به گزارش ایرنا به نقل از بخش رسانه‌ای سفارت ایران در کرواسی، «پرویز اسماعیلی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در زاگرب در گفت‌وگویی با هفته‌نامه ناسیونال کرواسی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر اینکه اسرائیل پشت ترور شهید فخری‌زاده قرار دارد، گفت: شهید فخری‌زاده یک دانشمند و همچنین یک مقام رسمی دولت ما بود. اما قبل از اینکه ما کسی را به ترور ایشان متهم کنیم، یک نفر خود را به عنوان متهم اصلی معرفی کرده است. نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در سال ۲۰۱۸ چهره دکتر فخری‌زاده را در یک شوی تلویزیونی به دنیا نشان داد و گفت "این نام را به خاطر بسپارید. "
وی با بیان اینکه روزنامه نیویورک تایمز هم به نقل از سه منبع اسرائیلی خبر داد که این ترور توسط تل‌آویو ساماندهی شده است، اظهار داشت: علاوه بر این مقامات اسرائیلی تاکید کرده‌اند که حدود ۱۸ سال دکتر فخری‌زاده را زیر نظر داشته‌اند. قبلا هم چند بار برای ترور ایشان تلاش شده بود که ناموفق بود. ۶ نفر از دانشمندان هسته‌ای دیگر ما طی سال‌های گذشته ترور شده‌اند.
سفیر ایران ادامه داد: طبق گزارش‌های متعدد رسانه‌ها و تحلیلگران بین‌المللی و نیز اطلاعات و مستندات به دست آمده، دولت اسرائیل در این زمینه متهم اصلی است و این یک تروریسم دولتی است. بیشترین نفع از ترور دانشمندان ما را اسرائیل می‌برد. آنها این موضوع را نه تنها کتمان نکرده‌اند، بلکه بارها تایید کرده‌اند.
اسرائیل سرچشمه تنش در خاورمیانه است
اسماعیلی در پاسخ به این سوال که به هر حال مواضع تند دو طرف کمکی به صلح در منطقه نمی‌کند. اسرائیل از حمله احتمالی ایران نگران است و ایران هم موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و آیا راهی برای عادی سازی دائمی رابطه دو طرف وجود دارد؟ تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران رژیمی که ناقض قوانین بین‌المللی و حقوق مردم مظلوم فلسطین است و دولتی که رسما اشغالگری و ترور می‌کند را، به رسمیت نمی‌شناسد. سازمان ملل تاکنون صدها قطعنامه در مورد حقوق مردم فلسطین و توقف توسعه‌طلبی اسرائیل صادر کرده که تل‌آویو توجهی به آنها نکرده، بلکه همواره آنان را نقض کرده است.
وی افزود: در آخرین مورد و چهارشنبه دوم دسامبر ۲۰۲۰، هفتاد و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، چهار قطعنامه درباره فلسطین و یک قطعنامه در نفی سلطه اسرائیل بر بلندی‌های جولان در سوریه تصویب کرد. اسرائیل بی‌گمان اینها را هم نقض خواهد کرد، همانگونه که به سیاست‌های اتحادیه اروپا در خصوص فرمول تاسیس دو دولت و نیز توقف شهرک‌سازی و توسعه‌طلبی هم بی‌اعتنایی کرده است.
این دیپلمات با تاکید بر اینکه ایران یکی از فعال‌ترین همکاران سازمان ملل بوده که حتی از حقوق خود طبق این قطعنامه‌ها برخوردار نشده، اما به آنها عمل کرده است، خاطرنشان کرد: مثل قطعنامه ۵۹۸ در مورد تجاوز رژیم صدام به ایران در سال ۱۹۸۰ و به خصوص قطعنامه ۲۲۳۱ در مورد برجام که ایالات متحده بزرگترین ناقض آن بود. پس اسرائیل سرچشمه تنش در خاورمیانه است و نه ایران. این رژیم نخبگان کشورهای خاورمیانه از فلسطین و مصر و لبنان تا ایران را ترور می‌کند؛ در حالی که ایران ملت‌های منطقه مثل عراق و سوریه را از تروریسم داعش نجات داده است.
به گفته اسماعیلی، ایران از حمله رژیم صهیونیستی هیچ هراسی ندارد، اما کوچک‌ترین تهدید را هم نادیده نخواهد گرفت. در مقابل، آنها به خوبی می‌دانند نیروهای نظامی ما به اندازه‌ای قدرتمند هستند که هر مهاجمی را به سرعت پشیمان کنند.
