اگر این موضوع مدیریت نشود آنگاه با دستور و فرمان نباید از جامعه تقاضای ازدواج و فرزندآوری داشته باشیم که چنین اقدامی اثر فایده‌ای ندارد.
خانواده بنیانی برای اعتلای کشور
مسئول واحد مشاوره اداره بهزیستی اصفهان گفت: خانواده واحد بنیادی و سنگ بنای جامعه و کانون رشد و تعالی انسان و پشتوانه سلامت و بالندگی و اقتدار و اعتلای کشور و نظام است.
حسین خاکشور در این میزگرد خبری مجازی ایرنا به اهمیت حفظ این بنیان و توجه ابعاد مختلف آن پش از ازدواج اشاره کرد و افزود: در صورتی که زوج‌های جوان از علم و هنر روابط متعهدانه و سالم زناشویی برخوردار باشند به حفظ و ارتقای سلامتی فرد، خانواده و در عین حال تداوم چرخه باروری خانواده و حفظ و ارتقای نسل‌های آتی منجر می‌شود.
وی با اشاره به وضعیت ناشی از کرونا در کشور، ادامه داد: در این شرایط بررسی اثر پذیری مقوله ازدواج جوانان از کرونا لازم است تا اینکه این موضوع در حدود ۹ ماه اخیر چالشی بزرگ برای بسیاری از افراد شده و آنان را بر سر تصمیمی عظیم و دوراهی زندگی قرار داده است.
وی اضافه کرد: کاهش هزینه‌های اقتصادی برگزاری مراسم عقد، عروسی و حواشی این موضوع برای زندگی مشترک زوجین در کاهش تنش اختلاف سلیقه خانواده عروس و داماد را در انتخاب‌ها به همراه داشته است.
ضرورت بررسی فرصت‌های ازدواج در شرایط کرونایی
به اعتقاد این روانشناس باتوجه به اینکه امر مهم ازدواج نیاز به برنامه‌ریزی و مراحلی از جمله اشتغال، اقتصاد و ازدیدگاه‌های روانشناسی آشنایی، خواستگاری و عقد وعروسی را دارد، کرونا باعث کاهش اشتغال جوانان و همچنین افزایش مشکلات اقتصادی برای خانواده ها بوده که این عوامل در تعدادی از خانواده ها مانع ازدواج جوانان شان شده است.
وی به قضیه متفاوت دیگری اشاره کرد و اظهارداشت: بر اساس آمارهای اداره کل ثبت احوال استان گروه دیگری از خانواده‌ها که به دنبال کاهش هزینه های تالار و تجمل‌گرایی بودند، محدودیت‌های کرونایی باعث سرعت بخشیدن این امر شده است.
به گفته وی سرعت العمل در ازدواج از نظر علم روانشناسی باعث کاهش مراحل انتخاب و آشنایی ازدواج شده شاید این مساله در آینده نگرانی‌هایی را برای جامعه به دنبال داشته باشد.
وی تعویق ازدواج به دلیل محدودیت‌ها در برگزاری مراسم عقد و عروسی با هدف گذار از بحران کرونا را آسیب زا برشمرد و گفت: این موضوع سبب تضعیف ارتباط صمیمی زوجین و کاهش انگیزه جوانان برای تشکیل زندگی مشترک می‌شود.
کرونا و تغییر در سنت دیرینه
خاکشور ادامه داد: اگرچه کرونا باعث تغییر یک سنت دیرینه در جامعه شده و تجمل گرایی و اسراف را کمتر کرده اما خانواده‌ها وجوانان این مساله را مدنظر قرارداده که برای ازدواج موفق، انتخاب آگاهانه، شناخت طرف مقابل ازطریق آشنایی دقیق و فراگیری مهارت‌هایی مثل مهارت های ارتباطی و گفتگو و همچنین مهارت های حل تعارضات امری ضروری است.
وی اضافه کرد: فراگیری این مهارت‌ها می تواند موجب افزایش کیفیت زندگی، رضایت زناشویی و همچنین شادی در خانواده‌ها شود و همین بی توجهی ها باعث شده در این روزها اختلافات و تعارضات بین زوجین در خانواده ها افزایش یابد و تعداد تماس‌های با صدای مشاور و مراجعین به مراکز مشاوره روند افزایشی پیدا کرده است.
تاثیر متفاوت کرونا بر ازدواج
معاون فرهنگی و جوانان اداره‌کل ورزش و جوانان اصفهان گفت: شیوع ویروس کرونا تاثیر متفاوتی بر ازدواج جوانان داشته که در هر منطقه‌ای این موضوع متفاوت است.
عباس مرادیان با بیان اینکه کاهش تجمل‌گرایی و حواشی ازدواج جوانان از زمینه های افزایش آمار بوده است، افزود: این موضوع در برخی از مناطق استان اصفهان باعث رشد آمار شده و در تعدادی شهرستان ها تاثیری نداشته که آمارهای کشوری دیگر استان ها چنین تحلیلی را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: برخی از جوانان به دلیل اینکه بسیاری علاقه به برگزاری جشن عقد و عروسی، لزوم دوران رفت و آمد بعد از عقد و پیش عروسی، خرسندی از میهمانی های فامیلی و آداب و رسوم های دوران نامزدی ازدواج خود را به زمان پسا کرونا واگذار کرده‌اند که در آمار آینده اثر خواهد داشت.
مرادیان با بیان اینکه دوره‌های ۲ ساعته آموزشی هنگام انجام آزمایشات زوج‌های جوان به دلیل محدودیت‌های کرونا تعطیل شد، خاطرنشان کرد: این موضوع یک آسیب است چرا که معتقدیم این افراد به آموزش‌های گسترده ای نیاز دارند و باید ساعت آن نیز افزایش یابد.
وی به سیاست‌های کلی وزارت ورزش و جوانان برای حوزه ازدواج در سال ۹۹ اشاره کرد و یادآور شد: برگزاری کارگاه‌های آموزشی، اختصاص وام ازدواج و ارائه مشاوره به صورت غیرحضوری و متناسب با شرایط کشور توسط سازمان‌های مردم نهاد جوانان و مراکز مشاوره در حال برگزاری است.
وی یادآور شد: جوانان فعال اجتماعی این دوره‌ها را برای توانمندسازی همسالان خود با حضور استاددان مجرب برگزار می‌کنند و امسال به هر شهرستان سهمیه و برنامه‌ای ابلاغ شده است.
استان اصفهان افزون بر پنج میلیون نفر جمعیت دارد.