مریم آق‌آتابای روز جمعه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ۳۱ محوطه باستانی و یک بنای فرهنگی (ساختمان دانشگاه تربیت معلم گنبد با بیش از ۶۰ سال قدمت) و ۲ بازی محلی قوم ترکمن با نام‌های " توپ قاقار" و "چوررک" و ۲ هنرمند "آغابی‌بی قره باش" در رشته نواربافی سنتی دور آلاچیق ترکمن و "ولی محمد خوجه" مجموعه دار خصوصی و پژوهشگر در بخش مفاخر و نیز مهارت ساخت ظروف سنتی نگهداری مواد غذایی برای ثبت ملی به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان ارسال شده است.
وی گفت: تلاش داریم تا پایان امسال تعدادی از محوطه‌های باستانی پیشنهادی گنبدکاووس در فهرست آثار ملی کشور قرار گیرد.
آق آتابای توضیح داد که آثار ملموس (بناهای باستانی و تاریخی) و غیرملموس ( آیین‌ها و مراسم) در واقع سرمایه‌های ارزشمند یک ملت و کشور محسوب می‌شوند که با پیگیری برای ثبت این آثار در فهرست میراث فرهنگی ایران می‌توان جلوی تخریب و از بین رفتن آنها را گرفت.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گنبدکاووس آثار ثبت ملی این شهرستان را به چهار گروه محوطه‌ها، بناها، میراث معنوی و مفاخر تقسیم کرد و گفت: تاکنون ۶۴ محوطه باستانی، چهار بنای فرهنگی که سه بنا آن (یک کارخانه پنبه، مجموعه سوارکاری و باغ پهلوی) به ثبت ملی و "گنبد قابوس" به ثبت جهانی رسیده است.
گنبد قابوس به عنوان بلندترین برج آجری جهان و اثر به جا مانده از دوره آل زیار دهم تیر ۱۳۹۱ در فهرست سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت جهانی شده است.
این شاهکار معماری اسلامی که بر روی تپه‌ای به بلندی ۱۵ متر قرار گرفته، ۵۵ متر ارتفاع دارد که با احتساب بلندی تپه، ارتفاع آن در مجموع به ۷۰ متر می‌رسد و آجر و ملات گچ از مصالح اصلی ساخت آن است.
آق‌آتابای اضافه کرد: تاکنون در گنبدکاووس "کوه صدف آق بند" به عنوان میراث طبیعی و ۲۷ اثر هم به عنوان میراث معنوی متعلق به قوم ترکمن به صورت مشترک با دیگر شهرستان‌های گلستان و نام "غلام آق" به عنوان هنرمند زیورآلات ترکمن جزو مفاخر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آثار معنوی ناملموس به صورت استانی و شهرستانی ثبت ملی شده که از جمله آن می‌توان به زیورآلات ترکمنی، آلاچیق ترکمنی، سازسنتی، پوستین دوزی، نمدمالی، سوزن‌دوزی، ملودی‌خوانی، مراسم سوقازان، ذکر خنجر و یا رمضان اشاره کرد که مربوط به مناطق ترکمن‌نشین گلستان است.
به گفته کارشناسان، بیش از صدها محوطه و تپه باستانی در گنبدکاووس وجود دارد که تنها بخش اندکی از آنها شناسایی شده و داده‌ها و یافته‌های باستان‌شناسی نشانگر آن است که این منطقه تمامی شرایط لازم برای تداوم فرهنگی را تا دوران اسلامی داشته و کشف سفالینه‌های مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد و عصر آهن در محلی به نام «حبی بلی » در محدوده شهر جرجان و در حاشیه رودخانه گرگان رود، شاهدی بر این مدعاست.
شهرستان تاریخی گنبدکاووس با ۳۵۰ هزار نفر جمعیت در شرق استان گلستان واقع است و آثار بسیاری از دوره های مختلف تاریخی را در خود جای داده است.