در واکنش عجله نمی‌کنیم و هرگز در دام آنها نخواهیم افتاد
وی در پاسخ به این سوال که این ترور باعث افزایش تنش بیشتر بین ایران و ایالات متحده و متحدان منطقه‌ای آمریکا در هفته‌های پایانی دولت ترامپ شد و آیا این احتمال وجود دارد که تنش‌ها با تصدی رسمی پست ریاست جمهوری آمریکا توسط بایدن کاهش یابد؟ ابراز داشت: ایران خواهان تنش با هیچ کشوری نیست. برجام که با قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل و حمایت قاطع اتحادیه اروپا تایید شد، مهمترین نشانه حسن نیت ما بود. پیمان امنیت جمعی یا «طرح صلح هرمز» که ما به همسایگان خود پیشنهاد داده‌ایم، نشان حسن نیت ما برای همکاری منطقه‌ای است. ما همچنان به هر دوی اینها متعهدیم.
سفیر ایران با تاکید بر اینکه تردیدی نیست که ایجاد و گسترش هرگونه تنشی بین ایران و آمریکا و همچنین ایران و همسایگانش هدف اصلی سیاست خارجی رژیم اسرائیل است، بیان کرد: ما در واکنش عجله نمی‌کنیم و هرگز در دام آنها نخواهیم افتاد. اما دولت آمریکا و برخی کشورهای همسایه ما بارها در این «دام اسرائیلی» گرفتار شدند. ترامپ با تحریک نتانیاهو از برجام خارج شد و این به معنی ترجیح دادن خواسته اسرائیل به منافع ملی آمریکا، به قطعنامه سازمان ملل و به خواسته اتحادیه اروپا و جامعه جهانی است.
اسماعیلی اضافه کرد: اگر آقای بایدن به شعارهای انتخاباتی‌اش عمل کند و به برجام برگردد، نشانه توجه او به قواعد و مقررات بین‌المللی و منافع ملی آمریکا است و اگر ایالات متحده بر اساس مسئولیت‌های بین‌المللی‌اش رفتار کند، قطعا تنش در همه جای دنیا از جمله بین تهران و واشنگتن کاهش خواهد یافت.
اگر بایدن بخواهد از مسیر اشتباه ترامپ بازگردد، از آن استقبال می‌کنیم
خبرنگار با طرح این سوال که حسن روحانی، از انتخاب بایدن به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا استقبال کرد و گفت انتخاب او ممکن است به فضایی برای همکاری بیشتر منجر شود و ما به آهستگی از موقعیت تهدید به سوی فرصت سازی حرکت کنیم. آیا این می‌تواند از سرگیری مذاکرات دیپلماتیک با غرب را تسریع کند؟ که این دیپلمات یادآور شد: ما همواره از گفت‌وگو استقبال کرده‌ایم. برجام نتیجه اراده ایران، اروپا و سایر طرف‌ها به حل اختلاف نظرها از طریق مذاکره بود. برجام در حال تقویت صلح بین‌المللی و توسعه همکاری بود که دولت ترامپ نه تنها یکجانبه از آن خارج شد، بلکه سایر اعضا از جمله اروپا را به خاطر عمل به تعهداتشان در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل تهدید و تحریم کرد.
وی با بیان اینکه ایران و اتحادیه اروپا برای حفظ برجام مشترکا تلاش و به مذاکرات ادامه دادند، عنوان کرد: گفت‌وگوهای عالی رتبه سیاسی ایران و اروپا هرگز متوقت نشد و ما هفته گذشته پنجمین دور این گفت‌وگوها را برگزار کردیم. ما بدون آمریکا هم برای بهبود روابط غرب با ایران تلاش کردیم. اگر آقای بایدن بخواهد از مسیر اشتباه ترامپ بازگردد، ما از آن استقبال می‌کنیم. اتحادیه اروپا هم منتظر این اتفاق است. البته دولتی که از یک پیمان بین المللی خارج شده، نمی‌تواند برای بازگشت به آن، شرط بگذارد.
«تعهد در برابر تعهد»، این سیاست ماست
اسماعیلی درباره ابراز نگرانی فرانسه، آلمان و انگلیس از تصمیم ایران مبنی بر نصب سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته برای غنی سازی اورانیوم و همچنین مصوبه جدید مجلس درباره تحریم‌ها گفت: خلاصه برجام این بود که ایران یک سری محدودیت‌ها در فعالیت‌های هسته‌ای مشروع خود را برای زمان محدود بپذیرد و در مقابل آمریکا و اروپا نیز شرایط را برای فعالیت بین‌المللی اقتصاد ایران عادی کنند. ایران متعهدترین عضو برجام بوده است، پس عادلانه و عاقلانه نیست که از منافع آن بی بهره باشد.
وی با بیان اینکه ما تعهدات خود را بلافاصله انجام دادیم، ولی هم آمریکا و هم اروپا از ابتدا تعهدات خود را یا انجام ندادند یا با تاخیر انجام دادند، اظهار داشت: بعد از خروج آمریکا از برجام، در حالی که اتحادیه اروپا چند هفته برای جبران خروج آمریکا از ما وقت خواست، یک سال به آنها فرصت دادیم. اتحادیه اروپا در موضع گیری سیاسی اقدامات خوبی انجام داد که ما قدردانی می‌کنیم، اما در خصوص همکاری‌های تجاری و اقتصادی با ایران به جای تعهدات خود در برجام، عملا از تصمیمات ترامپ و خزانه داری دولت آمریکا پیروی کرد.
این دیپلمات ارشد با بیان اینکه ما تا این لحظه هیچ اقدامی خارج از برجام انجام نداده‌ایم، تصریح کرد: کاهش تعهدات ما در زمینه غنی سازی یا نصب سانتریفیوژها بر اساس بند ۳۶ برجام و با هدف اجرای تعهدات از سوی طرف مقابل بوده است. آژانس هم کماکان بر فعالیت‌های ما نظارت دارد. اگر فرانسه، انگلیس و آلمان نگرانند، رفع نگرانی در اختیار خود آنهاست. به تعهداتشان در برجام عمل کنند تا ایران هم به تعهداتش باز گردد. «تعهد در برابر تعهد»، این سیاست ماست.
فقط یک اتحادیه اروپای مستقل، می‌تواند چندجانبه‌گرایی و صلح جهانی را تقویت کند
اسماعیلی درباره مصوبه جدید مجلس خاطرنشان کرد: همه جای دنیا قانون برای اجرا تصویب می‌شود. همانطور که در نام این قانون هم آمده، هدفش «رفع تحریم‌ها» است. این قانون نیز به نوعی در راستای اجرای بند ۳۶ برجام است. یعنی کاهش تعهدات ایران، نتیجه کاهش تعهدات طرفین است. این معادله قابل تغییر است. هنوز این فرصت برای اتحادیه اروپا و آمریکا باقی است که با عمل به تعهداتشان، زمینه اجرای کامل تعهدات ایران را هم فراهم آورند.
وی درباره رابطه ایران با اتحادیه اروپا ابراز داشت: ما بارها از موضع رسمی اتحادیه اروپا در مخالفت با خروج آمریکا از برجام و تاکید بر اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ استقبال کردیم. اما انتظار داشتیم که اتحادیه در مقابل تحریم‌های یکجانبه آمریکا که بر تجارت بین‌المللی ایران و نیز روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا شدیدا تاثیر منفی گذاشت، اقدام عملی و موثری انجام دهد.
سفیر ایران با بیان اینکه متاسفانه اتحادیه اروپا علیرغم قول‌های مساعد نتوانست یا نخواست اقدام مهمی به جز ایجاد کانال اینستکس انجام دهد، عنوان کرد: این سازوکار هم تاکنون نتوانسته از شرکت‌ها و بازرگانان اروپایی در مقابل تهدید آنان از سوی آمریکا به دلیل تجارت با ایران محافظت کند. زبان اتحادیه اروپا در اختیار خودش و دستانش خواسته یا ناخواسته در اختیار ترامپ بوده است. به همین دلیل ما اکنون روابط تجاری ناچیزی با اتحادیه داریم.
اسماعیلی ادامه داد: فقط یک اتحادیه اروپای مستقل، می‌تواند چندجانبه‌گرایی و صلح جهانی را تقویت کند.
در زمینه سیاسی ایران و کرواسی رابطه همراه با اعتمادی دارند
وی در ارزیابی از روابط ایران و کرواسی یادآور شد: روابط ایران و کرواسی فراتر از اتحادیه اروپاست. اشتراکات فرهنگی فراوان موجب علاقه دو ملت به یکدیگر است. ما از این تئوری که ریشه کروات‌ها از ایران است، بسیار خوشحالیم. رابطه دو کشور در حوزه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی بسیار خوب است. تقریبا هر روز شاهد اخباری در این زمینه هستیم.
این دیپلمات ارشد افزود: کتاب هُرویه روپچیچ در مورد ایران رکوردار فروش در کرواسی شد و من پیگیر انتشار آن به زبان فارسی هستم. به زودی کتاب ایوان جوگیچ هم چاپ خواهد شد.
اسماعیلی با تاکید بر اینکه در زمینه سیاسی نیز دو کشور رابطه بسیار خوب و همراه با اعتمادی دارند، بیان کرد: ایران اولین کشور اسلامی و آسیایی بود که استقلال کرواسی را به رسمیت شناخت. توافقنامه‌های مهمی بین دو کشور وجود دارد و اخیرا نیز دو موافقتنامه مهم حمایت از سرمایه گذاری مشترک و همکاری‌های گمرکی به تصویب دو طرف رسیده است.
وی با بیان اینکه همه زمینه‌های لازم برای توسعه روابط دوجانبه مهیا شده است، گفت: در زمینه ورزشی نیز همکاری گسترده‌ای داریم. مربی تیم ملی فوتبال ما دراگان اسکوچیچ است. تعداد زیادی از مربیان و ورزشکاران دو کشور نیز در لیگ‌های ورزشی یکدیگر فعالیت دارند. لازم است تاکید کنم علیرغم تحمیل تحریم‌ها و سخت‌تر شدن شرایط همکاری طی یک سال گذشته، روابط ایران و کرواسی در همه زمینه‌ها توسعه یافت.
روابط فرهنگی توقف یا تحریم‌پذیر نیست
سفیر ایران در کرواسی درباره همکاری‌های فرهنگی بین دو کشور نیز اظهار داشت: ایران کشوری فرهنگ پایه و خاستگاه تمدنی حداقل هفت هزار ساله است که آثار آن را تقریبا در تمام نقاط جهان می‌بینیم. ایران همچنین یکی از کشورهای مهم در مسیر جاده ابریشم است. خوشحالم که به عنوان سفیر در کشوری ماموریت دارم که گفته می‌شود زادگاه مارکوپولو است. جهانگردی که باعث شناخت ملت‌های بسیاری با یکدیگر و ارتباطات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آنان شد.
اسماعیلی با بیان اینکه معتقدم که فرهنگ مهمترین مولفه در روابط بین کشورها است، به دلیل اینکه ملت‌ها را به هم پیوند می‌زند، تصریح کرد: فرهنگ به دیپلماسی و تجارت عمق و جهت می‌دهد. روابط سیاسی و اقتصادی ممکن است به دلایلی کاهش یابد، اما روابط فرهنگی توقف یا تحریم‌پذیر نیست.
وی با بیان اینکه بیشترین تجربه من در حوزه ارتباطات اجتماعی است و به همین دلیل تمرکز زیادی به توسعه روابط فرهنگی و اجتماعی بین دو کشور دارم، خاطرنشان کرد: این فرصت خیلی خوبی است که دراگو اشتامبوک، سفیر کرواسی در تهران هم یک شخصیت بزرگ فرهنگی است. من از توجه هنرمندان و اهالی سینمای کرواسی به ایران و تلاش شما برای زنده نگهداشتن جاده ابریشم تشکر و سفارت از هر اقدامی در این زمینه حمایت می‌کند.
امیدواریم آمریکا به همه تعهدات بین‌المللی خود بازگردد
این دیپلمات در خصوص همکاری تجاری ایران با شرکت‌های آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی و روند این همکاری با کرواسی نیز ابراز داشت: این سه کشور از شرکای اصلی اقتصادی ایران بوده‌اند. اما شرکت‌های بزرگ آنها الان حداقل همکاری را با ما دارند. متاسفانه دولت‌های اروپایی از شرکت‌های خود حمایت نکردند. ایران در قلب یک بازار پرسود ۵۰۰ میلیون نفری است. با ظرفیت‌ها و فرصت‌های بسیار بزرگ برای سرمایه‌گذاری. از نفت و گاز و پتروشیمی تا انواع فلزات و مواد اولیه. با کیفیت‌های بسیار بالا و قیمت‌های رقابتی.
اسماعیلی با تاکید بر اینکه ما رابطه تجاری بسیار خوبی داشته‌ایم و مقامات و بازرگانان کرواسی بسیار مشتاق به توسعه همکاری هستند، بیان کرد: در حالی که روابط تجاری ما بعد از برجام رشد خوبی کرد، متاسفانه با خروج آمریکا از برجام با افت جدی مواجه شد. پسندیده نیست که روابط بین دو کشور، تحت تاثیر مداخله یک دولت دیگر باشد. من از ابتدای ماموریت خود تلاش کرده‌ام به ایجاد و توسعه روابط تجاری بین دو کشور از همه راه‌های ممکن کمک کنم. درهای اقتصاد ایران همیشه برای کرواسی باز است.
وی در پاسخ به این سوال که رئیس‌جمهور منتخب آمریکا جو بایدن اعلام کرد که ایالات متحده به برجام باز می‌گردد، انتظار دارید چه زمانی این اتفاق بیفتد؟ یادآور شد: از نظر ما این کار می‌تواند از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ آغاز شود. لغو تحریم ها، زمان بر نیست و بایدن اگر بخواهد می‌تواند با سه فرمان اجرایی، همه تحریم ها را لغو کند. در این صورت ایران هم به تعهدات خود در برجام عمل خواهد کرد. ما امیدواریم آمریکا به همه تعهدات بین‌المللی خود بازگردد.
هیچ فردی نمی‌تواند خود را از قبل، برنده انتخابات بداند
سفیر ایران در پاسخ به این سوال که به نظر شما آیا تحریم‌های آمریکا قابل لغو است؟ عنوان کرد: بله. همانطور که در برجام پیش بینی شده است. چون تحریم‌های آمریکا یکجانبه و مغایر قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل است.
وی در پاسخ به این سوال که طی چند ماه گذشته چقدر موفق به شناخت کرواسی شدید؟ همکاری شما با نمایندگان دولت کرواسی چگونه است؟ گفت: متاسفانه ماموریت من با همه گیری کرونا آغاز شد. به همین دلیل فرصت برگزاری جلسات، گفت‌وگو با گروه‌های مختلف دانشگاهی و اجتماعی و همچنین سفر بسیار محدود شد. علیرغم این من قبل از ماموریت مطالعات زیادی درباره کرواسی داشتم و با سفرای قبلی ایران نیز جلسه گذاشتم. هم مسئولان دولتی در کرواسی و هم نخبگان و چهره‌های فرهنگی رابطه بسیار خوبی با سفارت ایران دارند و لازم می‌دانم از استقبال خوب و حسن نیت آنها برای توسعه روابط تشکر کنم.
این دیپلمات درباره انتخابات آینده ریاست جمهوری در ایران و ارزیابی‌اش از صحنه سیاسی ایران نیز اظهار داشت: انتخابات ریاست جمهوری در ایران، حتی برای سیاستمداران ایرانی، همواره نتایج غیر منتظره‌ای داشته است. هیچ فردی نمی‌تواند خود را از قبل، برنده انتخابات بداند. این به معنی قدرت و توانایی مردم برای تاثیرگذاری در نتیجه انتخابات است. لذا من هم نمی‌توانم پیش بینی کنم. باید منتظر ماند.
آمریکایی‌ها دروغ می‌گویند که دارو جزو تحریم‌ها نیست
اسماعیلی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت بیماری کووید-۱۹ در ایران چیست؟ آیا تحریم‌های آمریکا بر تهیه دارو و واکسن برای مردم ایران تاثیرگذار بوده است؟ تصریح کرد: خبرنگار سی. ان. ان هفته گذشته از بیمارستان‌های تهران بازدید کرد و گزارش داد که هیچ کشوری در دنیا نیست که مثل ایران مجبور باشد هم با ویروس کووید-۱۹ بجنگد و هم با تحریم‌های آمریکا که مسیر دسترسی ایرانیان به دارو را بسته است.
وی با بیان اینکه آمریکایی‌ها دروغ می‌گویند که دارو جزو تحریم‌ها نیست، خاطرنشان کرد: با مسدود کردن روابط بانکی ایران و تهدید بانک‌های بین‌المللی عملا امکان خریداری به هنگام دارو و واکسن را از ما گرفته‌اند. تحریم یک ملت به دلایل سیاسی یک جنایت حقوق بشری است و تاریخ در این باره قضاوت خواهد کرد.